Οι παρεκκλίσεις της ΕΚΤ, ο ELA και τα ενέχυρα

Οι παρεκκλίσεις της ΕΚΤ, ο ELA και τα ενέχυρα

3' 5" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Hταν ίσως η πρώτη επίσημη αναφορά στο Grexit, δύο χρόνια πριν ο όρος εισαχθεί στο οικονομικό λεξιλόγιο από τους αναλυτές της Citi: Στις 14 Ιανουαρίου του 2010, στην τακτική συνέντευξη Τύπου της ΕΚΤ, η πρώτη ερώτηση που τέθηκε στον Ζαν-Κλοντ Τρισέ αφορούσε το ενδεχόμενο ελληνικής εξόδου από το ευρώ. Η απάντηση του Γάλλου κεντρικού τραπεζίτη ήταν ότι «δεν σχολιάζω παράλογες υποθέσεις».

Ωστόσο, στην ίδια συνέντευξη Τύπου, ο Τρισέ ρωτήθηκε αν, σε περίπτωση περαιτέρω υποβαθμίσεως του αξιόχρεου του ελληνικού Δημοσίου, η ΕΚΤ θα εξαιρούσε την Ελλάδα από την επιστροφή στο προ κρίσης (πιο αυστηρό) καθεστώς σχετικά με τα ενέχυρα που παρέχουν οι τράπεζες για να δανειστούν από τη Φρανκφούρτη. Στην απάντησή του ήταν κάθετος: «Δεν θα αλλάξουμε το πλαίσιο για τα ενέχυρα για χάρη μιας συγκεκριμένης χώρας. Το πλαίσιο για τα ενέχυρα ισχύει για όλες τις χώρες όπου εφαρμόζεται». Η απάντηση αυτή ήρθε και πάλι στην επικαιρότητα, με αφορμή την τελευταία συνεδρίαση του Δ.Σ. της ΕΚΤ, όπου το θέμα φέρεται να τέθηκε και πάλι επί τάπητος.

Δεν ήταν η τελευταία φορά που η ΕΚΤ θα παρεξέκλινε σημαντικά από το εγχειρίδιο των κανόνων λειτουργίας της, για να αποτρέψει μια επώδυνη εξέλιξη για την Ελλάδα. Η επόμενη –ακόμα πιο σημαντική– παρέκκλιση ήρθε μία εβδομάδα αργότερα, όταν ο Τρισέ, μετά τη δραματική νύχτα κατά την οποία συμφωνήθηκε η σύσταση του EFSF, δέχθηκε να ενεργοποιήσει το πρόγραμμα SMP (Securities Market Programme). Με το πρόγραμμα αυτό, οι επικριτές του οποίου ισχυρίζονταν ότι παραβιάζει το άρθρο 123 της Συνθήκης της Λισσαβώνας που απαγορεύει τη νομισματική χρηματοδότηση κρατών, η ΕΚΤ αγόρασε ελληνικά ομόλογα, αλλά και αυτά άλλων υπερχρεωμένων χωρών –στη δευτερογενή αγορά. Οπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, η απόφαση –που δεν είχε τη συγκατάθεση του τότε διοικητή της Bundesbank, Αξελ Βέμπερ– ελήφθη κατόπιν της δημόσιας δέσμευσης των κρατών-μελών της Ευρωζώνης να «λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να πετύχουν τους δημοσιονομικούς [τους] στόχους φέτος και στα επόμενα χρόνια».

Το 2011, όπως έχει αναδείξει και η «Κ» με την αποκάλυψη της επιθετικής επιστολής του Τρισέ προς τον Γ. Παπανδρέου τον Απρίλιο, η ΕΚΤ αντιστάθηκε σθεναρά στα σχέδια αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Ο Τρισέ συναίνεσε τελικά, αποσπώντας τη δέσμευση των Γερμανών και των Γάλλων ότι τα ελληνικά ομόλογα υπό την κατοχή της ΕΚΤ δεν θα «κουρεύονταν» μαζί με τα υπόλοιπα.

Μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου του 2012, παρά τις επιφυλάξεις διαφόρων μελών του Δ.Σ., η ΕΚΤ δέχθηκε να συνεχιστεί η παροχή ELA (μέσω της Τραπέζης της Ελλάδος) στις ελληνικές τράπεζες, παρότι το PSI είχε αφανίσει την κεφαλαιακή τους βάση. Υπό την ηγεσία πλέον του Μάριο Ντράγκι, η Kεντρική Tράπεζα έκρινε ότι η ψήφιση του νόμου για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και τα 50 δισ. του β΄ προγράμματος που είχαν προβλεφθεί για τον σκοπό αυτό αρκούσαν, ώστε να θεωρηθούν φερέγγυες οι τράπεζες, παρότι η ανακεφαλαιοποίηση δεν είχε γίνει. Ο ELA προς την Ελλάδα, στα τέλη Μαΐου, έφτασε τα 124 δισ. ευρώ.

Λίγους μήνες αργότερα, η νεοσύστατη ακόμα κυβέρνηση Σαμαρά βρισκόταν ακόμα σε πρώιμο στάδιο της διαπραγμάτευσής της με την τρόικα. Στις 20 Αυγούστου, έληγαν ομόλογα στην κατοχή του ευρωσυστήματος ύψους 3,2 δισ. ευρώ και η Αθήνα αντιμετώπιζε έντονο πρόβλημα ρευστότητας. Η ΕΚΤ τότε δέχθηκε να αυξήσει προσωρινά το όριο των εντόκων γραμματίων του Δημοσίου που μπορούσαν να χρησιμοποιούν οι τράπεζες για τη λήψη δανείων από την ΤτΕ, από 3,5 σε 7 δισ. ευρώ. Η έκδοση των εντόκων (με αγοραστές τις τράπεζες) έλυσε το πρόβλημα ρευστότητας της κυβέρνησης.

Στις 19 Δεκεμβρίου του 2012, μετά τη μείζονα συμφωνία στο Eurogroup του Νοεμβρίου, η ΕΚΤ έκανε εκ νέου δεκτά ως ενέχυρα κρατικά ομόλογα και άλλα χρεόγραφα εγγυημένα από το ελληνικό Δημόσιο. Λόγω της πολύ χαμηλής αξιολόγησης της Ελλάδας, επιβλήθηκε μεγάλο «κούρεμα» στα ελληνικά ομόλογα ως ενέχυρα (57% για δεκαετή ή μεγαλύτερης διάρκειας, έναντι 13% για τα αντίστοιχα πορτογαλικά). Και η «αλυσίδα» συνεχίζεται…

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή