Η ώρα είναι 7.30 π.μ., οι καμπάνες της μητρόπολης Αθηνών αντηχούν και η λειτουργία για τη Γέννηση της Θεοτόκου ξεκινάει στον ναό της Παναγίας Γοργοεπηκόου και του Αγίου Ελευθερίου, το διπλανό παρεκκλήσι. Στο προαύλιο επικρατεί ησυχία – μόνος ήχος, τα πρωινά φτερουγίσματα των περιστεριών. Μισή ώρα αργότερα, όμως, αρχίζει το κήρυγμα κατά των αμβλώσεων, το οποίο χθες Πέμπτη διαβάστηκε σε όλες τις εκκλησίες της χώρας, έπειτα από σχετική απόφαση της Ιεράς Συνόδου.
«Η ζωή του ανθρώπου αρχίζει με το θαύμα της γονιμοποίησης, με τη σύλληψη», διαβάζει ένας παπάς, «από τότε του οφείλουμε τον σεβασμό και την προστασία μας». Το κήρυγμα συνεχίζει κατά των επιστημονικών «δήθεν» θεωρήσεων που αμφισβητούν «την αξία του εμβρύου» και των κοινωνικών αντιλήψεων «που το εγκαταλείπουν απροστάτευτο, στερώντας του το προνόμιο της ζωής». Η Εκκλησία, ακούμε, «δεν μπορεί να θεωρήσει την επιλογή της άμβλωσης απλώς και μονομερώς σαν ένα νομικό ζήτημα ή απόλυτο ανθρώπινο δικαίωμα της κυοφορούσας ή κεκτημένο της σύγχρονης κοινωνίας».
«Ζητεί από τις ευλογημένες με τη δυνατότητα της μητρότητας γυναίκες να προστατεύσουν με κάθε τρόπο τον θησαυρό της ζωής που κρατούν στα σπλάχνα τους», διαβάζει, καλώντας το ποίμνιο σε «διαρκή προσευχή και μετάνοια ώστε η ζωή να μη νικηθεί από τις θανάσιμες επιλογές των ανθρώπων».
Καθ’ όλη τη διάρκεια του οκτάλεπτου κηρύγματος, απέξω ακούγονται φωνές. Είναι οι γυναίκες, και ορισμένοι άνδρες, που διαδηλώνουν στο προαύλιο υπέρ του δικαιώματος στην έκτρωση. «Δική μου η απόφαση για έκτρωση ή γέννα, τι κάνω με το σώμα μου δεν αφορά κανένα», είναι ένα από τα συνθήματα που φωνάζουν. Βασικό ακροατήριό τους, οι ένοπλοι και μη αστυνομικοί της ΕΛ.ΑΣ., που αρχικά στέκονται έξω από τη μητρόπολη, αλλά στη συνέχεια, όπως και οι διαδηλωτές, μετακινούνται έξω από το παρεκκλήσι.
Δύο αστυνομικοί των ΜΑΤ βρίσκονται μέσα στον ναό, έχοντας ακολουθήσει μια διαδηλώτρια. Η μπλούζα της γράφει «Απόψε κάνεις μπαμ», παραπέμποντας στον στίχο του Τσιτσάνη, και εκείνη κάθεται ακούγοντας το κήρυγμα. «Εχω πάθει σοκ», λέει αργότερα στην «Κ» – πριν από τρία χρόνια η 25χρονη Μαντώ έκανε έκτρωση. Ακούγοντας το κήρυγμα, ήθελε να μιλήσει, να γίνει διάλογος πάνω στο θέμα. «Δεν σου δίνουν, όμως, χώρο», αναφέρει, παρομοιάζοντας τα όσα άκουσε με πλύση εγκεφάλου.
«Σου λένε “είμαστε δίπλα σου”, αλλά δεν μας στηρίζουν, δεν σκέφτονται ότι ένα παιδί που έρχεται στον κόσμο καταναγκαστικά θα είναι δυστυχισμένο. Μπορεί στη ζωή μου να κάνω την πιο ωραία οικογένεια, αλλά εκείνη τη στιγμή θα μου διέλυε τη ζωή», δηλώνει. Οι έντονες λέξεις του κηρύγματος δεν την έκαναν να νιώσει ενοχές. «Τις δούλεψα τις ενοχές μου μόνη μου, αυτό που με πείραξε ήταν που κουνούσαν τα κεφάλια τους», αναφέρει.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του οκτάλεπτου κηρύγματος στη μητρόπολη, γυναίκες, αλλά και ορισμένοι άνδρες, διαδήλωναν υπέρ του δικαιώματος στην έκτρωση.
Οι περισσότεροι πιστοί που βρίσκονται στην εκκλησία κατά τη διάρκεια του κηρύγματος δεν μοιάζουν να ενοχλούνται από το περιεχόμενό του. Κάποιοι παραξενεύονται από την παρουσία της αστυνομίας –«έγινε κάτι, γιατί βλέπω αστυνομία;» ρωτάει μια κυρία– και άλλοι από τις ηχηρές εξωτερικές φωνές. Φεύγοντας από τη λειτουργία, μια πιστή δηλώνει πως αμφιταλαντεύεται – «και οι δύο έχουν δίκιο, είναι ανάλογα με την περίσταση», λέει στην «Κ».
Αντιπαραθέσεις
Αλλες απόψεις είναι πιο έντονες. «Δεν συμφωνώ που λένε “δικό μου το σώμα, κάνω ό,τι θέλω”», αναφέρει η Μαρία. Μια άλλη πιστή δηλώνει στην «Κ» πως, ενώ η ίδια έχει κάνει έκτρωση, πιστεύει πως δεν θα έπρεπε να αποτελεί επιλογή. «Είναι το πιο σκληρό πράγμα που μπορεί να κάνει μια γυναίκα», σημειώνει. «Σου φτάνει η καρδιά να σκοτώσεις το παιδί σου; Το ίδιο είναι, είμαστε φονιάδες, είτε το πιστεύουμε είτε όχι», λέει η 90χρονη Κερασιά Παπαθανασίου.
Στην απέναντι πλευρά της διαχωριστικής γραμμής που δημιουργεί η αστυνομία, η ειρηνική διαδήλωση συνεχίζεται. Η 50χρονη Ντέπη λέει στην «Κ» πως το κήρυγμα είναι απαρχαιωμένο. «Εχω κάνει εκτρώσεις, δεν ντρέπομαι να το πω – ντροπή είναι να μιλάμε για πράγματα αυτονόητα ενώ υπάρχουν πολύ πιο σοβαρά προβλήματα», συμπληρώνει. Η Γεωργία Πετράκη τονίζει πως η Εκκλησία εναντιώνεται στον νόμο του κράτους που εδραιώνει το δικαίωμα στην άμβλωση.
«Νιώθουμε σαν να είμαστε στον Μεσαίωνα», αναφέρει στην «Κ» η Βασιλική Κατριβάνου. «Είναι τρελό αυτό που συμβαίνει, νιώθω απογοήτευση», λέει η 21χρονη Ελλη. Η 25χρονη Πέννυ διαφωνεί. «Δεν είναι κάτι που δεν περιμέναμε από την Εκκλησία», σημειώνει, μοιράζοντας ένα φυλλάδιο της φεμινιστικής συλλογικότητας «Το ΜΩΒ» και τονίζοντας πως διεκδικούν «δωρεάν ασφαλείς εκτρώσεις».
Ο 42χρονος Ανδρέας εξηγεί στην «Κ» πως ήρθε στη διαδήλωση γιατί, εκτός από τις γυναίκες, το θέμα αφορά όλους τους ανθρώπους –«είναι βία εναντίον των ελευθεριών όλων μας», λέει για το κήρυγμα– και γιατί ο κόσμος δεν πρέπει να επαναπαύεται στη νομική κατοχύρωση του δικαιώματος στην άμβλωση. «Πριν από 15 χρόνια, στην Αμερική δεν γινόταν καμία συζήτηση για το αναφαίρετο δικαίωμα στην άμβλωση», συμπληρώνει. «Δείτε πού είναι τώρα».
Πηγή της Εκκλησίας, πάντως, δήλωσε στην «Κ» πως ο λόγος που έγινε τώρα το συγκεκριμένο κήρυγμα αφορά τη Γέννηση της Θεοτόκου, μία ημέρα που, εκτός από τη γέννηση, τιμάται και η σύλληψή της.