Σε ρυθμούς αξιολόγησης μπαίνει από αύριο η κυβέρνηση, ενώ παράλληλα αναζητεί ένα success story, το όποιο θα πρέπει να χωρέσει στον ασφυκτικά μικρό χώρο που αφήνουν, από τη μια, η ανελαστικότητα των πιστωτών στα θέματα των δημοσιονομικών στόχων και του χρέους και, από την άλλη, οι ιδεολογικές αγκυλώσεις, η πολυφωνία και οι προσωπικές ατζέντες των κυβερνητικών στελεχών.
Αύριο συνεδριάζει το Euroworking Group (EWG) για να προετοιμάσει το πρώτο Eurogroup μετά τις καλοκαιρινές διακοπές, που θα πραγματοποιηθεί στις 9 Σεπτεμβρίου. Ταυτόχρονα, στις Βρυξέλλες μεταβαίνουν οι υπουργοί Οικονομικών Ε. Τσακαλώτος και Οικονομίας Γ. Σταθάκης, προκειμένου να συναντηθούν με τον επίτροπο Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί. Ο Γάλλος επίτροπος είναι πλέον –με απόφαση του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ– υπεύθυνος, εκ μέρους της Κομισιόν, για το ελληνικό πρόγραμμα, αντικαθιστώντας τον αντιπρόεδρο της Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις. Η Αθήνα ελπίζει ότι η αντικατάσταση του «σκληρού» Λιθουανού από τον «φιλικό» Γάλλο θα επηρεάσει σε κάποιο βαθμό τη συνολικότερη στάση της τρόικας έναντι της Αθήνας. Βέβαια, οι προσδοκίες είναι χαμηλές, καθώς το πρόβλημα στις διαπραγματεύσεις για όλες τις πτυχές του ελληνικού προγράμματος δεν ήταν ποτέ η Κομισιόν. Επιπλέον, οι κρίσιμες αποφάσεις δεν λαμβάνονται από αυτήν, αλλά από τις κυβερνήσεις. Και στην κυβέρνηση έχουν αποδεχθεί πλέον ότι δεν μπορούν να περιμένουν τίποτα σε ό,τι αφορά την αλλαγή δημοσιονομικών στόχων για τη διετία 2019 – 2020.
Επίσης, δεν περιμένουν πολλά ούτε σε ό,τι αφορά την ελάφρυνση του χρέους, τουλάχιστον μέχρι τις γερμανικές εκλογές του 2017. Τόσο ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γ. Χουλιαράκης στο EWG όσο και οι δύο υπουργοί στη συνάντηση με τον κ. Μοσκοβισί θα θέσουν εκ νέου το θέμα της αλλαγής των δημοσιονομικών στόχων, προκειμένου να ενσωματωθούν στο νέο Μεσοπρόθεσμο. Στο EWG θα παρουσιαστεί και η τεκμηρίωση της θέσης της Αθήνας πώς και με μικρότερα πρωτογενή πλεονάσματα, της τάξης του 2%-2,5% του ΑΕΠ, επιτυγχάνεται η βιωσιμότητα του χρέους, δηλαδή οι δαπάνες εξυπηρέτησής του δεν υπερβαίνουν το 15% του ΑΕΠ. Στο EWG θα παρουσιάσει ο ESM την πρότασή του για το χρέος. Ωστόσο, τόσο στο θέμα των στόχων όσο και σε αυτό του χρέους, η προσέγγιση δεν είναι πρωτίστως τεχνική ή στενά οικονομική, αλλά κυρίως πολιτική. Και υπό αυτή την έννοια, ειδικά μετά το Brexit, η κυβέρνηση έχει ελαχιστοποιήσει τις προσδοκίες της. Ετσι, απορρίφθηκαν προτάσεις για «σκληρή και μακρά διαπραγμάτευση» με την τρόικα και το νέο Μεσοπρόθεσμο με τους υφιστάμενους στόχους για το πρωτογενές πλεόνασμα, που πρέπει να είναι έτοιμο τον Οκτώβριο, σύμφωνα με το μνημόνιο, σχεδιάζεται να περάσει από τη Βουλή στο τέλος Σεπτεμβρίου. «Δεν πρόκειται να κολλήσουν για τους στόχους τα προαπαιτούμενα της αξιολόγησης», λέει κορυφαίο στέλεχος του οικονομικού επιτελείου.
Τούτων δοθέντων, η κυβέρνηση αναζητεί ένα success story για την ανάκαμψη της οικονομίας. Κορυφαίο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών υποστηρίζει ότι φέτος τα πράγματα θα είναι καλύτερα των προβλέψεων και στο δημοσιονομικό και στο μακροοικονομικό πεδίο. Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το ΑΕΠ του πρώτου εξαμήνου δείχνουν ότι είναι πιθανό φέτος ο ρυθμός ανάπτυξης να μην είναι τελικά αρνητικός. Η ανεργία μειώνεται, οι καταθέσεις αυξάνονται, ο προϋπολογισμός εκτελείται κανονικά και ακόμη και τα έσοδα είναι σε γενικές γραμμές εντός στόχων. Ωστόσο, το ίδιο στέλεχος αναγνωρίζει ότι οι φετινές επιδόσεις δεν διασφαλίζουν ότι η ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια «θα έχει τη δυναμική που απαιτείται, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι του προγράμματος και η αναδιανομή». «Πρέπει να βρεθούν καταλύτες, game changers για να προσελκύσουμε επενδύσεις. Πρέπει να γίνουμε λίγο Κινέζοι σε ό,τι αφορά την επιχειρηματικότητα», καταλήγει. Ωστόσο, σε αυτό το πεδίο η κυβέρνηση θυμίζει Βαβέλ και τα φαινόμενα πολυφωνίας και αποκλινουσών τάσεων ενδέχεται να ενισχυθούν όσο τα στελέχη της θα βρίσκονται αντιμέτωπα με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το μνημόνιο, αλλά και με τη λαϊκή δυσαρέσκεια που θα προκαλεί η εφαρμογή των μέτρων που έχουν ήδη ψηφιστεί, όπως οι φορολογικές επιβαρύνσεις, αλλά και εκείνων που θα έρθουν, όπως τα εργασιακά.
Επί τάπητος το θέμα διοικήσεων των τραπεζών
Εκτός της πορείας υλοποίησης των προαπαιτουμένων και της προετοιμασίας για τη δεύτερη αξιολόγηση, οι κ. Τσακαλώτος και Σταθάκης θα θέσουν στον επίτροπο Μοσκοβισί το θέμα των διοικήσεων των τραπεζών.
Σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, ο SSM ερμηνεύοντας τον σχετικό νόμο θέλει να έχουν διεθνή εμπειρία –ουσιαστικά να είναι ξένοι– όχι μόνο οι επικεφαλής των επιτροπών των τραπεζών (Ελεγκτική Επιτροπή, Επιτροπή Διαχείρισης Κινδύνου, Επιτροπή Ανώτατων Στελεχών) αλλά τα 3/5 των μελών της. Με τον τρόπο αυτό, οι πιστωτές θα ελέγχουν πλήρως τις τράπεζες, ανεξάρτητα του ποια θα είναι η σύνθεση του Δ.Σ. ή τα πρόσωπα στις θέσεις προέδρων και διευθυνόντων συμβούλων. Η κυβέρνηση διαφωνεί, αλλά οι πιθανότητες να αποκρούσει τις απαιτήσεις του SSM είναι ελάχιστες. Ενα άλλο θέμα που θα απασχολήσει τις συναντήσεις της Δευτέρας, αλλά και το Eurogroup του Σεπτεμβρίου, είναι αυτό της ΕΛΣΤΑΤ και της άσκησης δίωξης στον πρώην πρόεδρό της Α. Γεωργίου.