Μια γεύση από την προ κορωνοϊού εποχή αναμένεται να πάρουν αύριο οι οδηγοί που θα κινηθούν στο κέντρο της Αθήνας, καθώς επανέρχεται δριμύτερος ο δακτύλιος σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης του έντονου κυκλοφοριακού φόρτου που επίσης έχει κάνει δυναμική επανεμφάνιση το τελευταίο διάστημα. Τα συνεχή μποτιλιαρίσματα μετατρέπουν τις μετακινήσεις στους δρόμους της πρωτεύουσας σε εφιάλτη, καθώς οι υγειονομικές συνθήκες έχουν απομακρύνει σε μεγάλο βαθμό το επιβατικό κοινό από τις αστικές συγκοινωνίες. Η επανεμφάνιση του δακτυλίου δεν είναι βέβαιο ότι θα αποτελέσει τη λύση στο πρόβλημα, καθώς βασική προϋπόθεση είναι η αστυνόμευσή του, στοίχημα το οποίο τα τελευταία χρόνια δεν έχει κερδηθεί. Πληροφορίες αναφέρουν ότι σε κάθε συζήτηση που γίνεται στο υπουργείο Υποδομών περί του μέτρου δίνεται έμφαση στο ζήτημα της έντονης παρουσίας της Τροχαίας στους δρόμους. Οι πρώτες ημέρες βέβαια είναι αυτές που θα δώσουν το στίγμα της αποτελεσματικότητας ή μη της εφαρμογής των νέων μέτρων, με τον προβληματισμό όμως να παραμένει διάχυτος. Ανοιχτό είναι επίσης το ενδεχόμενο τροποποίησης των όρων εφαρμογής του σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι απαιτούνται βελτιώσεις.
⇒ Διαβάστε ακόμη: Δακτύλιος: Πώς εκδίδονται οι άδειες για τους κατοίκους του κέντρου
Πιθανές αλλαγές αποτελούν αρμοδιότητα των δύο ομάδων εργασίας που συνεδριάζουν συστηματικά με επίκεντρο τα μέτρα ανακούφισης της Αθήνας από το κυκλοφοριακό. Το Παρατηρητήριο Μεταφορών θα αποτελεί ένα συλλογικό όργανο, μέλη του οποίου θα είναι ο Σύλλογος Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, οι περιφέρειες, οι δήμοι, οι συγκοινωνιακοί φορείς και η Τροχαία. Το Παρατηρητήριο αποτελεί ένα όργανο με ισχύ το οποίο θα μπορεί να λαμβάνει και να εφαρμόζει αποφάσεις χωρίς γραφειοκρατικές καθυστερήσεις, με άμεση εφαρμογή, και αναμένεται να είναι αυτό που θα αποφασίσει πιθανές αλλαγές στον δακτύλιο. Ο δεύτερος φορέας αποτελεί την Τεχνική Επιτροπή, της οποίας θα ηγείται ο γ.γ. Μεταφορών Γιάννης Ξιφαράς και θα συνεδριάζει ανά τακτά χρονικά διαστήματα προκειμένου να εξειδικεύει και να τροποποιεί τα μέτρα όποτε αυτό απαιτείται και να προβαίνει σε διορθωτικές κινήσεις.
Eλεύθερα θα κινούνται ηλεκτρικά, υβριδικά, εκ κατασκευής φυσικού αερίου, υγραερίου και Euro 6 χαμηλών ρύπων αυτοκίνητα.
Οι έλεγχοι της Τροχαίας
Πληροφορίες αναφέρουν ότι έχει ήδη εκπονηθεί σχέδιο από την Τροχαία για την ενίσχυση της αστυνόμευσης, με έμφαση στα κομβικά σημεία εισόδου στον δακτύλιο, αλλά και εντός αυτού. Αρρηκτα συνδεδεμένη με την αποτελεσματικότητα των ελέγχων της Τροχαίας είναι η ετοιμότητα της πλατφόρμας από την οποία θα μπορεί κανείς να εκτυπώνει το σχετικό σήμα στην περίπτωση που το όχημά του κινείται ελεύθερα στον δακτύλιο (ηλεκτρικά, υβριδικά, εκ κατασκευής φυσικού αερίου και υγραερίου και Euro 6 χαμηλών ρύπων). Ο ιδιοκτήτης εισέρχεται στην εφαρμογή με τη χρήση του ΑΦΜ του και τον αριθμό κυκλοφορίας του οχήματος προκειμένου να αποκτήσει το ειδικό σήμα. Αυτό θα φέρει μοναδικό αναγνωριστικό αριθμό επαλήθευσης μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης καθώς και εγκεκριμένη ηλεκτρονική σφραγίδα του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Ο ιδιοκτήτης θα μπορεί είτε να εκτυπώσει το ειδικό σήμα είτε να το διατηρεί στο κινητό του τηλέφωνο και να το επιδεικνύει σε έλεγχο της αστυνομίας. Ενώ οι αρχικές πληροφορίες ήθελαν την εφαρμογή να μην είναι έτοιμη προς χρήση μέχρι σήμερα, οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης επιδόθηκαν σε αγώνα δρόμου, με την εύρυθμη λειτουργία του συστήματος να μένει να αξιολογηθεί εκ του αποτελέσματος.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι επιχειρείται η επίλυση του κυκλοφοριακού με παλαιές μεθόδους, υποστηρίζοντας ότι ο δακτύλιος αποτελεί δοκιμασμένο μέτρο, το οποίο όμως δεν είχε τα επιθυμητά αποτελέσματα τα τελευταία χρόνια. «Η αιφνίδια εμφάνιση του δακτυλίου πριν από 40 χρόνια είχε νόημα. Με την πάροδο του χρόνου, όμως, ενισχύθηκε σημαντικά ο στόλος των Ι.Χ. και παρακάμφθηκε ο δακτύλιος επί του πρακτέου. Κανείς θα πρέπει σήμερα να σκεφτεί νέες, φρέσκες ιδέες προκειμένου να διαχειριστεί τόσο το κυκλοφοριακό όσο και το περιβαλλοντικό πρόβλημα», σχολιάζει στην «Κ» ο πρώην υπουργός Στέφανος Μάνος. Σημειώνεται ότι ο δακτύλιος καθιερώθηκε με επείγουσες διαδικασίες το 1979 ως προσωρινό μέτρο με στόχο την αντιμετώπιση της τότε πετρελαϊκής κρίσης. Τρία χρόνια αργότερα ψηφίστηκε η μονιμοποίησή του ως μέτρο διαχείρισης του υψηλού επιπέδου ατμοσφαιρικών ρύπων. Τότε η Αθήνα μετρούσε 430.000 οχήματα. Σήμερα η Αττική καλείται να εξυπηρετήσει περίπου 2,3 εκατ. Ι.Χ. Το 1989 καθιερώθηκε ο μεγάλος δακτύλιος, που πρακτικά διεύρυνε τα όρια του δακτυλίου.
Η προσέλκυση επιβατών στα ΜΜΜ
Η πανδημία καθιστά την εφαρμογή του δακτυλίου ακόμα δυσκολότερη, καθώς οι υγειονομικές συνθήκες δεν διευκολύνουν την ενίσχυση της χρήσης των αστικών συγκοινωνιών. Οι συγκοινωνιολόγοι μάλιστα εξηγούν ότι χρήστες των μέσων μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ) που έχουν επιστρέψει στο τιμόνι του Ι.Χ. τους δύσκολα επιβιβάζονται ξανά στις αστικές συγκοινωνίες, ειδικά σε μια πόλη όπως είναι η Αθήνα, όπου ο κυκλοφοριακός φόρτος μεταβάλλεται συνεχώς.
Η εμπιστοσύνη στο σύστημα αστικών συγκοινωνιών είναι πολύ δύσκολο να κερδηθεί με δεδομένες τις ελλείψεις που υπάρχουν αυτή τη στιγμή σε επίπεδο στόλου και προσωπικού. Η εφαρμογή του δακτυλίου αποτελεί ένα μέρος μόνο ευρύτερου σχεδίου αποσυμφόρησης των δρόμων της πρωτεύουσας το οποίο ακούει στο όνομα «Ανάσα για την Αθήνα». Το Παρατηρητήριο Μεταφορών σε συνεργασία με την Τεχνική Επιτροπή του υπουργείου είναι επιφορτισμένα με την παρακολούθηση και τις παρεμβάσεις που πιθανώς να απαιτηθούν κατά τη λειτουργία του δακτυλίου. Πληροφορίες αναφέρουν ότι πρόθεση είναι να περιοριστεί σε δεύτερο χρόνο το εύρος των οχημάτων που μπορούν να εισέρχονται ελεύθερα στον δακτύλιο, με το ενδιαφέρον να εντοπίζεται στα οχήματα Euro 6, τα οποία δεν αποκλείεται σε δεύτερο χρόνο να βγουν εκτός δακτυλίου. Αντίστοιχα, αναμένεται επαναπροσδιορισμός των ορίων του δακτυλίου με στόχο τη διεύρυνσή του. «Θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί όχι πρόχειρα, αλλά με τεκμηριωμένη μελέτη που θα προτείνει το πλαίσιο, θα θέτει τους στόχους, θα εξειδικεύει τα μέτρα, θα εκτιμά τις επιπτώσεις όχι μόνο στο οδικό δίκτυο εντός και εκτός δακτυλίου, αλλά και τις επιπτώσεις στα υπόλοιπα συστήματα μεταφοράς, όπως είναι τα ΜΜΜ», αναφέρει ο Σύλλογος Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων.
Το επόμενο στοίχημα είναι η ενίσχυση της συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης με στόχο την αύξηση της επιβατικής κίνησης. Προϋπόθεση, ωστόσο, είναι οι συγκοινωνιακοί φορείς να καταφέρουν να ενισχύσουν το έργο που παρέχουν και να περιοριστούν τα φαινόμενα συνωστισμού που εξακολουθούν να παρατηρούνται σε ορισμένες κεντρικές γραμμές. «Με την εφαρμογή του δακτυλίου αναμένεται αύξηση της κίνησης των μέσων, ωστόσο το πόσο δεν μπορεί να προβλεφθεί. Από αύριο ο ΟΑΣΑ θα παρακολουθεί τις γραμμές που πιθανώς να επιβαρυνθούν και θα προβεί αναλογικά σε κινήσεις ενίσχυσης των γραμμών που θα παρουσιάσουν ενισχυμένη ζήτηση», εξηγεί στην «Κ» ο πρόεδρος του ΟΑΣΑ Ιωάννης Γκόλιας. Πληροφορίες αναφέρουν ότι τις επόμενες ημέρες αναμένεται να ανακοινωθεί η αύξηση της πληρότητας εντός των οχημάτων και συρμών για την εξυπηρέτηση μεγαλύτερης μερίδας του επιβατικού κοινού. Υπενθυμίζεται ότι είχε επιβληθεί περιορισμός στη χωρητικότητα προκειμένου να περιοριστούν τα φαινόμενα του συνωστισμού λόγω της πανδημίας. Την ίδια στιγμή, αναζητείται τρόπος ενίσχυσης του συγκοινωνιακού έργου των λεωφορείων, τα οποία αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε στόλο και προσωπικό. Ο διαγωνισμός για την προμήθεια 770 λεωφορείων (ύψους 383 εκατ. ευρώ) προκηρύχθηκε πριν από λίγες ημέρες, ωστόσο τα πρώτα οχήματα δεν θα φτάσουν στην πρωτεύουσα πριν περάσει 1,5 χρόνος. Στην παρούσα φάση γίνονται σκέψεις για πιθανή διεύρυνση της συνεργασίας με τα ΚΤΕΛ, ενώ στο τραπέζι των συζητήσεων βρίσκεται και το ενδεχόμενο πρόσληψης εποχικών οδηγών λεωφορείων που θα καλύπτουν τις κατά καιρούς αυξημένες ανάγκες. Παρά το γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα έγιναν προσλήψεις (655 άτομα στις ειδικότητες πεδίου, οδηγοί, ηλεκτροδηγοί και τεχνικό προσωπικό) τόσο στις ΟΣΥ (Οδικές Συγκοινωνίες) όσο και στις ΣΤΑΣΥ (Σταθερές Συγκοινωνίες), τα κενά παραμένουν.
Απόψεις
Συνοδά μέτρα άμεσης εφαρμογής
Του ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΙΑΝΟΥ*
Κάθε μέτρο ρύθμισης κυκλοφορίας δημιουργεί άμεσες ή μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στα επιμέρους υποσυστήματα μεταφορών. Συνεπώς, για κάθε μέτρο θα πρέπει να μελετώνται τεκμηριωμένα οι επιπτώσεις του. Η ανακοίνωση για την επιστροφή του δακτυλίου είναι μεν προς τη σωστή κατεύθυνση ως άμεσο μέτρο, ωστόσο δεν αρκεί εφόσον δεν συνοδεύεται από μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και από συνοδά μέτρα. Για την αποτελεσματικότητα του μέτρου του δακτυλίου είναι απαραίτητο:
• Να δημιουργηθεί ένας αποτελεσματικός μηχανισμός παρακολούθησης και αξιολόγησής του.
• Να καταρτιστεί ένα σχέδιο δράσης αστυνόμευσης του μέτρου του δακτυλίου, της παράνομης στάθμευσης, της παράνομης κυκλοφορίας στις λεωφορειολωρίδες και στις ΛΕΑ (π.χ. Κηφισός), καθώς και της τήρησης του ωραρίου τροφοδοσίας. Είναι σκόπιμο να εφαρμοστούν κατά το δυνατόν άμεσα σύγχρονα συστήματα επιτήρησης για τη μέγιστη αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα της αστυνόμευσης. Επίσης είναι σκόπιμη η εντατικοποίηση της αστυνόμευσης του συστήματος ελεγχόμενης στάθμευσης στον Δήμο Αθηναίων.
• Να ληφθούν κατόπιν μελέτης οι απαραίτητες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στους περιμετρικούς άξονες του δακτυλίου, καθώς και στους βασικούς άξονες εκτός δακτυλίου, που επηρεάζονται αρνητικά από την εφαρμογή του μέτρου.
• Ταυτόχρονα με την έναρξη εφαρμογής του δακτυλίου να έχουν δρομολογηθεί από τον ΟΑΣΑ οι κατάλληλες ενέργειες με στόχο την προώθηση των μετακινήσεων με ΜΜΜ, που θα συνεκτιμούν και την ανάγκη ενίσχυσης του αισθήματος ασφαλείας των μετακινουμένων σχετικά με την πανδημία.
• Να προωθηθεί καμπάνια για την υποκατάσταση της μετακίνησης για εργασία (τηλεργασία) όπως και να ληφθούν μέτρα ενίσχυσης του car-pooling.
• Να δοθούν οικονομικά κίνητρα στους πολίτες και στις επιχειρήσεις για τη χρήση ΜΜΜ και άλλων εναλλακτικών μέσων μετακίνησης όπως το ποδήλατο.
* Ο κ. Θανάσης Τσιάνος είναι γενικός γραμματέας του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων.
Πάνω από 1.350 λεωφορεία στους δρόμους
Του ΒΑΣΙΛΗ ΞΥΠΟΛΥΤΑ*
Η εφαρμογή του δακτυλίου θα οδηγήσει αναπόφευκτα στην αύξηση της επιβατικής κίνησης των αστικών συγκοινωνιών. Η ενίσχυση του συγκοινωνιακού έργου αποτελεί ένα από τα ζητούμενα, άλλωστε και οι ΟΣΥ προετοιμάζονται πυρετωδώς ώστε να υποδεχθεί το επιπλέον κοινό.
Κάθε μέτρο περιορισμού της κυκλοφορίας των Ι.Χ., όπως είναι ο δακτύλιος στο κέντρο της Αθήνας, έχει στο επίκεντρο τη μετατόπιση της κινητικότητας από τα ιδιωτικά αυτοκίνητα προς το σύστημα αστικών συγκοινωνιών. Γι’ αυτό και στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός μας βρίσκονται φυσικά και οι δρόμοι πέριξ του δακτυλίου, οι οποίοι ενδέχεται να επιβαρυνθούν κυκλοφοριακά μετά την εφαρμογή του δακτυλίου.
Οι ΟΣΥ έχουν να επιδείξουν μια αύξηση στον στόλο τους κατά 59%. Κατά τις εργάσιμες πρωινές ώρες, τα λεωφορεία ξεπερνούν τα 1.350, σκεφτείτε ότι όταν αναλάβαμε κυκλοφορούσαν 850 λεωφορεία.
Ο σχεδιασμός είχε τρία σκέλη: την ανάταξη, την ενίσχυση και την ανανέωση.
Μόλις αναλάβαμε ανατάξαμε 150 λεωφορεία και τα βάλαμε σε κυκλοφορία, λεωφορεία που είχαν μείνει εκτός κυκλοφορίας για μεγάλο διάστημα. Παράλληλα, για πρώτη φορά εντάχθηκε ο ιδιωτικός τομέας στη λειτουργία μας, με τα 200 ιδιωτικά –αστικού τύπου– λεωφορεία ΚΤΕΛ, τα οποία ανέλαβαν τις περιφερειακές γραμμές μας.
Επίσης ύστερα από 10 χρόνια οι ΟΣΥ προσέλαβαν οδηγούς και τεχνίτες. Και αυτές τις μέρες που μιλάμε ολοκληρώνεται η παράδοση των τελευταίων εκ των 293 Leasing λεωφορείων, τα οποία τμηματικά μπαίνουν το τελευταίο εξάμηνο στην κυκλοφορία.
Τέλος, την προηγούμενη εβδομάδα ανακοινώθηκε η προκήρυξη του διαγωνισμού για τα 770 νέα πράσινα λεωφορεία, τα οποία θα αναγεννήσουν πλήρως τις οδικές συγκοινωνίες της Αττικής.
* Ο Βασίλης Ξυπολυτάς είναι πρόεδρος των ΟΣΥ (Οδικές Συγκοινωνίες).