H έγκριση του εμβολίου της AstraZeneca την Παρασκευή για τους «άνω των 18» θα οδηγήσει και τη χώρα μας στην υιοθέτησή του «ανεξαρτήτως ηλικιών», δίνοντας ταυτόχρονα μια ευελιξία καθώς γι’ αυτό το εμβόλιο δεν απαιτούνται οι συνθήκες συντήρησης των εμβολίων mRNA. Νωρίτερα, η μόνιμη κρατική εμβολιαστική επιτροπή της Γερμανίας κατέληξε την Πέμπτη στη σύσταση να γίνεται το εμβόλιο στους πολίτες κάτω των 65 ετών. Η επιτροπή επικαλέστηκε στην κρίση της, που είδε το φως της δημοσιότητας μέσω του Ινστιτούτου «Ρόμπερτ Κοχ» και του γερμανικού υπουργείου Υγείας, την έλλειψη επαρκών στοιχείων για την ηλικιακή ομάδα άνω των 65 ετών, ειδικά στην κατηγορία όσων νόσησαν. Για τις ηλικίες κάτω των 65 ετών, η ίδια επιτροπή θεωρεί ότι το εμβόλιο έχει αποτελεσματικότητα 70%.
Η ελληνική κυβέρνηση εκτιμά ότι καθώς το εμβόλιο δίνει τη δυνατότητα να κάνουν τη δεύτερη δόση οι πολίτες μετά 12 εβδομάδες, θα υπάρχουν διαθέσιμα εμβόλια ακόμα και αν η εταιρεία εμμείνει στις καθυστερημένες παραδόσεις για τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο. Και άλλες χώρες της Ε.Ε. αναμένεται να επιλέξουν αυτή τη λύση από τη στιγμή που το εμβόλιο έλαβε πράσινο φως για όλες τις ηλικίες. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της Δανίας, η κυβέρνηση της οποίας είναι πάρα πολύ «στριμωγμένη». Η Δανία ζήτησε να δανεισθεί από τη χώρα μας μια μεγάλη ποσότητα εμβολίων της Pfizer για το δεύτερο τρίμηνο του χρόνου, αίτημα το οποίο η ελληνική κυβέρνηση άκουσε αλλά δεν μπορεί να ικανοποιήσει, καθώς αν περισσέψουν εμβόλια θέλει να τα κάνει δωρεά στους βόρειους γείτονές μας, την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία που έχουν ζητήσει βοήθεια.
Στο Βερολίνο κυβερνητικές πηγές διαφωνούν με την παραπομπή της διαφοράς με την AstraZeneca στα δικαστήρια – ο υπουργός Υγείας Γενς Σπαν είπε ότι αυτό είναι το τελευταίο που χρειάζεται τώρα η Ευρωπαϊκή Ενωση, σημειώνοντας ωστόσο ορισμένες περίεργες συμπτώσεις στην πολιτική της εταιρείας σε σχέση με την επιχειρηματολογία της απέναντι στις ευρωπαϊκές αρχές. Κεντρικό σημείο της διαφοράς είναι το αν η εταιρεία χρησιμοποίησε τα εργοστάσιά της στην ηπειρωτική Ευρώπη (Ολλανδία, Βέλγιο) για την παραγωγή του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο εκπρόσωπος της εταιρείας στο Η.Β. διαβεβαίωνε στις 13 Ιανουαρίου μια κοινοβουλευτική επιτροπή στο Λονδίνο ότι η εταιρεία θα μπορούσε να «κλιμακώσει τις παραδόσεις της κατά 900.000 δόσεις την εβδομάδα χρησιμοποιώντας τα εργοστάσιά της στην Ολλανδία και στο Βέλγιο». Ο αρμόδιος στην εμβολιαστική επιτροπή του Η.Β. Ιαν Μακ Κούμπιν είχε διαβεβαιώσει δημόσια ότι «οι αρχικές παραγγελίες του εμβολίου έρχονται από την Ολλανδία και τη Γερμανία».
Στο Βερολίνο σημειώνουν ότι η Ε.Ε. είχε σύμβαση για παραγγελία των δόσεων (για λογαριασμό της Ε.Ε.) εκ των προτέρων (πριν από την έγκριση του εμβολίου δηλαδή) γι’ αυτό και καταβλήθηκαν στην εταιρεία 336 εκατ. ευρώ. Τον Μάιο, η εταιρεία είχε συμφωνήσει με την Ε.Ε. να δώσει 100 εκατ. δόσεις, στη συνέχεια «κατέβηκε» στα 80 εκατ. και κατόπιν ενημέρωσε ότι θα δώσει 31 εκατ.
Ομως υπήρχαν και δύο ακόμα θέματα που έπαιξαν ρόλο στη διαπραγμάτευση. Το ένα ήταν η τιμή. Με 2 ευρώ τη δόση η Ευρώπη μπορούσε να αγοράσει πολλά φθηνά εμβόλια και να κάνει την AstraZeneca τη βασική εταιρεία πάνω στην οποία θα «κτίζονταν» οι πρώτοι μήνες τουλάχιστον της εμβολιαστικής καμπάνιας. Τα εμβόλια πληρώνονται από τις χώρες-μέλη, ενώ η Ε.Ε. καταβάλλει ένα 15%-20% της προπληρωμής. Ο άλλος λόγος είναι το ποιος θα αναλάμβανε κάποιο μερίδιο της αστικής ευθύνης.
Οπως εξήγησε στην «Κ» ο δρ Γιώργος Παυλάκης που ηγείται του τμήματος ρετροϊών στο Εθνικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ για τον Καρκίνο, τα εμβόλια αδενοϊών παρουσιάζουν περισσότερες παρενέργειες και προκαλούν κάποια ερεθιστικότητα αλλά «ό,τι εμβόλιο και να έχουμε στη φάση που βρισκόμαστε είναι καλύτερο από το τίποτα. Το εμβόλιο, μετά τόσα εκατομμύρια εμβολιασμένους στο Ηνωμένο Βασίλειο, έχει αποδειχθεί καλό και αποτελεσματικό».
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της Επιτροπής και της AstraZeneca για τα θέματα αστικής ευθύνης που διέρρευσαν στον Τύπο είχαν ως αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος. Ο Γερμανός Χριστιανοδημοκράτης ευρωβουλευτής Πίτερ Λίζε, εκπρόσωπος του κόμματός του σε θέματα υγείας, έθεσε το ερώτημα στην ηγεσία της AstraZeneca: «Θέλετε να είστε μια βρετανική επιχείρηση ή μια πολυεθνική;». Ο Λίζε πάντως δεν αμφισβήτησε ότι υπήρχαν προβλήματα στην παραγωγή της AstraZeneca τόσο στη Βρετανία όσο και στην Ε.Ε. «Θα έπρεπε τα προβλήματα αυτά να αντιμετωπισθούν ισότιμα στις δύο αγορές πολύ περισσότερο που μέχρι πριν από μερικές μέρες η συσκευασία των εμβολίων της AstraZeneca γινόταν στο εργοστάσιό της στο Ντεσάου της Γερμανίας».
Η λεπτομέρεια αυτή συζητήθηκε την περασμένη εβδομάδα σε σύσκεψη του Γερμανού υπουργού Υγείας Γενς Σπαν με τους υπουργούς Υγείας των γερμανικών κρατιδίων λίγο μετά την ανακοίνωση της AstraZeneca στην Ε.Ε. ότι θα περικόψει τις ποσότητές της κατά 70%. Στη συνέχεια, κάποιος ή κάποιοι άφησαν να διαρρεύσουν πληροφορίες σε δύο εφημερίδες και μία ιστοσελίδα για έλλειψη αποτελεσματικότητας του εμβολίου στους άνω των 65, τεκμηριώνοντάς τες όχι πάντως στην πληρότητα των στοιχείων αλλά στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του εμβολίου. Αμέσως μετά, ο «πόλεμος» Ε.Ε. και εταιρείας κλιμακώθηκε δημόσια…