Δύο πράγματα προκαλούν αλλεργία στη γερμανική κυβέρνηση σε ό,τι αφορά την Ελλάδα: η χορήγηση νέων δανείων και η ελάφρυνση του χρέους. Ωστόσο, έξι χρόνια μετά το πρώτο μνημόνιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ΔΝΤ θέτουν στο Βερολίνο διλήμματα που το φέρνουν αντιμέτωπο με αυτούς ακριβώς τους αλλεργιογόνους παράγοντες.
Το δίλημμα του ΔΝΤ είναι γνωστό: αν η Γερμανία το θέλει πλήρως εμπλεκόμενο στο ελληνικό πρόγραμμα, τότε αυτό πρέπει να περιλαμβάνει χαμηλότερους δημοσιονομικούς στόχους και μεγαλύτερη ελάφρυνση του χρέους. Αλλιώς, όπως είπε η κ. Λαγκάρντ, μπορεί να αλλάξει ο ρόλος του και από συγχρηματοδότης, που ήταν τα προηγούμενα χρόνια, να περιοριστεί σε αυτόν του τεχνικού συμβούλου. Απλώς, η κ. Μέρκελ και ο κ. Σόιμπλε θα έχουν ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα να πείσουν τους βουλευτές τους να εγκρίνουν την καταβολή δόσης από ένα πρόγραμμα που το ΔΝΤ δεν το θεωρεί αρκετά αξιόπιστο ώστε να συμμετάσχει και με τον οβολό του. Το Ταμείο εξακολουθεί να διατυπώνει ενστάσεις ως προς την ποιότητα και δευτερευόντως ως προς την απόδοση των μέτρων που προτείνει η Αθήνα (και γι’ αυτό ζητεί βελτιώσεις), αλλά δεν ζητάει τη λήψη περισσότερων μέτρων. Η άποψή του είναι ότι ρεαλιστικά η Ελλάδα δεν μπορεί να λάβει τον όγκο των μέτρων που είναι αναγκαία για την επίτευξη και διατήρηση επί μακρόν πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% του ΑΕΠ και συνεπώς ο στόχος θα πρέπει να αναθεωρηθεί προς τα κάτω, με ανάλογη ελάφρυνση του χρέους. Το Ταμείο εκτιμά ότι τα μέτρα, επί των οποίων συζητούν με την κυβέρνηση, με τις κατάλληλες βελτιώσεις μπορούν να αποδώσουν 2,5% του ΑΕΠ και να οδηγήσουν σε πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ το 2018.
Η συνήθης αντίδραση της Γερμανίας και των συνοδοιπόρων της στην Ευρωζώνη είναι «να πάρουν κι άλλα μέτρα οι Ελληνες». Ωστόσο, εδώ η Αθήνα περιμένει να θέσει ένα άλλο δίλημμα στο Βερολίνο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με αξιωματούχο του υπουργείου Οικονομικών, η κυβέρνηση έχει λάβει διαβεβαιώσεις από την Επιτροπή ότι η θέση της στο Eurogroup θα είναι πως εάν ζητηθούν επιπλέον μέτρα από την Αθήνα, θα πρέπει να πάμε σε νέο πρόγραμμα, καθώς τα επιπλέον μέτρα θα επιδράσουν αρνητικά στην ανάπτυξη, οι στόχοι δεν θα επιτευχθούν και η Ελλάδα θα χρειαστεί κι άλλα δάνεια. Η Κομισιόν εκτιμά ότι τα υπό συζήτηση μέτρα αποδίδουν 3% του ΑΕΠ και οδηγούν σε πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018. Κατά έναν περίεργο τρόπο, μέσω διαφορετικών διαδρομών, από άλλη αφετηρία ο καθένας και με διαφορετικό τέρμα, και οι δύο θεσμοί λένε το ίδιο πράγμα. Δεν πρέπει να ληφθούν περισσότερα μέτρα, το μεν ΔΝΤ υποστηρίζοντας ότι δεν είναι ρεαλιστικό, η δε Κομισιόν εκτιμώντας ότι δεν χρειάζεται, κι αν γίνει αυτό, θα υποχρεωθεί η Ευρωζώνη να συζητάει κάποια στιγμή ένα νέο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα.
Το εάν οι θεσμοί θα επιμείνουν να θέτουν αυτά τα διλήμματα στο Βερολίνο μέχρι τέλους και κυρίως το ποια θα είναι η απάντηση του κ. Σόιμπλε σε αυτά θα φανεί τις επόμενες ημέρες. Την Παρασκευή ωστόσο έδειξε ότι όλα όσα λέγονται από το ΔΝΤ, τις ΗΠΑ, ακόμη κι από τον πρόεδρο του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ, δεν τον αφορούν. Δεν χρειάζονται μέτρα για το χρέος και χωρίς το ΔΝΤ δεν υπάρχει ελληνικό πρόγραμμα, ξεκαθάρισε.
Σε κάθε περίπτωση, αυτή είναι μια συζήτηση που, είτε με δημόσιες δηλώσεις είτε στο παρασκήνιο, διεξάγεται ερήμην της Αθήνας. Αυτό που επιδιώκει το οικονομικό επιτελείο είναι μια συμφωνία με τους θεσμούς στο πακέτο των δημοσιονομικών μέτρων και των μεταρρυθμίσεων και ολοκλήρωση της αξιολόγησης μέχρι το Eurogroup, είτε το προγραμματισμένο της 22ας Απριλίου είτε –πιο πιθανό– ένα έκτακτο που θα πραγματοποιηθεί προς το τέλος της Μεγάλης Εβδομάδας. Με αυτό τον τρόπο εκτιμά ότι μετριάζονται, αλλά δεν εξαλείφονται, οι πιθανότητες να ζητηθούν ακόμη περισσότερα μέτρα.
Προς την κατεύθυνση αυτή, αρμόδια κυβερνητικά στελέχη αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο κάποιων υποχωρήσεων προκειμένου να κλείσει τις εκκρεμότητες που έχουν μείνει και ο κ. Ευκλείδης Τσακαλώτος να πάει στο Eurogroup με μια μισή συμφωνία, με ένα μοναδικό στην ιστορία των μνημονίων staff level agreement (συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο). Σε αυτή θα καταγράφονται μεν τα μέτρα που θα έχουν συμφωνηθεί, αλλά οι θεσμοί θα επιμείνουν στις διαφορετικές εκτιμήσεις για την απόδοσή τους.
Τα μεγαλύτερα προβλήματα για την ολοκλήρωση της συμφωνίας είναι οι επικουρικές συντάξεις και η αύξηση των εισφορών, το ύψος του αφορολόγητου ορίου και τα «κόκκινα» δάνεια. Αν υπάρχει βούληση, οι διαφορές δεν είναι αγεφύρωτες και η συμφωνία μπορεί να κλείσει γρήγορα. Το τι θα γίνει στη συνέχεια είναι ακόμη άδηλο. Υπάρχουν σενάρια να μείνει το ΔΝΤ απλός τεχνικός σύμβουλος. Αλλα το θέλουν να συμμετέχει στο πρόγραμμα μετά τη δεύτερη αξιολόγηση κι αφού θα έχει ολοκληρωθεί η συζήτηση για το χρέος. Η υφιστάμενη πρώτη αξιολόγηση θα κλείσει μόνο με την Ε.Ε., ώστε να εκταμιευθεί η δόση. Υπάρχει πάντα και το σενάριο της εμπλοκής, είτε λόγω της αδυναμίας της Αθήνας για επαρκείς υποχωρήσεις είτε λόγω της διαφωνίας μεταξύ του ΔΝΤ και της Ευρωζώνης για ένα νέο modus vivendi στο πλαίσιο του ελληνικού προγράμματος.