Αυτές τις ημέρες εκπνέει το πιο περίεργο καλοκαίρι της ζωής μας. Προηγήθηκε βεβαίως και η αλλόκοτη άνοιξη, την οποία περάσαμε κλεισμένοι στα σπίτια μας, στέλνοντας SMS για να ξεμυτίσουμε από το κατώφλι. Ολα άλλαξαν μέσα σε μερικούς μήνες.
Ομως όταν επιτέλους επιστρέψαμε στην ελευθερία, ήρθε η εμπέδωση των περιορισμών τη μόνη περίοδο του έτους που θέλουμε να νιώσουμε ξέγνοιαστοι. Αλλά, πού ξεγνοιασιά;
Στα εστιατόρια το στρώσιμο του τραπεζιού ήταν μαχαίρι, πιρούνι, πιάτο, αντισηπτικό, τα μπράτσα από τις ξαπλώστρες απολυμασμένα, οι διαχύσεις περιορισμένες και η κοινωνικότητα υπό διωγμόν.
Βέβαια αυτό τον «κορσέ» των κανόνων δεν τον υπέστησαν όλοι. Μια βόλτα σε μπαρ και ταβέρνες, γλέντια γάμων και βαφτισιών, σε έπειθε ότι οι περισσότεροι κάτω από τα 40 έτη γλεντούσαν σαν να μην υπάρχει αύριο. Από κοντά, αρνητές του ιού, ψεκασμένοι, συνωμοσιολόγοι, επιχειρηματίες που ήθελαν να κάνουν τη δουλειά τους όπως παλιά είχαν τον δικό τους χαβά, διχάζοντας την κοινωνία σε όσους πιστεύουν στην επιστήμη και όσους της γυρίζουν επιδεικτικά την πλάτη και βάζουν σε κίνδυνο την υγεία όλων μας.
Αλήθεια, πώς θα θυμόμαστε το φετινό θέρος; Και πώς θα το περιγράφουν οι ιστορικοί δεκαετίες και αιώνες αργότερα; Τρεις φίλοι της «Κ» που διακρίνονται για το χιούμορ τους, απαντούν στα δύο ερωτήματα.
ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, εικαστικός, ηθοποιός
Τυχεροί που το καμπανάκι αυτό χτύπησε στην εποχή μας
Με την πανδημία, σωθήκαμε παιδί μου! Επιτέλους έβαλε ένα προσωρινό –έστω– τέλος στην ομαδική παράκρουση των ανθρώπων να θέλουν ντε και καλά να κάνουν διακοπές ό,τι και να συμβαίνει γύρω τους. Ποτέ μου δεν υπέφερα από αυτήν την ακατανίκητη μανία που καταλαμβάνει τις μάζες και αναγκάζει εκατομμύρια άτομα να φύγουν από τα σπίτια τους για να πάνε να περάσουν δήθεν καλά κάπου μακριά. Και εκεί που φαντασιώνονται πως γλεντάνε στην Ιμπιζα, ξαφνικά βρίσκονται σε κάτι μίζερα δωμάτια να τρώνε άθλιες χωριάτικες σαλάτες και να βλέπουν μπροστά τους τη φυλή με τα μαγιό.
Φέτος λοιπόν, αντί να περάσουν όλη αυτήν τη δοκιμασία των διακοπών, χρειάστηκε να μείνουν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στα σπίτια τους και στην πόλη τους. Πολλοί από αυτούς τα ανακάλυψαν ξανά και –ω, τι έκπληξις– τα εξετίμησαν! Χρονομέτρησα τη διαδρομή Εξάρχεια – Σύνταγμα τον Αύγουστο 1,5 λεπτό με το ταξί. Αυτό είναι η φαντασίωση που έγινε πραγματικότητα. Πολλοί λοιπόν βρήκαν στην πανδημία όλες τις χρήσιμες δικαιολογίες για να μη συναναστραφούν ορισμένους που δεν γούσταραν αλλά και να μη συχνάζουν σε μέρη όπου τελικά σκυλοβαριούνται. Ξέρω ανθρώπους που πήγαιναν ψυχαναγκαστικά στο θέατρο ενώ ήθελαν την ώρα της παράστασης να ρίξουν επάνω τους ένα μπιτονάκι βενζίνη και να λαμπαδιάσουν. Ε, αυτοί φέτος δεν χρειάστηκε να υποστούν το μαρτύριο.
Οσο για εκείνους που αρνούνται την ύπαρξη του ιού, είναι επειδή το βλέπουν ως τιμωρία, συνωμοσία, κακοτυχία ενώ είναι απλούστατα η πραγματικότητα. Κάτι που θα αποδεχθείς είτε το θες είτε όχι όπως τα γηρατειά, την ασθένεια και την αναπηρία. Θεωρούν ότι τα μέτρα τους πιέζουν. Μα η πίεση στην περίπτωσή τους δεν έρχεται από έξω αλλά από μέσα τους. Οπως ο αλκοολικός προφασίζεται τη στεναχώρια για να πιει έτσι και οι αρνητές του ιού βρίσκουν αιτίες για να αντιδράσουν. Ομως εδώ η ανάγκη για αντίδραση και επανάσταση προϋπήρχε του κορωνοϊού.
Οι νέοι από τη δική τους πλευρά, ειδικά εκείνοι με τους Ελληνες γονείς, έχουν μεγαλώσει με την ακράδαντη πεποίθηση ότι οι ίδιοι και οι επιθυμίες τους είναι το πιο σημαντικό πράγμα στον κόσμο. Αυτή η ιεράρχηση τους εμποδίζει να κατανοήσουν ότι δεν είναι μόνοι τους στο κοινωνικό σύνολο. Βλέπουν τη γιαγιά και τον παππού συχνά και ως πορτοφόλι, δεν έχουν γνωρίσει τη στωική συμβίωση με το γήρας ή τον θάνατο όπως οι περασμένες γενιές. Οι ιστορικοί του μέλλοντος λοιπόν θα γράψουν ότι το καλοκαίρι του 2020 ο πλανήτης κατάλαβε πως τα ψέματα τελείωσαν και η πασιέντζα δεν βγαίνει. Πρέπει να ξανασκεφτούμε τα πάντα από την αρχή και κατά κάποιον τρόπο είμαστε τυχεροί που το καμπανάκι αυτό χτύπησε στην εποχή μας.
ΜΑΝΙΝΑ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ, δημοσιογράφος, συγγραφέας
Ξεχνάμε εύκολα, γι’ αυτό αντέχουμε τα χτυπήματα
Ολοι λέμε «περίεργο ήταν το φετινό καλοκαίρι» – απόδειξη ότι έχουμε τραβήξει ελάχιστες φωτογραφίες, κάναμε ή δεν κάναμε τα μπάνια μας. Το καλοκαίρι του κορωνοϊού ήταν αλλιώτικο. Προσέχαμε, οι πιο πολλοί. Δεν επισκεφθήκαμε ηλικιωμένους συγγενείς, δεν πήγαμε σε φίλους σε νοσοκομεία, ούτε σε γάμους και χαρές, κάναμε εξετάσεις οι ίδιοι, μπαίναμε με μάσκα στα μαγαζιά και κουβαλούσαμε παντού αντισηπτικό. Στα φέριμποτ και στα πλοία μάς θερμομετρήσανε, υποθέτω και στα αεροπλάνα, ίσως και στα ΚΤΕΛ. Φρικάραμε με το καλοκαιρινό συνάχι και μείναμε άυπνοι με μάτι γαρίδα όταν ένα παιδί μας ανέβασε πυρετό.
Δεν ξέρω αν θα τα θυμόμαστε όλα αυτά πέντε και δέκα χρόνια μετά (γεροί να είμαστε). Ο μηχανισμός επιβίωσης του ανθρώπου περιλαμβάνει αδύνατη μνήμη: ξεχνάμε εύκολα, γι’ αυτό αντέχουμε τα χτυπήματα της μοίρας. Η εικόνα του αδειανού φέριμποτ για Θάσο, Ιούλιο μήνα, μου φαίνεται ακόμα ζωηρή – κανονικά θα έπρεπε να ξεχειλάει από κόσμο, όπως και το νησί το ίδιο, μέσα στο κατακαλόκαιρο. Αλλά… θα ξεθωριάσει σιγά σιγά, θα δώσει τη θέση της σε άλλες εικόνες, θα τη φτιάξω πιο όμορφη κατά το συνήθειό μου (εξωραϊσμός αναμνήσεων – καλό σύστημα, γιατί αν αξίζει να θυμόμαστε κάτι, ας είναι τουλάχιστον όμορφο, ευχάριστο και αγαπησιάρικο).
Οι ιστορικοί του μέλλοντος μπορεί να σηκώνουν τα φρύδια απορημένοι και να αναρωτιούνται γιατί γκρινιάζαμε τόσο για τα μέτρα προστασίας. Ηταν τραγικός ο απολογισμός κρουσμάτων και νεκρών κάθε μέρα, τραγικό να πεθαίνουν άνθρωποι από μια ίωση… Αλλά δεν ήταν στα επίπεδα παγκοσμίου πολέμου, ούτε πυρηνικής βόμβας, ούτε πανούκλας. Οι ιστορικοί, που μέχρι το έτος 3000 θα έχουν δει, μελετήσει και κλάψει τρομερές καταστροφές, μπορεί να κουνάνε το κεφάλι και να λένε: «Καλά, δεν καταλάβαιναν τίποτα αυτοί οι κερχελέδες το 2020; Δεν ήξεραν ότι προϋπήρξαν τρισχειρότερα δεινά που χτύπησαν την ανθρωπότητα; Τόσο αούα πια; Ενα σωρό άρθρα γράφτηκαν το καλοκαίρι του ’20 για μάσκες, ωράριο μαγαζιών, περιορισμούς σε συναθροίσεις, και ελάχιστα άρθρα για την καταστροφή περιβάλλοντος/πλανήτη/Σύμπαντος, που θα έπρεπε να τους κόφτει το ίδιο, αν όχι περισσότερο!»
Τώρα που το σκέφτομαι, ελπίζω οι ιστορικοί του μέλλοντος να θεωρήσουν τελικά αξιοσημείωτο το καλοκαίρι του 2020 – αυτό θα σημαίνει ότι τα επόμενα καλοκαίρια θα είναι ήρεμα…
«Μη φοβάσαι», το τελευταίο μυθιστόρημα της Μανίνας Ζουμπουλάκη κυκλοφόρησε το καλοκαίρι 2020 από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.
ΜΑΝΟΣ ΒΟΥΛΑΡΙΝΟΣ, δημοσιογράφος
Τον 21ο αιώνα ο κόσμος φορούσε ακόμα «εσώρουχα»
Απόσπασμα από το βιβλίο «Μικρή Ιστορία της Γήινης Περιόδου» του Χριστίνα Βουλαρίνου, Νοτιοανατολική Ευρώπη, 3135: «Φανταστείτε έναν κόσμο στον οποίο οι άνθρωποι κυκλοφορούσαν με ελεύθερη τη στοματική και τη ρινική περιοχή. Φανταστείτε παραλίες στις οποίες ξάπλωναν έχοντας καλυμμένο πέος και αιδοίο (τι τρελός κόσμος αλήθεια!) και εντελώς γυμνό το πρόσωπο. Ε, αυτός ήταν ο (περιορισμένος καθώς περιελάμβανε μόνο τη Γη) κόσμος μέχρι τις αρχές του 21ου αιώνα.
Δεν υπήρχε καμία απολύτως ντροπή και καμία απολύτως προσβολή από την επίδειξη των αναπνευστικών οργάνων. Μπορεί σήμερα αυτό να ακούγεται σοκαριστικό, αλλά σκεφτείτε πως μιλάμε για εποχές στις οποίες οι άνθρωποι έκρυβαν τα γεννητικά τους όργανα. Σκεφτείτε πως υπήρχε ένας ολόκληρος κλάδος της μόδας που κατασκεύαζε (τα εξαιρετικά περιοριστικά και άβολα) «εσώρουχα» και ο οποίος ήταν σχεδόν όσο μεγάλος είναι σήμερα ο κλάδος παραγωγής και εμπορίας ανασορούχων (αναλογικά, καθώς την εποχή εκείνη ο πληθυσμός ήταν μόλις μερικά δισεκατομμύρια).
Φυσικά, όπως και η (κωμική στην εποχή μας, αλλά πολύ σημαντική για τους ημιάγριους του 21ου αιώνα) κάλυψη των οργάνων αναπαραγωγής, η κάλυψη των αναπνευστικών οργάνων (αυτά που η νεολαία αποκαλεί «στ@μα» και «μ@τη») δεν ξεκίνησε ως ταμπού. Ηταν η πανδημία του 2020 που οδήγησε στην επιβολή της κάλυψης των αναπνευστικών οδών προκειμένου να περιοριστεί η διασπορά του κορωνοϊού SARS-CoV-2 για τον οποίο δεν υπήρχε εμβόλιο. Στην αρχή η κάλυψη είχε αποκλειστικό σκοπό την προφύλαξη από τον κορωνοϊό, αλλά ακόμα και μετά την παρασκευή του εμβολίου πολλοί άνθρωποι τη διατήρησαν στις καθημερινές τους συναλλαγές καθώς το αντιεμβολιαστιακό κίνημα, το κίνημα των «κοβίντιοντς» όπως είναι γνωστό, ήταν αρκετά μεγάλο. Αυτή η συνήθεια υγιεινής τελικά εξαπλώθηκε και διατηρήθηκε ακόμα και μετά την εξαφάνιση των «κοβίντιοτς» (οι περισσότεροι πέθαναν από διάφορους ιούς για τους οποίους αρνούνταν τον εμβολιασμό) και γύρω στα μέσα του 22ου αιώνα άρχισε να γίνεται ταμπού, γεγονός που προφανώς έχει άμεση σχέση με την εξάπλωση της Εκκλησίας των Ασάλιωτων που σήμερα κυριαρχεί στα 3/4 του ηλιακού συστήματος.
Στην πραγματικότητα τα «ελευθεριακά» κοινόβια στο νοτιοανατολικό ημισφαίριο του Αρη δεν κάνουν τίποτα περισσότερο από το να μιμούνται τη ζωή των πρωτόγονων εκείνων εποχών. Εποχών που μπορεί να φαίνονται αρκετά γοητευτικές, αλλά μόνο αν κάποιος ξεχάσει ότι εκείνη την εποχή ο μέσος όρος ζωής δεν ξεπερνούσε τα 80 χρόνια, πολλά από τα οποία οι άνθρωποι περνούσαν μετακινούμενοι καθώς χωρίς τηλεμεταφορά ακόμα και μια μικρή μετακίνηση όπως, ας πούμε, από την Ευρώπη στην Ωκεανία, έπαιρνε πολλές ώρες.