Η εικόνα ενός τετραπληγικού 85χρονου, καθηλωμένου στο κρεβάτι και ανήμπορου να φθάσει έως το ψυγείο, όπου τον περίμενε μαγειρεμένο φαγητό, το οποίο εναλλάξ προσέφεραν απλόχερα άνθρωποι από τη γειτονιά του. Αυτή είναι μόνο μία από τις ιστορίες απομόνωσης, της οποίας έγινε κοινωνός η κ. Αθηνά Γρέκα, παθολόγος-γεροντολόγος των Γιατρών του Κόσμου.
«Η ανασφάλεια και η μοναξιά των ανθρώπων τρίτης ηλικίας αυξήθηκαν κατακόρυφα σε αυτό το διάστημα, ειδικά όσοι ζουν μόνοι, χωρίς συγγενείς ή άλλους οικείους, βρέθηκαν αντικειμενικά σε αδιέξοδο», αναφέρει στην «Κ» η κ. Γρέκα τις εντυπώσεις της, οι οποίες της έδωσαν το έναυσμα για τον σχεδιασμό νέων δράσεων «κομμένων και ραμμένων» στις ανάγκες της εν λόγω πληθυσμιακής ομάδας και της συγκεκριμένης συγκυρίας. «Οι ηλικιωμένοι αποσυντονίζονται πολύ εύκολα, η ευμετάβλητη καθημερινότητα, που προέκυψε από την πανδημία, τους αναστάτωσε και τους πήγε πίσω». Ετσι γεννήθηκε η «Επείγουσα Παρέμβαση για Ευάλωτα Ατομα 60+», η οποία την περίοδο 2020-2021 υλοποιήθηκε με την οικονομική υποστήριξη της Ελληνικής Πρωτοβουλίας Καναδά (THI Canada), του TIMA Κοινωφελούς Ιδρύματος και πολλών ανώνυμων χορηγών, ενώ το 2022 συνεχίζεται με χορηγό το THI Canada.
Στο πλαίσιο αυτό εντατικοποιήθηκαν οι υποστηρικτικές κατ’ οίκον υπηρεσίες προς ηλικιωμένους. Το κλιμάκιο παρείχε υλική βοήθεια, καθώς πολλοί εν μέσω πανδημίας είδαν το εισόδημά τους να λιγοστεύει. Παράλληλα, στήριξη δόθηκε και σε όσους δυσκολεύονταν να αποπληρώσουν λογαριασμούς ρεύματος. «Τους παραδίδαμε τη φαρμακευτική τους αγωγή, καθώς πολλοί αντιμετώπιζαν δυσκολία να μεταβούν στο φαρμακείο». Από κοντά, τηρώντας όλα τα υγειονομικά πρωτόκολλα, παρακολουθούσαν την πορεία της υγείας τους και τους προσέφεραν και ψυχοκοινωνική συμβουλευτική. «Για αρκετούς ένα μείζον θέμα, λόγω μη εξοικείωσης με τα ψηφιακά μέσα, ήταν η συνταγογράφηση, μια διαδικασία που αναλαμβάναμε εμείς, ενώ εξασφαλίσαμε φάρμακα σε όσους δεν ήταν σε θέση να πληρώσουν τη συμμετοχή ή ήταν ανασφάλιστοι».
Η ανασφάλεια και η μοναξιά των ανθρώπων τρίτης ηλικίας αυξήθηκαν κατακόρυφα εν μέσω πανδημίας.
Συνολικά, το διάστημα 2020-2021 παραδόθηκαν 3.776 φάρμακα και 342 πακέτα τροφίμων σε 861 κατ’ οίκον επισκέψεις. Παράλληλα πραγματοποιήθηκαν 849 συνεδρίες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, τηλεφωνικά, και 835 ιατρικές εξετάσεις. «Ακόμα και όσοι έχουν κάποιον φροντιστή στο σπίτι χρειάζονται τη συνδρομή μας», σημειώνει η ίδια. «Κάποιες φορές και οι ίδιοι οι συγγενείς δεν γνωρίζουν τον βέλτιστο τρόπο να συνδράμουν τους ανθρώπους τους».
Η πραγματική, ωστόσο, επανάσταση ήρθε από τα πληκτρολόγια των ωφελουμένων. Η «Διαδικτυακή συντροφιά ηλικιωμένων» άρχισε ως ένα πιλοτικό πρόγραμμα, το οποίο ήρθε να ανατρέψει τα δεδομένα. «Εκπαιδεύσαμε μια ομάδα ηλικιωμένων στη χρήση υπολογιστή και στις βασικές λειτουργίες του Ιντερνετ και εν συνεχεία τους προσφέραμε τάμπλετ», διηγείται η κ. Γρέκα, επιστημονική υπεύθυνη του προγράμματος. «Τρεις φορές την εβδομάδα δίνουμε “ραντεβού” online και αντικρίζουμε χαμογελαστά πρόσωπα». Στις ομαδικές συναντήσεις, η 20μελής ομήγυρη συνομιλεί με τον νοσηλευτή και τον γιατρό του προγράμματος για θέματα υγείας, ενώ γίνονται και ατομικές συνεδρίες με ψυχολόγο και γεροντολόγο. «Εχουμε ξεκινήσει, μάλιστα, και διαδικτυακές ομάδες άσκησης, μια πρωτοβουλία των ΓτΚ από κοινού με το Exercise is Medicine Greece, που λειτουργεί στο Τμήμα Φυσιολογίας του ΕΚΠΑ», συμπληρώνει η κ. Γρέκα.
Οι παραπάνω ενέργειες αποσκοπούν στην καλλιέργεια ενός κλίματος ασφάλειας, στη συνέχιση της καθημερινής φροντίδας των ηλικιωμένων, ειδικά όσων έχουν χρόνια νοσήματα, στην ψυχολογική τους υποστήριξη και την κοινωνικοποίηση. «Ουκ ολίγες φορές, στην πρώτη μας επικοινωνία με ρωτούσαν όλο αγωνία “αν πέσω μέσα στο σπίτι, ποιος θα με βρει;”», διηγείται η κ. Γρέκα. «Αυτούς τους φόβους επιδιώξαμε να κατευνάσουμε».