Το τοπίο των αμφισβητήσεων για την υποχρεωτικότητα ή μη του εμβολιασμού για κατηγορίες εργαζομένων ή πληθυσμιακές ομάδες, με βάση ηλικιακά ή άλλα κριτήρια, ξεκαθάρισε το Συμβούλιο της Επικρατείας με απόφαση της Ολομέλειάς του, η οποία έθεσε το συνταγματικό πλαίσιο για την υποχρεωτικότητα μέτρων κατά της πανδημίας. Η απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου, από τις πρώτες, αν όχι η πρώτη, στην Ευρώπη, έκλεισε το κεφάλαιο των έντονων αμφισβητήσεων, ανοίγοντας παράλληλα εκείνο που δίνει τη δυνατότητα στην κυβέρνηση, αν οι ειδικοί το προτείνουν και αν ασφαλώς χρειαστεί, να προχωρήσει σε επέκταση της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού και σε άλλες κατηγορίες εργαζομένων, πέραν αυτών για τους οποίους ήδη ισχύει το μέτρο, αλλά και σε υποχρεωτικότητα εμβολιασμού και σε πληθυσμιακές κατηγορίες με ηλικιακά ή άλλα κριτήρια, για παράδειγμα σε όλους πάνω από 50 ετών ή σε ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού.
Η Ολομέλεια του δικαστηρίου αποφάσισε με αφορμή προσφυγές που είχαν καταθέσει κατά της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού υγειονομικοί, νοσηλευτικό προσωπικό, υπηρετούντες στα ΕΚΑΜ και άλλοι, υποστηρίζοντας με διάφορα επιχειρήματα ότι το υποχρεωτικό του εμβολιασμού παραβιάζει βασικές συνταγματικές διατάξεις. Το ανώτατο δικαστήριο και σε Ολομέλεια –όπως είχε κάνει ήδη και σε άλλους δικαστικούς σχηματισμούς– στάθμισε πολύ προσεκτικά τα δεδομένα και αποφάνθηκε πως τα αγαθά της δημόσιας υγείας και της ζωής των πολιτών είναι ύψιστα, ενώπιον των οποίων κάθε άλλο συνταγματικό εμπόδιο για την υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών δεν μπορεί παρά να υποχωρήσει.
Η απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, η οποία δεν αφήνει αναπάντητο κανένα από τα συνταγματικά επιχειρήματα που τέθηκαν, για την ισότητα των πολιτών, την ελευθερία της επιλογής και πολλά άλλα, είναι σημαντικής νομικής και ουσιαστικής βαρύτητας. Μετά την έκδοσή της, κάθε νέα προσφυγή από πολίτες, συνδικαλιστικές ενώσεις ή διάφορες άλλες νομικές οντότητες κατά των μέτρων της υποχρεωτικότητας των εμβολιασμών δεν πρόκειται να έχει τύχη.
Και τούτο διότι η απόφαση για τους υγειονομικούς και λοιπούς που ήδη εκδόθηκε, και είναι πλέον γεγονός, αποτελεί ισχυρότατο δικαστικό προηγούμενο, το οποίο προδικάζει τη μελλοντική κρίση του δικαστηρίου και επί ανάλογων θεμάτων.
Η απόφαση του ΣτΕ, από τις πρώτες στην Ευρώπη, έκλεισε το κεφάλαιο των αμφισβητήσεων.
Πέραν όμως της δεδομένης επιρροής της απόφασης και για το μέλλον, το γεγονός ότι θεμελιώνει δυνατότητες για την κυβέρνηση για ενδεχόμενη λήψη μέτρων βασιζόμενη σε ύψιστες αξίες, όπως η προστασία της ζωής και της δημόσιας υγείας, έχει δημιουργήσει ήδη ανθεκτικές και νομικά –αλλά και ουσιαστικά– σταθερές για οποιαδήποτε μελλοντική δικαστική κρίση.
Δημοσιοποίηση
Η σημασία αυτής της απόφασης σε μια κρίσιμη χρονική συγκυρία για την αντιμετώπιση της πανδημίας, ενδεχομένως και με μέτρα καθολικού εμβολιασμού, κάτι που συζητείται ήδη και στην Ευρώπη, προκύπτει, πέραν όλων των άλλων, από το γεγονός ότι για πρώτη φορά απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας δημοσιοποιήθηκε επίσημα μετά την ολοκλήρωση των δικαστικών διασκέψεων, με απόφαση του προέδρου του δικαστηρίου, Δημήτρη Σκαλτσούνη, ενώ η δημοσίευσή της –κανονικά– αναμένεται τον προσεχή Απρίλιο. Η άμεση δημοσιοποίηση της απόφασης κατέστη δυνατή σε εφαρμογή πρόσφατου νόμου, που δίνει τη δυνατότητα στον πρόεδρο του ανωτάτου δικαστηρίου να προχωράει σε δημοσιοποίηση της απόφασης αμέσως για λόγους που έχουν να κάνουν με τη σοβαρότητα και την κρισιμότητα των θεμάτων που αποτελούν το αντικείμενο της δίκης.
Η υποχρεωτικότητα των εμβολιασμών στηρίχθηκε, όπως αναφέρεται στο σημαντικό σκεπτικό της Ολομέλειας, σε παραδοχές «ότι η υποχρέωση εμβολιασμού δεν παραβιάζει τις αρχές της ισότητας και της απαγόρευσης των διακρίσεων», ενώ πολύ σημαντικό είναι το σημείο της απόφασης που αναφέρεται στη μη καταβολή αποδοχών σε εκείνους τους εργαζομένους που δεν θέλουν να εμβολιαστούν και τίθενται σε αναστολή εργασίας.Για τη μη πληρωμή του συνόλου των αποδοχών στους ανεμβολίαστους η Ολομέλεια του δικαστηρίου αποφάσισε ότι κάτι τέτοιο είναι συνταγματικά ανεκτό και ως εκ τούτου νόμιμο. Και αυτή η δικαστική κρίση αποτελεί ισχυρό δικαστικό προηγούμενο, ώστε στο εξής να αποφευχθούν δικαστικές προσφυγές για αμοιβές που δεν καταβλήθηκαν σε ανεμβολίαστους και σε όσους προτίμησαν να τεθούν εκτός εργασίας αρνούμενοι τον εμβολιασμό.