Στο Μορφάτι, ένα χωριό που ανήκει στον Δήμο Ηγουμενίτσας, το ποσοστό εμβολιασμένων πλησιάζει το 80%. Συνολικά στον νομό Θεσπρωτίας στα μέσα της εβδομάδας το 46% του πληθυσμού είχε εμβολιαστεί με τουλάχιστον μία δόση. Ουδείς άλλος νομός της ηπειρωτικής χώρας βρίσκεται τόσο ψηλά στους εμβολιασμούς όσο η Θεσπρωτία. Τι κάνουν όμως εδώ οι κάτοικοι διαφορετικά σε σχέση με άλλες περιοχές της χώρας, που ακολουθούν με 15 και 20 ποσοστιαίες μονάδες διαφορά;
«Τους έχουμε πείσει ότι είναι μονόδρομος» λέει στην «Κ» ο πρόεδρος του χωριού στο Μορφάτι, Φανής Κωστάρης. «Από τους πιο μεγάλους έως τους πιο μικρούς τους παρασύρουμε. Εχεις ζαλάδα τη μία μέρα, πυρετό την άλλη, είναι φυσιολογικό τους λέμε». Η συζήτησή μας με τον κ. Κωστάρη δείχνει ότι όσο κι αν η καμπάνια για τους εμβολιασμούς είναι κεντρικά κατευθυνόμενη, τελικά το εμβόλιο στηρίζεται στην τεράστια «κοινωνική μηχανή» που στις μικρές αγροτικές κοινωνίες είναι word of mouth (σ.σ. αυτό που η καθηγήτρια Μαρία Θεοδωρίδου λέει συχνά «πείστε έναν γνωστό σας»). «Είχα γνωστούς που δεν ήθελαν να το κάνουν, αλλά τους έπεισα». Τις μεγαλύτερες δυσκολίες εντοπίζει ο κ. Κωστάρης στις ηλικίες 40-55. Το χωριό έχει 170-180 κατοίκους και έναν καλό ιερέα που προτρέπει τους κατοίκους να εμβολιασθούν.
Τα εμβόλια στον νομό γίνονται στην Ηγουμενίτσα, την Παραμυθιά, τις Φιλιάτες ή στο Μαργαρίτι. Το τελευταίο έχει το πιο μικρό κέντρο υγείας με δύο γιατρούς και έναν εθελοντή, οι οποίοι δουλεύουν και απόγευμα χωρίς να ελπίζουν ότι θα πληρωθούν για αυτές τις υπερωρίες. Σύμφωνα με όσα μας είπαν οι κάτοικοι των γύρω χωριών, όσοι δεν προλαβαίνουν να κάνουν εμβόλιο την ημέρα του ραντεβού μπορούν να επαναπρογραμματίσουν τον εμβολιασμό το επόμενο τριήμερο. Το εμβολιαστικό κέντρο είναι ευέλικτο. «Σε όσους ζητούν αναβολή τους ρωτούν γιατί δεν έρχονται και τους ενθαρρύνουν από το τηλέφωνο να πάνε για εμβολιασμό» είπαν στην «Κ» κάτοικοι που το σκέφτονταν, αλλά τελικά εμβολιάσθηκαν (σ.σ. ήθελαν παρ’ όλα αυτά να μείνουν ανώνυμοι). Στην Παραμυθιά η ομάδα του ιατρού Φώτη Λίγκα είχε μια μάλλον δύσκολη δουλειά: Να πείσει για το εμβόλιο της Α.Ζ. (σ.σ. στοιχεία του υπουργείου Υγείας δείχνουν ότι οι διαφορές στα ποσοστά εμβολιασμών στην Ευρώπη έχουν σχέση με το ποσοστό των ανθρώπων που εμβολιάζονται με Α.Ζ. και μόνο με αυτό). «Μια “κοιλιά” κάναμε την εβδομάδα που έπαιζαν συνέχεια οι τηλεοράσεις για τις θρομβώσεις και στη συνέχεια επανήλθαμε, κάνουμε 80 με 90 εμβολιασμούς την ημέρα και έχουμε μόνο μία ακύρωση» λέει ο κ. Λίγκας.
Η Παραμυθιά έχει φθάσει τους 3.500-4.000 εμβολιασμούς με Α.Ζ. και έχει κόσμο και από τα Γιάννενα που βιαζόταν να εμβολιαστεί. Η «Κ» μίλησε με πάρα πολλούς γιατρούς στη Θεσπρωτία και η κοινή τους απάντηση ήταν: «Πρώτα το παράδειγμα το δίνουμε εμείς και μετά προσπαθούμε να πείσουμε τον κόσμο για τους φόβους του». Η εντύπωση από τις συζητήσεις αυτές είναι πως οι γιατροί στη Θεσπρωτίας δεν αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως διεκπεραιωτές των εμβολιασμών στα κέντρα, αλλά και ως τους εκπροσώπους της κοινότητάς τους που θα επιχειρηματολογήσουν για την αξία του εμβολιασμού.
«Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις» λέει ο δήμαρχος Ηγουμενίτσας, Γιάννης Λωλός. «Επρεπε να απαντήσουμε σε φόβους που υπήρχαν. Αλλά πρέπει να το πω και αυτό, σε μας δεν υπήρχαν αρνητές. Κάναμε ό,τι μπορούσαμε, κινητοποιήσαμε τη φροντίδα στο σπίτι για να μεταφέρουμε ανθρώπους στα εμβολιαστικά κέντρα».
Στην Αιτωλοακαρνανία, έναν από τους μεγαλύτερους σε έκταση νομούς της ηπειρωτικής χώρας, είχε εμβολιαστεί στις 6 Ιουνίου μόλις το 27,34% με την πρώτη δόση. Ρωτήσαμε τους ιθύνοντες τι δεν κάνουν σωστά και η πιο συνηθισμένη απάντηση ήταν ότι «υπάρχουν αρκετοί αρνητές στον νομό». Με εκείνους υπάρχουν δύο δρόμοι: είτε επιχειρείς να τους πείσεις, είτε να τους ακολουθήσεις. Ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αγρινίου, Παντελής Παπαθανάσης, πιστεύει ότι «ο κόσμος έχει ενημέρωση, είναι μάλιστα υπερπληροφορημένος. Φοβούνται τα εμβόλια της Α.Ζ., ούτε καν της Johnson & Johnson. Στο Θέρμο, το Χαλκιόπουλο, το Αιτωλικό που έχουμε εμβολιαστικές γραμμές με Α.Ζ. οι εμβολιασμοί δεν πάνε καλά. Στο Αγρίνιο και στο Μεσολόγγι που έχουμε Pfizer πάνε καλύτερα».
Ο κλήρος
Παρά το γεγονός ότι ο μητροπολίτης Αιτωλίας Κοσμάς κήρυξε το Πάσχα ανυπακοή, σε αντίθεση με τον μητροπολίτη Ναυπακτίας που εμβολιάστηκε από τους πρώτους («Δεν φοβόμαστε καθόλου; Είμαστε παντοδύναμοι; Τόση ασέβεια; Τόση απιστία; Ξεχνάμε τις θεραπείες που μας χάρισε η Παναγία μας και τόσα άλλα θαύματα; Ας γονατίσουμε όλοι μας σήμερα, αγαπητοί. Ας ζητήσουμε το έλεος του Θεού. Ας δυναμώσουμε την πίστη μας. Ας μιμηθούμε τους προμάχους του Μεσολογγίου…»), ο κ. Παπαθανάσης σημειώνει ότι «δεν μίλησε εναντίον του εμβολίου».
Ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου στο Αγρίνιο λέει ότι στο τέλος του μήνα θα φανεί το πραγματικό εύρος της εμβολιαστικής κάλυψης στον νομό όταν υπάρχουν επαρκή εμβόλια. Στις 9 Ιουνίου ο Δήμος Αγρινίου υπό τον δήμαρχο Γιώργο Παπαναστασίου ξεκίνησε καμπάνια υπέρ του εμβολιασμού σε δημόσιους χώρους της πόλης (προηγουμένως τον Φεβρουάριο είχε στείλει επιστολή σε υπερκείμενες αρχές, γιατί οι πολίτες του Αγρινίου 60-64 ετών αναγκάζονταν να εμβολιάζονται –με Α.Ζ.– σε άλλες πόλεις). «Εχουμε βγάλει ένα φυλλάδιο και έχουμε διαθέσει χώρο και προσωπικό για τους εμβολιασμούς» είπε ο δήμαρχος στην «Κ». Αυτό καθώς φαίνεται δεν φτάνει στην Αιτωλοακαρνανία, ούτε αρκεί σε οποιοδήποτε μέρος της Ελλάδας.
«Ούριος άνεμος» πνέει στα κέντρα των νησιών
Με καλούς ρυθμούς συνεχίζονται οι εμβολιασμοί στα νησιά με το μονοδοσικό εμβόλιο της Johnson & Johnson παρά τα προβλήματα στις παραδόσεις της εταιρείας, που πάντως αφορούν ολόκληρη την Ε.Ε. Με την Π.Ε. Κέας-Κύθνου να βρίσκεται κοντά στο 100% (και για τον λόγο ότι στα κοντινά νησιά εμβολιάσθηκαν χάριν ταχύτητας κάποιοι Αθηναίοι), τα νησιά του Αιγαίου κρατούν έναν σταθερό ρυθμό στους εμβολιασμούς με υψηλές επιδόσεις στην Ανδρο, την Πάρο, τη Μήλο. Στα Επτάνησα τα πράγματα δεν είναι τόσο καλά, μολονότι στη Ζάκυνθο υπάρχει σαφής βελτίωση έναντι της κατάστασης που επικρατούσε πριν από έναν μήνα (στα Επτάνησα προηγείται η Ιθάκη των άλλων νησιών).
Καθώς η αμερικανική εταιρεία δεν είναι σε θέση να βεβαιώσει πότε ακριβώς θα παραδώσει τα εμβόλιά της, η πολιτική ηγεσία πήρε την απόφαση να «ρίξει στη μάχη» τα εμβόλια των Pfizer/Biontech.
Αυτό ήταν κάτι που στο υπουργείο Υγείας δεν το ήθελαν, καθώς τα συγκεκριμένα εμβόλια επιβάλλουν τη χρησιμοποίηση περισσότερου προσωπικού και μια πολυπλοκότητα στα logistics που ούτε ο στρατός –που έχει την ευθύνη της μεταφοράς– ούτε η πολιτική ηγεσία επιθυμούν.
Το εμβόλιο της αμερικανογερμανικής κοινοπραξίας δεν είναι άγνωστο στα νησιά –είχαν γίνει εμβολιασμοί πριν από την έγκριση του Johnson & Johnson–, αλλά στις συνθήκες της τουριστικής περιόδου θα οδηγήσει πολλούς εργαζόμενους δύο φορές στο εμβολιαστικό κέντρο.