Μετά την εκτίναξη της αισιοδοξίας που έφεραν οι εξελίξεις με τα εμβόλια στο τελευταίο δίμηνο του 2020, έχει έρθει «η ώρα της αλήθειας» για την Ευρώπη. Η αργή διάθεση των εμβολίων έχει «χαμηλώσει» το φως στην άκρη του τούνελ της πανδημίας και κινδυνεύει να «χτυπήσει» σημαντικά το ΑΕΠ. Σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών, οι εμβολιασμοί στην Ευρωπαϊκή Ενωση έχουν μείνει πίσω έως και ενάμιση μήνα σε σχέση με την επίτευξη του στόχου που έχει θέσει η Ε.Ε. έως το καλοκαίρι, μία καθυστέρηση που εάν δεν «καλυφθεί» κινδυνεύει να κοστίσει πάνω από 100 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ της περιοχής. Επιπλέον, οι πιθανότητες να παραμείνουν οι αυστηροί περιορισμοί σε ισχύ για το μεγαλύτερο μέρος και του β΄ τριμήνου είναι σημαντικές, «σπρώχνοντας» για αργότερα την κορύφωση της ανάκαμψης, και προς το τρίτο τρίμηνο.
Η Ε.Ε. προβλέπει πως θα αυξηθούν οι δόσεις εμβολίων που θα παραλάβει κατά το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, διατηρώντας έτσι τον στόχο του εμβολιασμού του 70% του πληθυσμού στο β΄ εξάμηνο, κάτι που θα επιτρέψει στις κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών χωρών να άρουν πολλούς από τους περιορισμούς. Ωστόσο, η Allianz SE εκτιμά ότι οι χώρες της Ε.Ε. είναι έξι εβδομάδες πίσω (σε μέσο όρο) όσον αφορά την επίτευξη αυτού του στόχου, και τοποθετεί στα 108 δισ. ευρώ το κόστος αυτής της καθυστέρησης, δηλαδή σε διπλάσια επίπεδα σε σχέση με τις συνολικές επιχορηγήσεις 50 δισ. ευρώ που εκτιμά ότι θα καταβληθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε. το 2021.
Οπως εξηγεί στην «Κ» ο Πάτρικ Κριζάν, επικεφαλής οικονομολόγος της Allianz, κάθε εβδομάδα καθυστέρησης στους εμβολιασμούς στην Ε.Ε. αφαιρεί 0,1218% από το ονομαστικό ΑΕΠ της περιοχής. Στην Ισπανία, όπως υπολογίζει, κάθε εβδομάδα κοστίζει 0,2635% του ονομαστικού ΑΕΠ ή 3 δισ. ευρώ, στη Γαλλία 0,1297% του ΑΕΠ ή 3 δισ. ευρώ επίσης, στη Γερμανία φτάνει το 0,0875% του ονομαστικού ΑΕΠ ή περί τα 2,8 δισ. ευρώ και στην Ιταλία τα 2 δισ. ευρώ ή το 0,1205% του ΑΕΠ.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, ο κ. Κριζάν εκτιμά πως κάθε εβδομάδα αυτής της καθυστέρησης κοστίζει 0,2373% του ελληνικού ονομαστικού ΑΕΠ ή 400 εκατ. ευρώ. Με δεδομένο ότι και για την Ελλάδα η καθυστέρηση σε σχέση με τους εμβολιασμούς τοποθετείται στις έξι εβδομάδες, το σωρευτικό της κόστος αγγίζει το 1,43% του ΑΕΠ, κοντά στα 2,4 δισ. ευρώ, λίγο λιγότερο από το μισό περίπου των πόρων που θα εισρεύσουν φέτος στη χώρα από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Με δεδομένα τα παραπάνω, η Capital Economics επισημαίνει πως το πανευρωπαϊκό διαβατήριο εμβολιασμού θα προσφέρει ένα σημαντικό «σωσίβιο» για τις τουριστικές χώρες και μπορεί να περιορίσει τις ζημίες στις θερινές περιόδους, με την πρόοδο σε αυτό το μέτωπο να κρίνεται κρίσιμη. Οι ανησυχίες σχετικά με την έλευση πιο μεταδοτικών ή/και ανθεκτικών στα εμβόλια μεταλλάξεων λόγω του τουρισμού σημαίνουν ότι η άρση των περιορισμών στην εγχώρια δραστηριότητα θα υπερισχύσει της άρσης διεθνών ταξιδιωτικών περιορισμών, κάτι που είναι ιδιαίτερα άσχημο για τις περισσότερες οικονομίες που εξαρτώνται από τον τουρισμό. Για να μη «χαθεί» και η φετινή τουριστική περίοδος, ο οίκος τονίζει πως η μόνη ίσως λύση για την Ε.Ε. είναι αυτό το διαβατήριο.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πιθανότατα θα αρχίσουν να χαλαρώνουν τους περιορισμούς όταν ο καιρός είναι πιο ζεστός, ωστόσο η αργή διάθεση των εμβολίων έχει ήδη καθυστερήσει τα πράγματα κατά ένα μήνα, όπως επισημαίνει ο οίκος.
Κατά την Allianz, το οικονομικό κόστος της καθυστέρησης της διάθεσης των εμβολίων υπερβαίνει το κόστος της αγοράς τους (22 δισ. ευρώ) κατά πέντε φορές. Με άλλα λόγια, ένα ευρώ που δαπανάται για την επιτάχυνση του εμβολιασμού (δηλ. σε υποδομές, αύξηση της παραγωγής εμβολίων) θα μπορούσε να «σώσει» για τις χώρες της Ε.Ε. πέντε φορές περισσότερα ευρώ σε χαμένη παραγωγή.