Ζηλότυπα πρέπει να επιδιώκεται η πλήρης ισότητα. Γι’ αυτό, πρώτα πρέπει να χαμηλώσουμε το επίπεδο της εκπαίδευσης, των επιστημών και του ταλέντου. – Ντοστογιέφσκι, «Δαιμονισμένοι»
Ισχύει για την υπό περιπετειώδη ανέγερση βιβλιοθήκη του Βιολογικού του ΑΠΘ η λογική που αφάνισε τη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Το 642 μ.Χ., ο χαλίφης Ομάρ αποφάσιζε πως αν τα βιβλία της συμφωνούσαν με το Κοράνι ήταν περιττά, αν όχι ήταν βέβηλα. Η αναρχική αλητεία των καταληψιών του ΑΠΘ θεωρεί το «στέκι» τους ισάξιο με το βιβλίο του Αλλάχ. Αν η βιβλιοθήκη το σεβαστεί είναι περιττή (και το «στέκι» παραμένει άλλα 35 χρόνια), αν του αντιτίθεται είναι ανεπίτρεπτη.
Το παράδοξο δεν βρίσκεται στη σύγκλιση αναρχικών-ισλαμιστών, αλλά στα πλήθη φοιτητών μα και καθηγητών που την εγκρίνουν. Οι αδιανόητοι βανδαλισμοί, στις 7/5, έδιναν την ευκαιρία σε μια συνετή Αριστερά να διαφοροποιηθεί από την αναρχία· προτίμησε τη σιωπή. Και στις 10/5, με τη νέα εισβολή κουκουλοφόρων, άρχισε να καταγγέλλει την επέμβαση των ΜΑΤ. Οι ανορθόγραφες μωρολογίες που κατέκλυσαν τον ηλεκτρονικό «διάλογο» των πανεπιστημιακών –περί «οργανωμένου σχεδίου της κυβέρνησης» ή αμερικανικών πανεπιστημίων όπου, παρά την ειδική αστυνομία, τα συναφή εγκλήματα «είναι αναλογικά περισσότερα»– κορυφώθηκαν με την «ομόφωνη απόφαση συνέλευσης του Τμήματος Γεωλογίας» στις 13/5.
Η «ομόφωνη», όσο και μακροσκελής, «απόφαση» διεκτραγωδεί σωστά τους επί σειράν ετών βανδαλισμούς που κατατρύχουν τη Σχολή Θετικών Επιστημών και το ΑΠΘ συνολικά, «ξέφραγο αμπέλι» για κάθε περιθωριακό, στηλιτεύει τα ενδημούντα περιστατικά βίας και θρηνεί την οικονομική αιμορραγία αποκατάστασης των ζημιών. Τη «δημιουργία μιας αναβαθμισμένης βιβλιοθήκης» την προσυπογράφει ενθέρμως, αλλά και σφόδρα καταδικάζει «τη δράση της Δημόσιας Δύναμης μέσα στο ΑΠΘ». «Δεν μπορεί να υπάρχει έλλειμμα (sic) φύλαξης και συντήρησης των υποδομών του ΑΠΘ λόγω τραγικής υποχρηματοδότησης», αποφαίνεται, εκφράζοντας όμως βδελυγμία για τον έλεγχο ταυτοτήτων τον οποίο υπέστησαν κάποιοι καθηγητές από αστυνομικούς, εισερχόμενοι στη σχολή στις 10/5, όσο διαρκούσε η σύγκρουση κουκουλοφόρων και ΜΑΤ. Δυσφορεί επειδή «τοίχοι κτίζονται και καταστρέφονται», αλλά αναφέρεται στις αλλεπάλληλες καταστροφές σαν σε γεωλογικά φαινόμενα, από αυτά που απασχολούν επιστημονικά τη ΣΘΕ.
Η μόνη ρητή καταγγελία αφορά «προβοκάτορες», ενώ οι συμμετέχοντες στα επεισόδια φοιτητές είναι πάντα αθώοι που εναντιώνονται στην αστυνομική βία. Επιτομή του επαμφοτερισμού, η ομόφωνη απόφαση καταλήγει στην «αναστολή της εκπαιδευτικής δραστηριότητας, όταν υπάρχει συστηματική παρουσία Δημόσιας Δύναμης μέσα ή έξω από τα κτίρια της ΣΘΕ», και απαιτεί «στενή συνεργασία με τα επίσημα όργανα του Τμήματος Γεωλογίας και της ΣΘΕ», ώστε να αποφεύγονται «περιστατικά όπως αυτά στις 10/5/22, στην πλάτη μελών και φοιτητών της σχολής». Μελών ή φοιτητών που ψέγουν την ελλιπή φύλαξη, μα δεν ανέχονται ελέγχους στις εισόδους των κτιρίων· καταγγέλλουν το «ξέφραγο αμπέλι», αλλά προστατεύουν τους καταστροφείς, εμποδίζοντας επεμβάσεις των ΜΑΤ! Ο επαμφοτερισμός μεγαλουργεί. (Τα ίδια λίγο-πολύ άτομα, άλλωστε, τάσσονται και υπέρ της ειρήνης στην Ουκρανία, αλλά αποφεύγουν να καταδικάσουν την αχρεία ρωσική εισβολή.)
Οι βανδαλισμοί, στις 7/5, έδιναν την ευκαιρία σε μια συνετή Αριστερά να διαφορο- ποιηθεί από την αναρχία· προτίμησε τη σιωπή.
Τα «περιστατικά στις 10/5/22» θα αποδείκνυαν συνέργεια προβοκατόρων και ΜΑΤ αν οι φοιτητές έμεναν, διάσπαρτοι, να φωτογραφίζουν «μπαχαλάκηδες» να καταστρέφουν και άνδρες των ΜΑΤ να αδρανούν. Αλλά οι φοιτητές πήραν τα πανό τους και πήγαν να διαδηλώσουν κατά των ΜΑΤ. «Σε απόσταση μεγαλύτερη των 100-150 μέτρων από τους καταστροφείς, περί τους 100-150 φοιτητές και φοιτήτριες διαδήλωναν οργανωμένα, κόσμια και ειρηνικά. Γνώρισα φοιτητές μου μεταξύ αυτών και συνομίλησα μαζί τους», δηλώνει κάποιος καθηγητής, «πρόθυμος να καταθέσει όπου χρειαστεί». Ηδη ένδοξος από καταθέσεις του ενάντια στην αστυνομική βία, πιστοποιεί πως «όταν έφτασαν τα ΜΑΤ, η βία ασκήθηκε εναντίον των φοιτητών και όχι των μαυροφορεμένων βανδάλων».
Δεν έχω καμιά αμφιβολία για την αγριότητα που μπορεί να δείξουν οι άνδρες των ΜΑΤ και βρίσκω πιθανή τη διείσδυση μυστικών αστυνομικών μεταξύ φοιτητών. Γνωρίζω όμως, από πρώτο χέρι, ότι αλήτες με έγκυρες φοιτητικές ταυτότητες δεν αποτελούν σπανιότητα. Απολαμβάνουν τις καταστροφές, διαβάζουν ενίοτε τις επιστολές του Μπακούνιν, περί «νέων μορφών ζωής που θα αναδειχθούν από μια κατάσταση εντελώς άμορφη», και πουλούν μαχητικό ακτιβισμό σε καθηγητές πρόθυμους να τον αγοράσουν σαν ακαδημαϊκή αξιοσύνη, καθώς και η δική τους αξιοσύνη κάπου εκεί περιορίζεται.
Το 1870, ο διαβόητος Σεργκέι Νετσάγιεφ, τον οποίο οι Μαρξ και Ενγκελς υποψιάζονταν ως προβοκάτορα, έγραφε πως «πλησιάζει η εποχή ανανέωσης της ζωής σύμφωνα με αρχές ριζικά αντίθετες στις σημερινές». Ηταν βέβαιος, μάλιστα, ότι «αυτό μπορεί να το δει οποιοσδήποτε παρατηρήσει τη ζωή ολόκληρης της κοινωνίας και όχι μόνο ένα μέρος της».
Με τα ίδια ακριβώς λόγια βεβαίωνε ο κ. Τσίπρας, σε συνέντευξη στις 14/5/22, ότι «όποιος παρατηρήσει τη ζωή ολόκληρης της κοινωνίας και όχι ενός μέρους της», θα αντιληφθεί «πόσο έξω θα πέσουν οι δημοσκοπήσεις στις επόμενες εκλογές». Ισως δικαιωθεί σε αυτό, καθώς αλιεύει οπαδούς από παντού. Η αλίευση από τους χώρους της αλητείας, ειδικότερα, είχε πάντα διπλή αξία για την Αριστερά. Αφενός ενίσχυε τις δυνάμεις της, αφετέρου της παρείχε την εντύπωση πως προικίζει με ταξική συνείδηση τους αδικημένους.
Σε ανάλογες «αλιεύσεις» επιδίδονται πολλοί «προοδευτικοί» καθηγητές. Οσοι σε επεισόδια βανδαλισμών διακρίνουν μόνο φιλειρηνικούς ή και ελαφρώς «άτακτους» φοιτητές, οι οποίοι αναρτούν επικηρύξεις εναντίον διαφωνούντων συμφοιτητών τους και, όπως ο Πιοτρ Βερχοβένσκι στους «Δαιμονισμένους», ζητούν «πλήρη ισότητα διά του δεσποτισμού».
* Ο κ. Πέτρος Μαρτινίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ.