Οταν τον Ιούνιο του 2020 ο τότε υπουργός Περιβάλλοντος Κωστής Χατζηδάκης είχε επισκεφθεί τη νήσο Χρυσή στην Κρήτη, είχε μιλήσει για «εικόνες ντροπής», που «θα λάβουν τέλος οριστικά». Και η αλήθεια είναι ότι έπειτα από δεκαετίες άναρχης τουριστικής εκμετάλλευσης του νησιού, η κατάστασή του ήταν πλέον τραγική, με μεγάλο μέρος του κεδρόδασους να έχει ξεραθεί. Ενα έτος μετά, το νησάκι –που είναι ολόκληρο ενταγμένο στο δίκτυο Natura– έγινε το πρώτο στη χώρα μας που απέκτησε εγκεκριμένο σχέδιο δράσης, οι παράνομες κατασκευές αποξηλώθηκαν κ.ο.κ. Στη συνέχεια αποφασίστηκε φέτος να μην επιτραπεί να «δένουν» ημερόπλοια με επισκέπτες στο νησί, αλλά μόνο να το προσεγγίζουν από θαλάσσης. Η απόφαση προκάλεσε την αντίδραση του Δήμου Ιεράπετρας, που προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), ενώ ασκούνται πιέσεις από πολιτευτές του νησιού προς το υπουργείο Περιβάλλοντος.
Η απόφαση δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο και βασίζεται σε εισήγηση της «Επιτροπής Εφαρμογής και Παρακολούθησης Σχεδίου Δράσης Νήσου Χρυσής». Οπως προβλέπει, απαγορεύεται η αποβίβαση επισκεπτών από επιβατηγά τουριστικά πλοία και ιδιωτικά σκάφη αναψυχής στις αυθαίρετες προβλήτες του νησιού. Επιτρέπεται να κάνουν τον περίπλου του νησιού και στάσεις πλησίον των παραλιών «για τη λήψη θαλάσσιου λουτρού των περιηγητών».
Η απόφαση, όπως προαναφέρθηκε, προκάλεσε την αντίδραση του Δήμου Ιεράπετρας, που προσέφυγε στο ΣτΕ για να την ακυρώσει, ενώ κατέθεσε αίτημα στο υπουργείο Περιβάλλοντος να αναστείλει την εφαρμογή της μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης (δικάσιμος δεν έχει οριστεί, αλλά θα είναι σίγουρα πολύ μετά το φετινό καλοκαίρι). «Εμείς είμαστε υπέρ της προστασίας του νησιού. Εχουμε ενστάσεις μόνο για τον τρόπο αποβίβασης, για λόγους ασφάλειας των λουομένων», λέει η Χρύσα Χατζημαρκάκη, αντιδήμαρχος Ιεράπετρας. «Επιπλέον σε καμία περίπτωση δεν θα επιτρέψουμε να φύγει ένα σημαντικό κομμάτι του τουριστικού προϊόντος της Ιεράπετρας από τον τουριστικό χάρτη. Εννοείται ότι είναι μέλημά μας η ενίσχυση του τουρισμού και της επιχειρηματικότητας στο νησί. Εμείς τασσόμαστε υπέρ της δυνατότητας επίσκεψης με φύλαξη και απαγόρευση διαμονής». Ο δήμος επιθυμεί να ξαναδοθεί και η δυνατότητα για μίσθωση ομπρελοκαθισμάτων και καντίνας, που απαγορεύτηκε για τρία χρόνια με απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού (το νησί είναι κηρυγμένος και αρχαιολογικός χώρος), η οποία ισχύει μέχρι και φέτος.
Ο Καλούστ Παραγκαμιάν, επικεφαλής της επιτροπής για την εφαρμογή του σχεδίου δράσης για τη Χρυσή, υποστηρίζει ότι η απόφαση ελήφθη λόγω της μεγάλης καταστροφής αλλά και της αδυναμίας φύλαξης του νησιού. «Πρέπει με κάποιον τρόπο να περιοριστεί άμεσα ο αριθμός των επισκεπτών, καθώς η ζημιά που έχει υποστεί το προστατευόμενο οικοσύστημα του νησιού είναι πολύ μεγάλη και σε κάποια σημεία μη αναστρέψιμη (δεν γίνεται φυσική αναβλάστηση του κεδρόδασους). Είναι μια αναγκαστική λύση, καθώς οι υπηρεσίες (Δασαρχείο, Αστυνομία, Λιμενικό κ.ο.κ.) δήλωσαν ρητά ότι δεν δύνανται να διαθέσουν φέτος προσωπικό φύλαξης του νησιού». Προ ημερών ο κ. Παραγκαμιάν ανέφερε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι δέχεται απειλές για την απόφαση της επιτροπής και χθες ο δήμαρχος Ιεράπετρας Θεοδόσης Καλαντζάκης υπέβαλε μήνυση εναντίον του, υποστηρίζοντας ότι τον «υποδεικνύει» ως υπεύθυνο.
Η κατεπείγουσα ανάγκη να σταματήσει η ροή εκατοντάδων ανθρώπων σε ένα «πληγωμένο» οικοσύστημα και η αδυναμία φύλαξης δεν είναι τα μόνα ζητήματα. Η λήψη των μέτρων που προβλέφθηκαν «κολλάει» στο ιδιοκτησιακό ζήτημα, καθώς το νησί δεν είναι δημόσιο. Ο ΟΦΥΠΕΚΑ (σ.σ. οργανισμός του υπουργείου Περιβάλλοντος για τις προστατευόμενες περιοχές), πάντως, στηρίζει τις αποφάσεις της επιτροπής. «Ο ΟΦΥΠΕΚΑ μετά από αίτημα της επιτροπής εξασφάλισε την παραχώρηση ενός σκάφους που θα συνεπικουρήσει στη φύλαξη για δύο χρόνια και παρέχει υποστήριξη στη διερεύνηση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του νησιού», αναφέρει ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΦΥΠΕΚΑ, Κώστας Τριάντης. «Παράλληλα συνεχίζουμε να στηρίζουμε την επιτροπή για την εφαρμογή του εγκεκριμένου σχεδίου δράσης». Την απόφαση περιορισμού της επισκεψιμότητας του νησιού υποστηρίζει και η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης.