Στο προσωρινό κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης Καρά Τεπέ, ελληνιστί… Μαυροβούνι, στη Λέσβο η θερμοκρασία αυτές τις μέρες ξεπερνάει τους 30 βαθμούς Kελσίου. Σε αυτή την έκταση 250 στρεμμάτων, που μέχρι πρότινος ήταν πεδίο βολής και βρίσκεται ανάμεσα στο παλιό ΚΥΤ Μόριας και στην πόλη της Μυτιλήνης, δημιουργήθηκε μέσα σε 10 ημέρες τον Σεπτέμβριο του 2020, με τη συνδρομή του στρατού κατ’ εντολήν του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, το καμπ. Είχε καταστραφεί ολοσχερώς από πυρκαγιά το ΚΥΤ Μόριας και το πρώην πεδίο βολής φιλοξένησε 13.500 αιτούντες άσυλο.
Σήμερα, 2,5 χρόνια μετά, η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική. Η δομή φιλοξενεί περί τους 1.044 διαμένοντες, είναι οργανωμένη, χωρίς καμία σκηνή, με μία τουαλέτα ανά 10 αιτούντες άσυλο (σ.σ. ενώ η Υ.Α. θέτει στάνταρντ μία τουαλέτα ανά 20) και 836 εργαζομένους: από τις 15 ΜΚΟ, δημοσίους υπαλλήλους, συμβασιούχους, στρατό και αστυνομία, προσωπικό ιδιωτικής φύλαξης, τεχνικών συντήρησης και καθαριότητας.
Ας σημειωθεί ότι το κέντρο είναι προσωρινό γιατί η βούληση του υπουργείου Μετανάστευσης είναι η δομή να μετακινηθεί στην περιοχή Βάστρια ως νέα, κλειστή και ελεγχόμενη, με προθεσμία στην ανάδοχη εταιρεία να παραδώσει το έργο έως τις αρχές καλοκαιριού του 2023. Εκκρεμεί μια δικαστική απόφαση, καθώς έχουν κατατεθεί ασφαλιστικά μέτρα, όμως τα έργα γίνονται καθημερινά στην περιοχή της Βάστριας ως προς τη διαμόρφωση του εδάφους. Οι αιτούντες άσυλο κυκλοφορούν στον Καρά Τεπέ με ποδήλατα, συμμετέχουν σε δραστηριότητες, παίζουν μπάσκετ ή ποδόσφαιρο στα γήπεδα, ενώ άλλοι ψαρεύουν γιατί ο χώρος ορθώνεται πάνω σε μία ακτή. Για πρώτη φορά, οι μικρότεροι αιτούντες άσυλο (55 παιδιά) του καταυλισμού πηγαίνουν σε σχολεία ή δομές ΜΚΟ εκτός καμπ, ενώ λειτουργεί νηπιαγωγείο εντός του καταυλισμού, το οποίο σήμερα Πέμπτη επισκέπτεται και ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Παιδείας, Αλέξανδρος Κόπτσης.
Το 70% του πληθυσμού είναι εμβολιασμένο και δεν σημειώνονται κρούσματα COVID-19, ενώ καθημερινά γίνονται rapid tests. Οι αιτούντες άσυλο μπορούν να εξέρχονται από τις 8 το πρωί και να επιστρέφουν έως τις 9 το βράδυ στη δομή. Λίγοι, περί τους 350 διαμένοντες, επιλέγουν να βγαίνουν εκτός καθημερινά, και κυρίως εξέρχονται για να ψωνίσουν από ένα μεγάλο σούπερ μάρκετ της περιοχής ή μικρά μίνι μάρκετ και μανάβικα του χωριού Παναγιούδα. Οι τροχήλατες καντίνες είναι μόλις δύο, ενώ θα μπορούσαν να λειτουργούν 13 σύμφωνα με τις άδειες του Δήμου Μυτιλήνης, αλλά παρουσιάζουν «αναδουλειά», όπως μας λένε οι ιδιοκτήτες τους.
Το υπουργείο Μετανάστευσης σχεδιάζει το κέντρο υποδοχής να μεταφερθεί στην περιοχή Βάστρια, έως το καλοκαίρι του 2023, όπου θα είναι κλειστό και ελεγχόμενο.
Τα έργα του βιολογικού καθαρισμού και της σύνδεσης ρεύματος έχουν ολοκληρωθεί, ενώ καθημερινά γίνονται μικροεπεμβάσεις για τη διανομή ρεύματος στα κοντέινερ. «Πλέον δεν είμαστε μπάτε σκύλοι αλέστε», λέει ο Δημήτρης Βαφέας, αναπληρωτής διοικητής του ΚΥΤ από το μακρινό 2016, ενώ μέχρι σήμερα δεν έχει οριστεί νέος διοικητής. Ο κ. Βαφέας εξηγεί στην «Κ» ότι το σύστημα είναι πιο οργανωμένο, πιο αυστηρό και πιο ελεγχόμενο, όμως έχει αυξηθεί η γραφειοκρατία και οι απαιτήσεις από πλευράς Ευρώπης για τη διαδικασία των προσλήψεων και της χρηματοδότησης: «Εχουμε πάνω μας ένα ευρωπαϊκό μάτι που παρακολουθεί. Η ρομαντική εικόνα του μισοπνιγμένου αλλοδαπού με το σακίδιο που με ένα στυλό θα καταγραφεί και θα φύγει στην Αθήνα δεν υπάρχει πια. Εχει στηθεί ένα μεγάλο υπουργείο, το τρίτο μεγαλύτερο στην Ελλάδα που έχει έναν πολύ οργανωμένο μηχανισμό. Η μείωση των διαμενόντων στον καταυλισμό οφείλεται στις λιγότερες αφίξεις, στο lockdown και στην επιτάχυνση των διαδικασιών ασύλου, καθώς οι άνθρωποι αυτοί μεταφέρονται στην ενδοχώρα».
Οι αφίξεις του 2022 ακολουθούν τον ίδιο ρυθμό με το 2021. Από την 1η Ιανουαρίου έως σήμερα έχουμε 546 αφίξεις. Η διαφορά είναι ότι ενώ παλιότερα είχαμε αφίξεις Αφγανών και ο πληθυσμός ήταν κατά 80% Αφγανοί, πλέον είναι στο 45%. Οι τελευταίες αφίξεις είναι από την Αφρική.
«Πετούν με το αεροπλάνο, από το Μογκαντίσου της Σομαλίας ή από άλλες χώρες προς την Τουρκία και σε δύο ημέρες είναι στη Λέσβο. Βλέπουμε λοιπόν μία βιομηχανοποίηση του μεταναστευτικού. Δεν είναι τα παλιά φαινόμενα με τη βάρκα και τους κλαμένους, αλλά έχουμε ανθρώπους αποφασισμένους να βρουν καλύτερη τύχη στην Ευρώπη», προσθέτει.
Ας σημειωθεί ότι οι επιστροφές στην Τουρκία έχουν σταματήσει από το 2019 λόγω COVID-19 και πολλοί με απορριπτικές αποφάσεις παραμένουν στον Καρά Τεπέ. Το παλιό ΚΥΤ Μόριας έχει καθαριστεί, απομεινάρια του είναι φανερά, αλλά ανήκει πλέον στη δικαιοδοσία του Δήμου Μυτιλήνης.
Το απόγευμα της Τρίτης έφτασαν 46 αλλοδαποί, άνδρες, γυναίκες και παιδιά κυρίως αφγανικής καταγωγής, στην παραλία Λάψαρνα της δυτικής Λέσβου, προερχόμενοι από τα απέναντι μικρασιατικά παράλια. Την ίδια ώρα, το Λιμενικό Σώμα ανακοίνωσε ότι εμπόδιζε άλλες τέσσερις βάρκες να μπουν στα ελληνικά χωρικά ύδατα στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Λέσβου και Χίου.
Ιστορικό χαμηλό
Πηγές του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου ανέφεραν στην Κ: «Εφαρμόζουμε με συνέπεια μια αυστηρή αλλά ταυτοχρόνως δίκαιη μεταναστευτική πολιτική. Μια πολιτική που μας έχει επιτρέψει να μειώσουμε σημαντικά τις ροές, χάρη στην αποτελεσματική φύλαξη των θαλάσσιων και χερσαίων συνόρων μας. Αλλά και να περιορίσουμε σημαντικά τις επιπτώσεις της κρίσης, τηρώντας στο έπακρον τις δεσμεύσεις προς τους νησιώτες μας. Σήμερα, το προσωρινό ΚΥΤ Λέσβου καταγράφει ιστορικό χαμηλό δυναμικότητας, με μόλις 1.044 άτομα. Παράλληλα, το Βόρειο Αιγαίο όπως και όλες οι περιφέρειες της χώρας βρίσκονται κάτω από το όριο του 1%. Η χώρα μας έχει γυρίσει οριστικά σελίδα στο μεταναστευτικό».
