Mε μεγάλη προσοχή παρακολουθούν στην Άγκυρα τις κινήσεις της Αθήνας μετά τη χθεσινή επέκταση των ερευνών για υδρογονάνθρακες που διεξάγει η ExxonMobil νοτιότερα του ορίου που προσδιόριζε η NAVTEX της 7ης Νοεμβρίου.
Τα πρώτα δεδομένα δείχνουν πως οι συγκεκριμένες έρευνες δεν επηρεάζουν τα συμφέροντα της ίδιας της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο.
Ωστόσο, αναλυτές τονίζουν πως ίσως αντιδράσει η Τρίπολη καθώς, όπως έλεγαν τουρκικές πηγές, επηρεάζονται τα συμφέροντα της δυνητικής υφαλοκρηπίδας της Λιβύης, σύμφωνα πάντα με τις αυθαίρετες παραδοχές, βάσει των οποίων χαράχτηκε το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019.
Αν η κυβέρνηση της Τρίπολης επικαλεστεί τη θέση αυτή και εκδώσει NAVTEX για σεισμικές έρευνες σε περιοχές που υποστηρίζει ότι ανήκουν στη δική της υφαλοκρηπίδα, θεωρείται σχεδόν δεδομένη η θετική ανταπόκριση της Τουρκίας με αποστολή δικών της ερευνητικών πλοίων, με στόχο, όπως λέγεται, την αποτροπή δημιουργίας τετελεσμένων. Όμως αυτή είναι μια πολιτική απόφαση που κανένας δεν μπορεί να την προεξοφλήσει με βεβαιότητα.
Eμπειροι αναλυτές αναφέρουν πως η συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης που προβλέπει τη συνεργασία για τις έρευνες υδρογονανθράκων είναι ένα «ισχυρό όπλο» στα χέρια των δύο χωρών. Ωστόσο δεν παραβλέπουν πως η Ελλάδα συνεργάζεται στην περιοχή με ισχυρούς ομίλους αμερικανικών συμφερόντων.
Με δεδομένη την πρόσφατη ένταση που προκλήθηκε με την επίσκεψη του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια στη Λιβύη και όσα επακολούθησαν, η τουρκική κυβέρνηση βρίσκεται σε ετοιμότητα. Την περασμένη εβδομάδα ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου συναντήθηκε στο Μαρόκο με την υπουργό Εξωτερικών της κυβέρνησης της Τρίπολης, Νατζλά Μανγκούς.
Μέσα σε αυτό το κλίμα η Τουρκία ετοιμάζεται να στείλει γεωτρύπανό της στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο γενικός διευθυντής της τουρκικής εταιρείας ερευνών πετρελαίου (ΤΡΑΟ) Μελίχ Χαν Μπιλγκίν δήλωσε ότι το καινούργιο γεωτρύπανο «τις επόμενες ημέρες θα σαλπάρει. Η νέα του αποστολή προγραμματίζεται να είναι στη Μεσόγειο, κάνουμε την ακτινογραφία της Γαλάζιας Πατρίδας».
Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως τις επόμενες ημέρες η Αγκυρα θα εκδώσει σχετική NAVTEX για να καθορίσει το σημείο ερευνών και δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να κατευθυνθεί σε περιοχές της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Λιβύης στις οποίες στο παρελθόν, όπως λένε, έχουν προηγηθεί σεισμικές έρευνες, αν και δεν υπάρχουν συγκεκριμένα δεδομένα για κάτι τέτοιο. Ωστόσο, δεν αποκλείουν να κατευθυνθεί και εντός της κυπριακής ΑΟΖ.
Πάντως, τους τελευταίους μήνες η Τουρκία αποφεύγει να κατευθυνθεί για έρευνες σε περιοχές που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο και οι προηγούμενες γεωτρήσεις έγιναν σε περιοχές κοντά στις τουρκικές ακτές.
Η τουρκική πλευρά προσμετράει το γεγονός ότι οι έρευνες στην ελληνική ΑΟΖ επιχειρούνται από αμερικανική εταιρεία.
Ομως η επίσκεψη του Νίκου Δένδια στη Λιβύη και το Κάιρο και οι αντιδράσεις της Ελλάδας εναντίον της κυβέρνησης της Τρίπολης έχουν δημιουργήσει νέα δεδομένα τα οποία εξετάζονται με ιδιαίτερη προσοχή. Η συνεχιζόμενη προσέγγιση της Ελλάδας με την Αίγυπτο, με την πρόσφατη συμφωνία για τον καθορισμό περιοχών έρευνας και διάσωσης, αλλά και η δημόσια συζήτηση εντός της Ελλάδας για την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια σε συγκεκριμένες περιοχές, κρατούν σε επιφυλακή τους Τούρκους αξιωματούχους.
Κορώνες κατά ΗΠΑ
Αυτό που προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση όμως, είναι η αντιαμερικανική στάση που τηρεί η τουρκική κυβέρνηση σε πολλά διαφορετικά μέτωπα. Αξιωματούχοι και αναλυτές που μιλούν σε τουρκικά ΜΜΕ παρατηρούν πως καθυστερεί το θέμα του εκσυγχρονισμού των F-16. Τονίζουν πως σε περίπτωση που οι Ηνωμένες Πολιτείες εγκρίνουν την πώληση των F-16 τα πρώτα μαχητικά θα φθάσουν το 2028, την ώρα που η Ελλάδα θα έχει εκσυγχρονίσει όλα τα F-16, θα χρησιμοποιεί τα γαλλικά μαχητικά Rafale και πιθανότατα θα παραλαμβάνει τα F-35.
Ενα γεγονός που προκάλεσε την έντονη αντίδραση των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν η δήλωση του υπουργού Αμυνας της Τουρκίας Χουλουσί Ακάρ, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι η χώρα του θα χρησιμοποιήσει το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400 και όπως δήλωσε, «αυτό μπορεί να γίνει εντός μιας ώρας». Η αντίδραση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ήταν ξεκάθαρη, καθώς τόνισε πως το συγκεκριμένο αντιαεροπορικό σύστημα απειλεί την ασφάλεια των συστημάτων του ΝΑΤΟ και απείλησε την Αγκυρα με νέες κυρώσεις σε περίπτωση που προμηθευτεί νέα ρωσικά οπλικά συστήματα. Ο υπουργός Εσωτερικών της Τουρκίας Σουλεϊμάν Σοϊλού πριν από 15 ημέρες κατηγόρησε ευθέως την Ουάσιγκτον πως βρίσκεται πίσω από το τρομοκρατικό χτύπημα της οδού Ιστικλάλ στην Κωνσταντινούπολη. Στο ίδιο κάδρο έβαλε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν την Ελλάδα και τις Ηνωμένες Πολιτείες. «Φυσικά μας ενοχλούν οι συμπεριφορές της Δύσης στην Ελλάδα, ειδικά της Αμερικής. Η Αλεξανδρούπολη είναι ένα από τα θέματα αυτά», είχε δηλώσει ο Ερντογάν την προηγούμενη εβδομάδα και είχε υποστηρίξει πως Ελλάδα και Ηνωμένες Πολιτείες φιλοξενούν και στηρίζουν τρομοκρατικές οργανώσεις.
Η αντιπολίτευση
Οι ιδιαίτερα στενές και συμμαχικές σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία σε κάθε τομέα θεωρείται ένας από τους σημαντικούς παράγοντες αυτής της έντονης και σκληρής στάσης της Αγκυρας απέναντι στην Ουάσιγκτον.
Ομως, μέλη της αντιπολίτευσης υποστηρίζουν πως ένας από τους λόγους είναι και η απότομη οπισθοχώρηση που κάνει η Τουρκία σε σχέση με την πολιτική της με Ισραήλ, Αίγυπτο, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σαουδική Αραβία και Συρία.
Η αντιαμερικανική και η ανθελληνική στάση βάζει κάτω από το χαλί τη στροφή 180 μοιρών που κάνουν στα υπόλοιπα ζητήματα, υποστηρίζουν, και δεν αποκλείουν για αυτόν ακριβώς τον λόγο να τηρηθεί ίσως και σκληρότερη στάση κυρίως σε σχέση με την Ελλάδα.