Την περασμένη εβδομάδα, ένας 69χρονος γιατρός στη Γερμανία συνελήφθη κλέβοντας ένα εμβόλιο για τη βαριά άρρωστη σύζυγό του. Σχεδόν ταυτόχρονα και άσχετα από το περιστατικό, τα ομόσπονδα κρατίδια της χώρας αποφάσιζαν υπό το βάρος και προσφυγών πολιτών να δώσουν το δικαίωμα σε ανθρώπους με σοβαρό πρόβλημα υγείας να μπορούν, ύστερα από σχετική αίτηση, να «προσπερνούν» την ουρά της άκαμπτης προτεραιοποίησης που έχει ορίσει η γερμανική επιτροπή εμβολιασμών και να εμβολιάζονται χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το κριτήριο της ηλικίας. Στην Αθήνα, έως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, το κείμενο με το οποίο ορίζονται οι ομάδες που έχουν προτεραιότητα από την επιτροπή δεν έχει δημοσιευθεί ακόμη παρά το γεγονός ότι αυτό θα έπρεπε να έχει γίνει στα τέλη Δεκεμβρίου του 2021.
Μιλώντας την Τετάρτη το βράδυ στον Αλέξη Παπαχελά, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δεν απέκλεισε μετά τον Μάιο να αλλάξουν τα κριτήρια με βάση τα οποία εμβολιάζεται ο πληθυσμός, βάζοντας π.χ. προτεραιότητες που έχουν σχέση με τον τουρισμό: «Κοιτάξτε, όταν πια θα φτάσουμε στο σημείο να εμβολιάσουμε όλο τον πληθυσμό, πράγμα το οποίο θα γίνει ρεαλιστικά από τον Μάιο και μετά, θα πρέπει να δούμε εκεί τι προτεραιότητες θα βάλουμε. Εκεί οι προτεραιότητες δεν είναι υγειονομικές. Τώρα οι προτεραιότητες –και θέλω να το τονίσω αυτό– είναι αμιγώς υγειονομικές. Δεν παρεμβαίνουμε καθόλου, ό,τι μας λέει η επιτροπή κάνουμε. Οταν όμως θα έχουμε λύσει το ζήτημα των ευάλωτων, τότε ενδεχομένως να υπεισέλθουν άλλοι παράγοντες πιο πολιτικοί ή πιο οικονομικοί».
Η ελληνική επιτροπή κινείται σήμερα συντηρητικά. Αυτό φάνηκε και από την πρόεδρο, καθηγήτρια Μαρία Θεοδωρίδου, στη διάρκεια της ημερίδας «Πανδημία COVID-19: Κραυγές και ψίθυροι για τα εμβόλια» (οργανώθηκε από τον καθηγητή Γιάννη Κυριόπουλο), στην οποία τόσο ο καθηγητής Γιώργος Παυλάκης όσο και το ακροατήριο έθεσαν το ερώτημα γιατί η ελληνική επιτροπή εμβολιασμών δεν προχώρησε στην έγκριση του εμβολίου της AstraZeneca και για τους άνω των 65 ετών αφού αυτό είχε εγκριθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ). Την ώρα που διατυπωνόταν η ερώτηση, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστούσε διά της επιτροπής του SAGE στα κράτη να χρησιμοποιήσουν το εμβόλιο AZD1222 και για τους άνω των 65 ετών. Μάλιστα, η κ. Θεοδωρίδου ρωτήθηκε στο πλαίσιο της συγκεκριμένης συζήτησης εάν αυτό θα άλλαζε κάτι στις επιλογές της επιτροπής σε σχέση με το συγκεκριμένο εμβόλιο, και απάντησε ότι και οι αλλαγές στις απόψεις των επιστημόνων μερικές φορές είναι δύσκολο να εξηγηθούν στο ευρύ κοινό.
Ο κ. Παυλάκης ωστόσο επέμεινε στο ζήτημα του να διαχωρισθεί η πρώτη με τη δεύτερη δόση κάποιων εμβολίων όπως γίνεται στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο (και στη Δανία, που ξέμεινε από εμβόλια), ώστε να εμβολιασθούν περισσότεροι πολίτες έστω και αν δεν αναπτύξουν την προβλεπόμενη από τις εγκρίσεις ανοσία, για να λάβει την απάντηση από την κ. Θεοδωρίδου πως «μια τέτοια επιλογή θα ήταν επιλογή με αρκετό ρίσκο».
Η είσοδος του ΑΖD1222 στο «παιχνίδι των εμβολίων», με το οποίο οι υπηρεσίες υγείας του κράτους απευθύνονται σε 800.000 πολίτες από 60 έως 64 ετών, ασφαλώς κάνει το έργο από την πλευρά των ανθρώπων που διαχειρίζονται το «πιο δύσκολο εγχείρημα από συστάσεως του ελληνικού κράτους μετά την υποδοχή των προσφύγων από τη Μικρασία» –όπως χαρακτήρισε την «επιχείρηση «Ελευθερία» ο καθηγητής Αθανάσιος Σκουτέλης– εξαιρετικά πολύπλοκο. Πολύ περισσότερο, που όλα κινούνται στην «κόψη του ξυραφιού» από την άποψη των ποσοτήτων.
Ετσι, π.χ., ενώ την περασμένη Δευτέρα επρόκειτο να παραλάβουμε 90.000 δόσεις της Pfizer/BioΝΤech (η οποία ενημερώνει εγκαίρως τι «περιμένει» το ελληνικό κράτος), οι δόσεις αυτές εξαιτίας της φοβερής κακοκαιρίας στην Ευρώπη άργησαν 48 ώρες να φτάσουν στην Αθήνα. Καθώς η «Μήδεια» κατεβαίνει και στην Ελλάδα, είναι βέβαιο ότι κάποια από τα ραντεβού για εμβολιασμό θα επηρεαστούν και θα πάνε πίσω. Αυτό όμως δεν αλλάζει τον βασικό σχεδιασμό του ελληνικού κράτους να έχει κάνει 1.730.000 εμβόλια με βάση τις παραλαβές του τη δεύτερη εβδομάδα του Απριλίου. Οπότε θα βρίσκεται πολύ κοντά στον στόχο που είχε θέσει ο πρωθυπουργός μιλώντας στη Βουλή στα τέλη Ιανουαρίου όταν, προτού δημιουργηθεί το γνωστό πρόβλημα με την καθυστέρηση των παραδόσεων της Α.Ζ., είχε μιλήσει για το «ορόσημο» των 2 εκατ. εμβολιασμένων στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του έτους.
Τροχοπέδη οι αρνητές
Το πρόβλημα δεν φαίνεται να λύνεται εντελώς ακόμη και αν η πλειονότητα των κατοίκων της χώρας άνω των 60 ετών έχει εμβολιασθεί έως το Πάσχα. Οι ασφαλιστικοί οργανισμοί του Ισραήλ διαπιστώνουν τις τελευταίες 10 ημέρες μια εμβολιαστική «κόπωση» που έχει ρίζα στο ότι «σκληρά «γκρουπ αντιεμβολιαστών, όπως οι υπερορθόδοξοι και οι Ισραηλινοί πολίτες αραβικής καταγωγής, δεν εμπιστεύονται το κράτος και δεν κάνουν το “εμβόλιό του”». Μόνο το 6,9% του πληθυσμού άνω των 60 δεν έχει κάνει το εμβόλιο αλλά μεταξύ των υπερορθοδόξων αυτό το ποσοστό είναι 30% και στην αραβική κοινότητα της χώρας 36%. «Μπορεί ένα συμπαγές 10% των μεγαλύτερων σε ηλικία συμπολιτών μας, αν και εφόσον δεν εμβολιασθούν και δεν τηρούν τα μέτρα προστασίας (σ.σ. συνήθως αυτά πάνε μαζί), να δημιουργήσουν ακόμη και μέσα στην άνοιξη πρόβλημα στο σύστημα υγείας», είπε στην «Κ» μέλος της εθνικής επιτροπής εμβολιασμών που ήθελε να διατηρήσει την ανωνυμία του.