Την επιβολή προστίμου τόσο στην Αττική Οδό Α.Ε., όσο και στις Αττικές Διαδρομές ανακοίνωσε το υπουργείο Υποδομών. Μάλιστα, θα επιβληθεί το ανώτατο δυνατό πρόστιμο, δηλαδή 1 εκατ. ευρώ σε καθεμία, καθώς το πόρισμα της επιτροπής διερεύνησης αποδίδει σε αυτές την αποκλειστική ευθύνη για τον αποκλεισμό χιλιάδων οδηγών στις 24 Ιανουαρίου στον αυτοκινητόδρομο. Με ενδιαφέρον αναμένεται η αντίδραση των εταιρειών, καθώς είναι η πρώτη φορά που τίθεται σε εφαρμογή η σχετική, προσφάτως θεσπισμένη, δυνατότητα επιβολής προστίμου.
Oπως ανακοίνωσε το υπουργείο Υποδομών, από το πόρισμα της τριμελούς επιτροπής διερεύνησης προέκυψαν τα ακόλουθα:
• Οι υπεύθυνοι της εταιρείας Αττικές Διαδρομές (δηλαδή της εταιρείας διαχείρισης του άξονα) δεν εφάρμοσαν, ως ώφειλαν, όσα προβλέπονται στο εγχειρίδιο λειτουργίας και στο εγχειρίδιο αποχιονισμού της Αττικής Οδού, όπου αποτυπώνονται επακριβώς οι διαδικασίες αποχιονισμού της Αττικής Οδού και οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», το πόρισμα αναφέρει ότι δεν λειτούργησε το «crisis roοm» που προβλέπεται σε ανάλογες περιπτώσεις, ενώ οι Αττικές Διαδρομές «κατέρρευσαν» και δεν εφάρμοσαν κανένα από τα προβλεπόμενα πρωτόκολλα όταν το πρόβλημα άρχισε να επιδεινώνεται.
• Επιπλέον, σύμφωνα με τα στοιχεία που εξετάσθηκαν, οι υπεύθυνοι των Αττικών Διαδρομών «δεν αιτήθηκαν, ούτε εισηγήθηκαν προς το Τμήμα Τροχαίας της Αττικής Οδού σε καμία χρονική στιγμή, τον αποκλεισμό των εισόδων στην Αττική Οδό. Και αυτό παρόλο που οι επιχειρησιακοί υπεύθυνοι της εταιρείας γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν τον ενδεδειγμένο τρόπο διαχείρισης ενός συμβάντος τέτοιας κλίμακας, όπου προβλέπεται ο έγκαιρος μερικός αποκλεισμός εισόδων της Αττικής Οδού».
• Η εσφαλμένη εκτίμηση της κατάστασης και των επιχειρησιακών δυνατοτήτων εκ μέρους της εταιρείας Αττικές Διαδρομές οδήγησε τελικά σε μη αναστρέψιμο αποτέλεσμα. Συγκεκριμένα, η απόφαση για μερικό αποκλεισμό των εισόδων της Αττικής Οδού έπρεπε να είχε ληφθεί νωρίτερα από τις 11 π.μ. Αν είχε γίνει αυτό, τότε όσα επακολούθησαν δεν θα είχαν συμβεί ή θα είχαν συμβεί σε πολύ μικρότερη κλίμακα.
Αναμένεται με ενδιαφέρον η αντίδραση παραχωρησιούχου και εταιρείας διαχείρισης, καθώς είναι η πρώτη φορά που επιβάλλεται πρόστιμο με βάση προσφάτως θεσπισμένη ρύθμιση.
Σύμφωνα πάντα με το υπουργείο (καθώς το κείμενο του πορίσματος δεν δημοσιοποιήθηκε), η επιτροπή διερεύνησης κατέληξε στο συμπέρασμα αυτό μελετώντας τις εικόνες των καμερών κυκλοφορίας και τις μαγνητοφωνημένες συνομιλίες του Κέντρου Διαχείρισης Κυκλοφορίας με το Τμήμα Τροχαίας Αττικής Οδού (όπου σύμφωνα με το υπουργείο καταγράφεται ήδη από πολύ νωρίς, στις 10.33 π.μ., ο έντονος προβληματισμός για το κατά πόσον είναι δυνατόν να κρατηθεί ανοικτός ο δρόμος).
Οσον αφορά την επιβολή προστίμου και στην Αττική Οδό (δηλαδή την παραχωρησιούχο εταιρεία), αυτό αποφασίστηκε καθώς η εταιρεία «όφειλε να ασκεί, η ίδια, τον προσήκοντα έλεγχο στην εταιρεία Αττικές Διαδρομές, ώστε να διασφαλίζει ότι αυτή τηρεί το σύνολο των υποχρεώσεών της προς το Ελληνικό Δημόσιο».
«Μέσα σε λιγότερο από ένα μήνα, συγκροτήθηκε επιτροπή διερεύνησης, μελέτησε τα δεδομένα, κατέληξε σε συμπεράσματα για τους υπαιτίους και τις ευθύνες τους και τους επιβάλαμε το ανώτατο πρόστιμο. Το οποίο βέβαια είναι ανεξάρτητο από τα ποσά που δίνει η εταιρεία στους πολίτες έπειτα από προσωπική παρέμβαση του πρωθυπουργού», δήλωσε σχετικά ο υπουργός Υποδομών Κώστας Καραμανλής. «Γιατί αυτά είναι τα ελάχιστα που μπορούμε –και οφείλουμε– να κάνουμε έπειτα από ένα τόσο σοβαρό περιστατικό, ώστε να καταλάβουν όλοι ότι είμαστε πλέον μια σύγχρονη, ευνομούμενη Πολιτεία στην οποία ο καθένας αναλαμβάνει τις ευθύνες του».
Η Τροχαία
Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι το πόρισμα δεν φέρεται να απέδωσε ούτε μερική ευθύνη στην Τροχαία, η οποία έχει βάσει νόμου την ευθύνη κλεισίματος της Αττικής Οδού, ανεξάρτητα με το τι μπορεί να υποστήριζαν (για την επιχειρησιακή τους ικανότητα) ή να εισηγούνταν οι Αττικές Διαδρομές. Εκ του αποτελέσματος προκύπτει ότι και οι υπεύθυνοι διαχείρισης της κυκλοφορίας του δρόμου, αλλά και οι επιτελείς της Τροχαίας Αττικής Οδού δίσταζαν (ή δεν ήθελαν την ευθύνη) να λάβουν την απόφαση κλεισίματος του δρόμου μόλις ξέσπασε η κακοκαιρία. Να σημειωθεί επίσης ότι στο πόρισμα δεν συνεξετάστηκαν τα πρακτικά της σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε το βράδυ της προηγούμενης ενόψει της κακοκαιρίας υπό το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, καθώς αυτά δεν τηρήθηκαν (αντίθετα με άλλες συσκέψεις του είδους).
Είναι η πρώτη φορά που επιβάλλεται πρόστιμο με βάση τη ρύθμιση που θεσπίστηκε πρόσφατα (στον ν. 4663 του 2020) σχετικά με τις ευθύνες των παραχωρησιούχων στις περιπτώσεις διακοπής της κυκλοφορίας. Εν προκειμένω θα φανεί αν ο παραχωρησιούχος της Αττικής Οδού θα προσφύγει σε διαιτησία ή (και) στα δικαστήρια, υποστηρίζοντας ότι η ρύθμιση έγινε μεταγενέστερα της σύμβασης παραχώρησης, χωρίς τη συναίνεση των παραχωρησιούχων και επομένως δεν τους δεσμεύει. Από την άλλη, η αποδοχή καταβολής αποζημίωσης 2.000 ευρώ σε κάθε εγκλωβισμένο οδηγό και η παραίτηση του διευθύνοντος συμβούλου των Αττικών Διαδρομών Βασίλη Χαλκιά δύο ημέρες αργότερα, αποτελούν σαφή αποδοχή ευθύνης από την εταιρεία διαχείρισης της λειτουργίας του δρόμου (όχι όμως και από τον παραχωρησιούχο).