Εκατόν δεκαεννέα, τόσες είναι οι σελίδες του εγγράφου ανάλυσης του νεοσύστατου πρώτου γραφείου της UNICEF στην Ελλάδα για την κατάσταση παιδιών και νέων στη χώρα. Σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η «Κ» δημοσιεύει αποκλειστικά κάποια από τα στοιχεία που εμπεριέχονται στη συγκεκριμένη ανάλυση.
«Η Ελλάδα έχει κάνει σημαντική πρόοδο στην αναγνώριση και στη βελτίωση των δικαιωμάτων των παιδιών στη χώρα», αναφέρει η UNICEF στο report, τονίζοντας όμως ότι δεν έχει επιτευχθεί ακόμα η «πλήρης ολοκλήρωσή τους, όπως ορίζεται στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού». Πιο συγκεκριμένα, η χώρα φαίνεται να αντιμετωπίζει ακόμα σοβαρό πρόβλημα σε σχέση με την παιδική φτώχεια και την παχυσαρκία, κατακτώντας δυσάρεστες διακρίσεις και στους δύο τομείς. «Η Ελλάδα παραμένει 1 από τα 3 κράτη-μέλη της Ε.Ε. με το υψηλότερο ρίσκο παιδιών που ζουν σε κατάσταση φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού», αναφέρει η UNICEF, συμπληρώνοντας πως 30,5% των παιδιών που ζουν στη χώρα αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, σύμφωνα με στοιχεία του 2019. Είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε πως ακόμα κι αυτά τα νούμερα αποτελούν πρόοδο – το 2015 ο αντίστοιχος αριθμός στη χώρα ήταν 37,8%. «Κοιτάζουμε λεπτομερώς τι σημαίνει να είσαι φτωχός στην Ελλάδα», λέει στην «Κ» η Σοφία Πάλλη, υπεύθυνη κοινωνικής πολιτικής στο γραφείο της UNICEF στην Ελλάδα, που ιδρύθηκε τον τελευταίο χρόνο, εξηγώντας πως πλέον αναλύουν και δείκτες που δεν λάμβαναν υπόψη παλιότερα, όπως το αν τα παιδιά έχουν ήσυχο χώρο για να κάνουν τα καθήκοντά τους στο σπίτι ή συνδεσιμότητα στο Ιντερνετ. «Η παιδική φτώχεια είναι ένας από τους πιο σημαντικούς δείκτες για την ευημερία μιας κοινωνίας», δηλώνει. «Δεν πρέπει να παραμελείται», συμπληρώνει, «γιατί δέκα χρόνια αργότερα θα έχει γυρίσει μπούμερανγκ».
Παιδική παχυσαρκία
Η κ. Πάλλη τονίζει πως η παιδική φτώχεια, κίνδυνο για την οποία διατρέχουν κυρίως παιδιά που είναι πρόσφυγες, Ρομά, παιδιά που μένουν σε ιδρύματα ή στον δρόμο, συνδέεται άμεσα και με άλλους δείκτες, όπως είναι η παιδική παχυσαρκία, στην οποία η Ελλάδα «σκοράρει» πρώτη σε όλη την Ε.Ε., σύμφωνα με στοιχεία της UNICEF. Σχεδόν 600.000 παιδιά και νέοι στην Ελλάδα επηρεάζονται από το πρόβλημα της παχυσαρκίας, με 37% των ανθρώπων ηλικίας 5 έως 19 ετών να είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, σύμφωνα με στοιχεία του 2018. Ο Amirhossein Yarparvar, ειδικός σύμβουλος υγείας και διατροφής του περιφερειακού γραφείου Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας της UNICEF, λέει στην «Κ» ότι είναι αλήθεια πως το πιο φθηνό φαγητό είναι το τζανκ, το πρόχειρο, αλλά υπάρχουν κι άλλοι λόγοι πίσω από το τόσο υψηλό ποσοστό παχυσαρκίας στην Ελλάδα, όπως είναι ο χρόνος θηλασμού, ο οποίος στην Ελλάδα είναι, κατά μέσον όρο, πάρα πολύ χαμηλότερος από τους διεθνείς στόχους, ενώ σχέση έχει βεβαίως και η διατροφή των παιδιών μεγαλώνοντας. «Στην Ελλάδα φαίνεται πως τα παιδιά τρώνε πολύ, αλλά δεν τρώνε επαρκώς», σημειώνει, εξηγώντας ότι συχνά οι τροφές τους έχουν πολλές θερμίδες αλλά δεν είναι θρεπτικές. «Οταν τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο, αυτό συνεχίζεται», τονίζει, «δεν υπάρχει συστηματικό πρόγραμμα σχολικής διατροφής». Η παχυσαρκία παιδιών και νέων αποτελεί κίνδυνο για την υγεία τους, αυξάνοντας τις πιθανότητες για πίεση, διαβήτη και καρδιαγγειακές παθήσεις, μεταξύ άλλων, ενώ αυξάνει και το κόστος περίθαλψης σε κρατικό επίπεδο. «Σύμφωνα με μια μελέτη, καθένα παιδί που γίνεται υπέρβαρο κοστίζει εντέλει 40.000 δολάρια σε ένα κράτος», συμπληρώνει, τονίζοντας πως για αυτό το πρόβλημα δεν υπάρχει κάποια εύκολη λύση. «Χρειάζεται περισσότερη ανάλυση σχετικά με τη συμπεριφορική πλευρά του προβλήματος», λέει, σημειώνοντας πως στην Ελλάδα υπάρχουν κάποιες λάθος αντιλήψεις που διαιωνίζονται ενδοοικογενειακά, όπως το ότι είναι σωστό ένα παιδί να τρώει όσο περισσότερο γίνεται. Βεβαίως, όμως, το πρόβλημα δεν έχει να κάνει μόνο με ατομικές συμπεριφορές, αλλά και με το ευρύτερο περιβάλλον. «Χρειάζεται πολυσυστηματική προσέγγιση» για να λυθεί, τονίζει.
Η κ. Πάλλη δηλώνει πως η Ελλάδα εφαρμόζει οριζόντιες μεταρρυθμίσεις για να καταπολεμήσει παγιωμένα θέματα γύρω από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό, συμμετέχοντας στην πρωτοβουλία EU Child Guarantee, στο πλαίσιο της οποίας είναι σε εξέλιξη και μια βαθιά ανάλυση γύρω από τους κοινωνικοοικονομικούς λόγους της φτώχειας παιδιών και οικογενειών, ούτως ώστε να διαμορφωθεί επαρκής στρατηγική για την καταπολέμησή τους. Ο στόχος είναι μέχρι το 2026 το ποσοστό παιδιών που είναι σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού να έχει μειωθεί στο 17% και το ποσοστό παχυσαρκίας σε παιδιά ηλικίας 6 έως 9 ετών να έχει πέσει από το τωρινό 23% στο 15%. «Είναι μια αλληλουχία πολιτικής βούλησης και πόρων», λέει η κ. Πάλλη.