ΜΟΝΑΧΟ – ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Το Πάσαου είναι μια «μεσαία» πόλη στα σύνορα της Γερμανίας με την Αυστρία και την Τσεχία. Το περασμένο Σαββατοκύριακο έφθασαν από την Αυστρία στη Γερμανία 15.000 άνθρωποι και άλλοι 11.000 τη Δευτέρα. «Η αυστριακή αστυνομία δεν κάνει το παραμικρό για να σταματήσει τους πρόσφυγες» δήλωνε την Τρίτη ο πρωθυπουργός της Βαυαρίας, Χορστ Ζεχόφερ, καλώντας την καγκελάριο Μέρκελ «να κλείσει» τα σύνορα με την Αυστρία.
Λαϊκισμός; Οχι ακριβώς. Αυτοί που έφτασαν στο Πάσαου το περασμένο Σαββατοκύριακο κοιμήθηκαν στο πάτωμα της κλειστής εγκατάστασης εξαγωγικών εκθέσεων. Στρώματα δεν υπήρχαν. Τουλάχιστον ύστερα από ημέρες ψύχους και βροχής, τους εξασφαλίσθηκε θέρμανση. Ομως αυτή εδώ δεν είναι μία χώρα όπου «επιτρέπεται» να κοιμάται κάποιος στο πάτωμα.
Το Πάσαου, η «Λέσβος» της Γερμανίας, διοικείται από έναν σοσιαλδημοκράτη δήμαρχο, τον Γιούργκεν Ντούπερ. Ο ίδιος λέει ότι θα μπορούσε να διαχειρισθεί τα κύματα των νεοαφικνούμενων υπό δύο προϋποθέσεις: «Αφενός να μας δίνουν οι γειτονικές χώρες έγκαιρα πληροφορίες για το πόσοι έρχονται –κάτι που δεν γίνεται σήμερα– και αφετέρου να συμφωνούν γρήγορα τα κρατίδια της Γερμανίας για το πώς θα κατανεμηθούν εκείνοι που έρχονται…».
Αυτό που ζητεί ο δήμαρχος του Πάσαου για την πόλη, το ζητεί και η κ. Μέρκελ για τη Γερμανία και την Ευρώπη, συνολικά. Κεντρική ιδέα της καγκελαρίου είναι ότι «όποιος πρόσφυγας δεν καταγράφεται, δεν έχει δικαιώματα». Ετσι αν ένας Σύρος φτάσει στην Ελλάδα, έχει δύο επιλογές: «Να καταγραφεί κανονικά και να πάρει ένα δωρεάν αεροπορικό εισιτήριο για μία ευρωπαϊκή χώρα που δεν θα είναι υποχρεωτικά της επιλογής του ή να επιχειρήσει να φτάσει μόνος του σε όποιο σημείο θέλει –όπως σήμερα– χωρίς οι χώρες από τις οποίες διέρχεται να του δώσουν την παραμικρή βοήθεια, ιατρική, μεταφοράς κ.λπ.». Το σχέδιο αυτό φυσικά δεν απαντά σε μία σειρά από ζητήματα, όπως, για παράδειγμα, τι θα γίνει εάν ο Σύρος θέλει να μεταβεί στη χώρα όπου βρίσκεται η οικογένειά του. Αυτές οι χώρες είναι σήμερα κυρίως η Γερμανία και η Σουηδία. Γιατί, αν είναι να δηλωθεί, αλλά να πάει κάπου μακριά από τους δικούς του, η όλη προοπτική δεν οδηγεί πουθενά…
Καθημερινές επιθέσεις
Οι αντίπαλοι της κ. Μέρκελ της καταλογίζουν ότι δεν έχει σχέδιο, αλλά πορεύεται «μέρα με τη μέρα», την ώρα που: α) η δημοφιλία της ίδιας και η απήχηση του κόμματός της καταρρέουν και β) καθημερινώς οργανώνονται επιθέσεις εναντίον εγκαταστάσεων που φιλοξενούν πρόσφυγες αλλά και εναντίον μεμονωμένων προσφύγων και παράνομων μεταναστών.
Σε ημερήσια βάση, ο γερμανικός Τύπος φιλοξενεί σενάρια ότι η κοινοβουλευτική ομάδα της καγκελαρίου θα μπορούσε να την αντικαταστήσει –για παράδειγμα με τον κ. Σόιμπλε…– αλλά η κ. Μέρκελ αντιμετωπίζει μάλλον με χιούμορ την όλη κατάσταση. Σε μία συνάντηση με 60 πολίτες στην «καρδιά» του προβλήματος, στη Νυρεμβέργη της Βαυαρίας, όταν ένας κάτοικος της είπε ότι «…διαφωνούσα με την πολιτική σας έως ότου πήρατε τη συγκεκριμένη θέση για το προσφυγικό, κάτι που και ένας φίλος μου έκανε…», η κ. Μέρκελ του απάντησε: «Ε, είμαστε τουλάχιστον τρεις που το βλέπουμε έτσι»…
Για να αποδώσει όμως το σχέδιό της –καταγραφή, κατανομή, συνεργασία και έγκαιρη προειδοποίηση για το «πόσοι βρίσκονται στον δρόμο»– η Γερμανίδα καγκελάριος χρειάζεται έναν πολιτικό όσο κανέναν άλλο: Τον Αλέξη Τσίπρα. Ομως αυτό ακριβώς είναι και το πρόβλημα. Ο κ. Τσίπρας δεν έχει ούτε τα χρήματα, ούτε το προσωπικό, αλλά ούτε και την κυβερνητική οργανωτική εμπειρία για να υλοποιήσει την πολιτική της έγκαιρης και έγκυρης καταγραφής, που θα έκανε το όλο σύστημα να λειτουργήσει. Πολλοί ηγέτες βαλκανικών χωρών χαρακτήρισαν, στη συνάντηση της περασμένης Κυριακής, την Ελλάδα «τον πιο αδύναμο κρίκο» στην προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ενωσης να αντιμετωπίσει το προσφυγικό ζήτημα.
Ωστόσο, τόσο οι επικριτές της κ. Μέρκελ όσο και υποστηρικτές της πολιτικής της, όπως ο Λουξεμβούργιος υπ. Εξωτερικών, Γκ. Ασελμπορν, λένε ότι δεν υπάρχει χρόνος για την υλοποίηση του σχεδίου της, εάν δεν ανακοπούν οι προσφυγικές ροές. Στο hotspot (κέντρο καταγραφής) της Μόριας στη Λέσβο, μπορούν σήμερα να καταγράφονται 2.000 πρόσφυγες την ημέρα (σ.σ. και όχι «σωστά»), αλλά η ροή προς το νησί παραμένει, παρά τις ήδη χειμερινές καιρικές συνθήκες, σε 5.000 – 6.000 άτομα την ημέρα.
Το τίμημα της Ε.Ε. προς την Τουρκία
Η Γερμανίδα καγκελάριος επιθυμεί με ταχύτατες διαδικασίες να αποκλείσει τους Αφγανούς από τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων ασύλου μαζί και εκείνους που φθάνουν από το Πακιστάν και το Μπανγκλαντές, έχοντας παράλληλα ψηφίσει νόμο για την άμεση απέλαση των παράτυπων μεταναστών από χώρες των δυτικών Βαλκανίων.
Ταυτόχρονα, προτίθεται να υλοποιήσει άμεσα τις δεσμεύσεις της απέναντι στην τουρκική ηγεσία, με την επανέναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων παρά τις κυπριακές αντιρρήσεις. «Εμείς σπάσαμε δικά μας ταμπού, ανοίγοντας τα σύνορά μας, ζητάμε τώρα από άλλες χώρες, την Ελλάδα, την Κύπρο, την Τουρκία, τη Σλοβενία, να ξεπεράσουν δικά τους ταμπού. Ναι, η Ε.Ε. θα πληρώσει κάποιο τίμημα στην Τουρκία για να λυθεί αυτό το πρόβλημα» τόνισε στην «Κ» κυβερνητική πηγή στο Βερολίνο. Για τη Γερμανία είναι ζήτημα αλληλεγγύης η υπέρβαση αυτών των «ταμπού», όπως τα αποκαλεί, για να προστατευθεί η ίδια από τα κύματα των προσφύγων που καταλήγουν εκεί. «Δεν μας μένει πολύς χρόνος, στις 9 Νοεμβρίου πρέπει στη Σύνοδο των υπουργών Εσωτερικων και Μετανάστευσης να δούμε αν μπορεί αυτή η πολιτική να πετύχει», λέει άλλη πηγή από το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα. Τι θα γίνει αν διαπιστωθεί ότι η Ε.Ε. κάνει «πολύ αργά, πολύ λίγα»; Το πιθανότερο είναι ότι η Γερμανία θα κλείσει τα συνορά της, ό,τι και αν συνεπάγεται αυτό για τους υπόλοιπους…