Η χρήση ελεγχόμενης καύσης ξερόχορτων ή άλλης καύσιμης ύλης είναι, αν γίνει με προσεκτικό τρόπο, μια διαδεδομένη μέθοδος καθαρισμού χωραφιών και προστασίας μιας περιοχής από τη φωτιά. Αλλωστε το λεγόμενο «αντιπύρ» χρησιμοποιείται στην κατάσβεση δασικών πυρκαγιών και από την Πυροσβεστική, ενώ πολλές χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η Ισπανία και η Πορτογαλία, το χρησιμοποιούν ως μέσο πρόληψης μεγάλων δασικών πυρκαγιών. Στην Ελλάδα ένα νέο ερευνητικό πρόγραμμα ξεκινάει στη Χίο για να διερευνήσει τις βέλτιστες πρακτικές για τη χρήση του.
Το πρόγραμμα πραγματοποιείται από την περιβαλλοντική οργάνωση WWF, το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων, τη Διεύθυνση Δασών Χίου και την εθελοντική ομάδα δράσης «Ομικρον», με χρηματοδότηση από ιδιωτική εταιρεία. Στόχος του είναι η δημιουργία των επιστημονικών προδιαγραφών χρήσης και η θεσμοθέτηση της προδιαγεγραμμένης καύσης ως αποτελεσματικό εργαλείο διαχείρισης της καύσιμης ύλης.
Η επιλογή της Χίου έγινε λόγω των μεσογειακών δασικών της οικοσυστημάτων, που θα επιτρέψουν την εύκολη «μεταφορά» της εμπειρίας σε άλλες περιοχές σε όλη τη χώρα. Ως πεδίο δράσης θα επιλεγούν αποκλειστικά δημόσιες ή δημοτικές δασικές εκτάσεις του νησιού, με συγκεκριμένα επιστημονικά κριτήρια και σε συνεννόηση με τις αρμόδιες Αρχές. Το πρόγραμμα θα εφαρμοστεί εκτός αντιπυρικής περιόδου και θα υπάρξουν αυστηρά μέτρα και πρωτόκολλα ασφαλείας κατά την εφαρμογή του (π.χ. παρουσία πυροσβεστικού οχήματος, επιλογή κατάλληλων καιρικών συνθηκών, αποψίλωση βλάστησης σε επιλεγμένες επιφάνειες, τήρηση συγκεκριμένου πρωτοκόλλου ενεργειών, εκπαίδευση εμπλεκομένων, κατάλληλα μέσα ατομικής προστασίας). Παράλληλα, τον Οκτώβριο του 2021 οι πολίτες της Χίου θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν την ομάδα εργασίας και να ενημερωθούν για τις προοπτικές και τα οφέλη του προγράμματος, μέσω ανοικτής εκδήλωσης ενημέρωσης.
«H μείωση της έντασης ενδεχόμενων μελλοντικών δασικών πυρκαγιών σε συγκεκριμένες περιοχές μπορεί να επιτευχθεί αν ακολουθηθούν μεθοδικά τα απαραίτητα βήματα στην πρόληψη και αν τηρηθούν κανόνες που ορίζονται από ειδικούς επιστήμονες, με σεβασμό στη φέρουσα ικανότητα των περιοχών ενδιαφέροντος και τις αρχές της επιστήμης», σχολιάζει ο Δημήτρης Καραβέλλας γενικός διευθυντής του WWF Ελλάς. «Το όραμά μας είναι, μέσα από την εφαρμογή καινοτόμων εργαλείων όπως η προδιαγεγραμμένη καύση, να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητα των δασικών οικοσυστημάτων απέναντι στην κλιματική αλλαγή με την ενεργή εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας και σε συμμαχία με τους τοπικούς αρμόδιους φορείς».