Στην προκήρυξη των διαγωνισμών για τα πρώτα πέντε Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια προχώρησε το υπουργείο Περιβάλλοντος. Αφορούν τη Μύκονο, τη Σαντορίνη, τον Δήμο Μινώα Πεδιάδας (λόγω του νέου αεροδρομίου στο Καστέλλι), την παραλιακή ζώνη της Ηλείας και την περιοχή Κορίνθου – Λουτρακίου. Στις περιοχές αυτές, που επελέγησαν λόγω των ειδικών ζητημάτων που αντιμετωπίζουν, ο πολεοδομικός σχεδιασμός θα ολοκληρωθεί σε ένα έτος. Το ζητούμενο, ειδικά στην περίπτωση της Μυκόνου και της Σαντορίνης, είναι ο νέος πολεοδομικός σχεδιασμός να μην αποτελέσει «κερκόπορτα» για τη χαλάρωση των υφιστάμενων περιορισμών.
Τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ) είναι ένα εργαλείο πολεοδομικού σχεδιασμού που πρωτοθεσπίστηκε το 2014 (ν. 4269) και έκτοτε δέχθηκε αρκετές τροποποιήσεις, η τελευταία με τον ν. 4819/21. Ουσιαστικά είναι «ανάλογα» των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, με δύο βασικές διαφορές: Δεν καταρτίζονται απαραίτητα σε επίπεδο δήμου ή δημοτικής ενότητας, αλλά μπορούν να αφορούν μια περιοχή ανεξαρτήτως διοικητικών ορίων. Επιπλέον έχουν μια πολύ σύντομη διαδικασία κατάρτισης (σε ένα στάδιο). Μέχρι στιγμής έχουν εγκριθεί δύο ΕΠΣ, για την περιοχή του εμπορικού κέντρου The Mall Athens και για τη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης, πολλά, ωστόσο, βρίσκονται σε διάφορα στάδια της διαδικασίας.
Η επιλογή των πέντε περιοχών έγινε με κριτήριο τα ειδικά πολεοδομικά προβλήματα που αυτές αντιμετωπίζουν. Οπως δήλωσε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Νίκος Ταγαράς, «με αυτά τα σύγχρονα πολεοδομικά εργαλεία θωρακίζουμε με γρήγορες διαδικασίες ιδιαιτέρως δημοφιλείς νησιωτικούς προορισμούς της χώρας μας, όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη, ώστε να μπει τάξη στη δόμηση, αφήνοντας πίσω δυσάρεστα φαινόμενα του παρελθόντος». Να σημειωθεί ότι τα πέντε ΕΠΣ προκηρύσσονται από το υπουργείο Περιβάλλοντος μέσω του Τεχνικού Επιμελητηρίου, όπως έγινε και στο αντίστοιχο πλαίσιο για το Μάτι.
Εκτός της Σαντορίνης και της Μυκόνου, η επιλογή των άλλων τριών περιοχών έγινε ως εξής:
• Του Δήμου Μινώα Πεδιάδας προκειμένου να ρυθμιστεί έγκαιρα (πριν από τη λειτουργία του νέου αεροδρομίου) η ισόρροπη ανάπτυξη των χρήσεων γης.
• Του παραλιακού μετώπου Ηλείας (τμήματα των Δήμων Πύργου, Ηλιδας, Ανδραβίδας – Κυλλήνης και Πηνειού) προκειμένου να υπάρξει σχεδιασμός των χρήσεων γης σε σχέση με την προστατευόμενη από το προεδρικό διάταγμα του 2018 περιοχή του Κυπαρισσιακού. Να σημειωθεί ότι το προεδρικό διάταγμα του Κυπαρισσιακού δεν γίνεται να «χαλαρώσει» (όπως πιέζουν επί χρόνια οι τοπικοί φορείς) μέσω του ΕΠΣ, καθώς η χώρα θα διακινδυνεύσει μια νέα παραπομπή στο Ευρωδικαστήριο.
• Της περιοχής Κορίνθου – Λουτρακίου (από όπου προέρχεται και ο κ. Ταγαράς) καθώς υπάρχουν πολλές συγκρούσεις στις χρήσεις γης.
Το ζητούμενο βέβαια είναι να μη χρησιμοποιηθούν τα ΕΠΣ στην περίπτωση των δύο «ναυαρχίδων» του τουρισμού… αλλά και της πολεοδομικής παρανομίας για να μειωθούν οι ούτως ή άλλως ανεπαρκείς πολεοδομικοί περιορισμοί που έχουν θεσπιστεί τα προηγούμενα χρόνια (συγκεκριμένα, οι Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου του 2012 για τη Σαντορίνη και του 2005 για τη Μύκονο) και λ.χ. να μετατραπούν σε οικοδομήσιμες περιοχές που «άλλαξαν χέρια» τα τελευταία χρόνια ως μη οικοδομήσιμες, να «ψαλιδιστούν» οι ελάχιστες αρτιότητες κ.ο.κ. Να σημειωθεί ότι η αναστολή δόμησης στις εκτός σχεδίου περιοχές των δύο νησιών πρόσφατα παρατάθηκε για ακόμα ένα έτος.