«Η Ουκρανία δεν έχει πεθάνει ακόμα – ούτε η δόξα της ούτε η ελευθερία». Αυτοί είναι οι πρώτοι στίχοι του εθνικού ύμνου της Ουκρανίας, ύμνου που δεκάδες Ουκρανοί που ζουν στην Ελλάδα τραγούδησαν με δάκρυα στα μάτια και κίτρινες – μπλε σημαίες ή πλακάτ στα χέρια το απόγευμα της Πέμπτης, όταν μαζεύτηκαν στην πλατεία Μοναστηρακίου για να διαδηλώσουν υπέρ της χώρας τους και κατά της Ρωσίας, για να βρεθούν μαζί με τους συμπατριώτες που μοιράζονται τον πόνο τους, κι ας είναι πάνω από χίλια χιλιόμετρα μακριά από την πατρίδα. «Σήμερα», λέει στην «Κ» η Γκαλίνι Κοτσούρ την πρώτη μέρα της ρωσικής εισβολής, «είναι η χειρότερη μέρα στη ζωή μας».
Στην Ουκρανία βρίσκεται ακόμα η μητέρα της, οι φίλες της, οι ανιψιές της. «Φοβόμαστε γι’ αυτούς που είναι εκεί», δηλώνει. «Οταν γίνεται κάτι στην πατρίδα, πονάει η καρδιά», αναφέρει η 60χρονη Γκαλίνα Ζαρίποβα. Η ίδια εργάζεται εδώ και χρόνια στην Ελλάδα ως οικιακή βοηθός –«20 χρόνια δουλεύω στα σπίτια», τονίζει– αλλά τα παιδιά και τα εγγόνια της βρίσκονται στο επίκεντρο του πολέμου. «Δεν μπορώ να ηρεμήσω, κλαίω συνέχεια», συμπληρώνει, λέγοντας πως το μόνο που κάνει είναι να παίρνει αλλεπάλληλα τηλεφωνήματα για να ακούσει μία ακόμα φορά πως τα παιδιά και τα εγγόνια της είναι καλά.
Δεν είναι βεβαίως η μόνη Ουκρανή μητέρα, οικονομική μετανάστρια που αυτή τη στιγμή είναι στην Ελλάδα, μακριά από τα παιδιά της. Η 47χρονη Νατάλια Σόικο έχει να μιλήσει ώρες με τον 23χρονο γιο της, ο οποίος, όπως και η 80χρονη μητέρα της, είναι στην Ουκρανία. Η φωνή της σπάει στο τηλέφωνο το μεσημέρι της Παρασκευής. «Αυτή τη στιγμή δεν ξέρω πού είναι», λέει στην «Κ» για τον γιο της. «Προσπαθώ να μην πανικοβάλλομαι, γιατί ο πανικός είναι ό,τι χειρότερο, προσπαθώ να επικοινωνήσω με φίλους μου στην Ουκρανία, προσεύχομαι και προσπαθώ να τους υποστηρίξω με όλη μου την ψυχή, δεν έχω τίποτα άλλο να προσφέρω», δηλώνει.
Η μητέρα της έχει πάει από το πρωί σε κάποιο καταφύγιο στο Κίεβο όπου δεν έχει σήμα, κι έτσι ούτε με εκείνη μπορεί να επικοινωνήσει. «Μπορεί να βρίσκομαι στην ειρήνη της Ελλάδας», αναφέρει, «αλλά η μισή μου ψυχή είναι στην Ουκρανία, δεν μπορώ να ηρεμήσω, στην Ουκρανία αυτή τη στιγμή εξελίσσεται μια μεγάλη τραγωδία, πρέπει να βρεθεί μια λύση, πρέπει κάποιος να μας ακούσει».
Η Γκαλίνα Ντουμπρασούκ λέει στην «Κ» πως θα προτιμούσε να κινδυνεύει από τις ρωσικές βόμβες, αρκεί να ήταν κοντά στον γιο και στον εγγονό της. «Εγώ είμαι μόνη εδώ», αναφέρει, «το παιδί μου πάει για πόλεμο». Πριν τον πόλεμο, ο εγγονός της προετοιμαζόταν για τις εισαγωγικές εξετάσεις στο πανεπιστήμιο – τώρα το μέλλον του είναι στον αέρα. «Ανησυχώ πάρα πολύ για όλα τα παιδιά», τονίζει, «δεν γεννήθηκαν για να χαθούν στον πόλεμο». «Λυπάμαι για τα παιδιά μας», συμπληρώνει η 65χρονη Ιλέτσκα Λούμπα, αυτός ο πόλεμος, λέει, γίνεται χωρίς λόγο. «Δεν είμαστε εμείς άνθρωποι για πόλεμο, οι Ρώσοι όμως είναι κατακτητές να ξέρετε, δεν θα σταματήσει σε εμάς».
Ουκρανοί που ζουν στην Αθήνα μιλούν στην «Κ» για το πώς βιώνουν τη ρωσική εισβολή – Αγωνία για τους συγγενείς τους, φόβοι ότι το Κρεμλίνο θα στοχοποιήσει και άλλες χώρες.
Η άποψη πως η επιθετικότητα της Ρωσίας δεν αφορά μόνο την Ουκρανία επικρατεί ανάμεσα στους Ουκρανούς πολίτες που βρίσκονται στην Ελλάδα – «φοβάμαι για όλο τον κόσμο, ποτέ δεν ξέρεις πώς θα εξελιχθεί αυτό το πράγμα», δηλώνει στην «Κ» η 23χρονη Βικτώρια, φοιτήτρια γραφιστικής της οποίας η οικογένεια ζει στη Μαριούπολη. «Καταλαβαίνω τώρα την κλίμακα του ρώσικου ιμπεριαλισμού», αναφέρει ο 28χρονος Σεργκέι Ποβισένκο, «αν η Ουκρανία πέσει υπό ρωσική κατοχή, τα πράγματα θα είναι πολύ χειρότερα από ό,τι ήταν τον 20ό αιώνα». Ο ίδιος πιστεύει πως η χώρα του πληρώνει «το τίμημα της ανεξαρτησίας της – ήταν το παράδειγμα του πώς άλλαζαν τα πράγματα στην ανατολική Ευρώπη», δηλώνει.
Ολοι οι Ουκρανοί πολίτες που μίλησαν στην «Κ» από την Αθήνα πιστεύουν ακράδαντα στα λόγια του εθνικού τους ύμνου – «έχουμε την ελευθερία στο DNA μας», λέει η 21χρονη Βαλέρια Γιάμσκα, μια Ουκρανή φοιτήτρια στην Αθήνα, «θα πολεμήσουμε μέχρι τέλους». «Οι Ουκρανοί πολεμούν για την ελευθερία, πιστεύουν στη δημοκρατία όχι στον απολυταρχισμό», δηλώνει η 37χρονη Καρολίνα Λεβεντσόβα. «Δεν θα παρατήσουμε τη χώρα μας», λέει η 24χρονη Νατάλια Ρουντένκο στη διαδήλωση της Πέμπτης. Στο Μοναστηράκι ήρθε με τον 21χρονο σύντροφό της Ιγκόρ, ο οποίος είναι Ρώσος. «Ντρέπομαι για αυτό που συμβαίνει», λέει ο ίδιος. «Ευτυχώς ξέρω πολύ κόσμο που διαφωνεί», συμπληρώνει, λέγοντας πως δεν πρόκειται να πολεμήσει τους Ουκρανούς. «Να κάνω πόλεμο με ποιους;» ρωτάει, «είναι οι ίδιοι άνθρωποι».
Η Οξάνα Κόζι, πρόεδρος ενός ουκρανικού συλλόγου στην Αθήνα, λέει στην «Κ» πως στην Ελλάδα βρίσκονται περίπου 30.000 Ουκρανοί – όλοι σε αναταραχή. «Πώς να είμαστε;» αναφέρει την Παρασκευή, «τα κεφάλια μας είναι έτοιμα να σπάσουν». Εχουν ήδη οργανώσει δράσεις και για το Σαββατοκύριακο – κι ακόμα περιμένουν υποστήριξη από την Ευρώπη και την Αμερική. «Αν δεν το σταματήσουν, μπορεί μετά να γίνει σε οποιαδήποτε χώρα», λέει η κ. Σόικο. Ο 55χρονος οικοδόμος Ανδρέας Ριχλίκι δεν περιμένει πια. Πιο πολύ από όλα, νιώθει πίκρα. «Τι να περιμένω», δηλώνει στην «Κ», «ο Πούτιν μπήκε μέσα στην πατρίδα».