Στη στοά του «Μπρόντγουεϊ», στη συμβολή της Πατησίων με την Αγίου Μελετίου, θα μπορούσε να πει κανείς πως χτυπούσε –τουλάχιστον, στη δεκαετία του ’80– ο κεντρικός παλμός της Αθήνας. Στα έγκατα της ντίσκο «Notturno» έπαιζαν δίσκοι βινυλίου μέσα σε μυστικιστικό σκοτάδι, το δισκάδικο «Take Five» είχε μια τρομπέτα πάνω στη φωτεινή του επιγραφή και λίγους τοίχους παραδίπλα, μέσα στις κοιλιές του οικοδομικού τετραγώνου, κρυβόταν το σινέ Μπρόντγουεϊ, ένας ναός του κινηματογράφου. Ψηλά πάνω, στην ταράτσα, σαν κάποιο υπαίθριο ιπτάμενο θέατρο στην κορυφή της πόλης, πρόβαλε τις ταινίες του το θερινό, ενώ η Ακρόπολη εμφανιζόταν στο φόντο ανάμεσα από μια θάλασσα από κεραίες.
Απέναντι, ένα άλλο σινεμά, το θρυλικό «Αελλώ», έπαιζε κι αυτό τις δικές του ταινίες – και σε χειμερινή, αλλά και θερινή αίθουσα. Προς το Πεδίον του Αρεως υπήρχε και το «Αλεξάνδρα», και πίσω από την πλατεία Αμερικής το «Στούντιο» με τις εκλεκτικές του επιλογές. Ολη η Πατησίων ήταν ένας δρόμος κινηματογράφου. Ηταν όμως κι ένας δρόμος εμπορικός, καλλιτεχνικός, και φυσικά ένας δρόμος που έφερε πάνω του κτίρια με βαρυσήμαντες ιστορίες και μυθολογίες: ένα αρχαιολογικό μουσείο γεμάτο θησαυρούς της ανθρωπότητας, ένα Πολυτεχνείο και ένα Πανεπιστήμιο. Ηταν η κεντρική, ανήσυχη φλέβα μιας γειτονιάς που ο Βακαλόπουλος είχε χαρακτηρίσει «κέντρο του κόσμου». Και, φυσικά, παραδίπλα, αντηχούσε η Φωκίωνος Νέγρη, αυτός ο χείμαρρος αστικής ζωής που χυνόταν στην Πατησίων. Στην Πατησίων που, όση λησμονιά και παρακμή και αν πέρασε από πάνω της, πάντα είχε αυτόν τον αέρα ξεπεσμένης μεγαλοπρέπειας, ιστορικό κέντρο μιας πρόσφατης αστικής Αθήνας που δεν υπάρχει πια, ή που, έστω, προσπαθεί πρόσφατα να ξαναγεννηθεί μέσα στις μνήμες της και τις πρόθυμες συνεισφορές νέων μετοίκων.
Και όμως, μέσα σε αυτόν τον αέναο κύκλο αστικού θανάτου και αναγέννησης, στέκεται ακόμα ένα σημείο ανέπαφο από τα περάσματα του χρόνου. Ιδιο και απαράλλαχτο όπως τότε που θεμελιώθηκε το 1958, ένα μικρό μαγαζί κρατάει την ίδια επιγραφή, τα ίδια έπιπλα, την ίδια διακόσμηση. Τα τρία ψιλόλιγνα, κομψά, αρ ντεκό γράμματα που κρέμονται πάνω από την είσοδο, σχηματίζουν τη λέξη «BAR». Δεν μοιάζουν απλά με στοιχεία μιας γραμματοσειράς, αλλά με σύμβολα ενός ολοκληρωμένου κόσμου. Ενός κόσμου με χαμηλό φωτισμό, σιγανή μουσική και σιλουέτες που βρίσκουν καταφύγιο μέσα του.
Δίπλα από την πόρτα, μια μεγάλη, τετράγωνη τζαμαρία και πάνω της με καλλιγραφικό «νέον» δύο λέξεις που είναι λες και μιλούν: «Au Revoir». Εδώ είναι το μπαρ της Αθήνας, η παλιά «μπάρα», ένα από τα παλιά «ποτάδικα». Εδώ που τα πάντα ψιθυρίζουν σαγηνευτικά για τον μάγο-αρχιτέκτονα που σχεδίασε τον χώρο. Η ατμόσφαιρα εξωτικών νησιών του Ειρηνικού έρχεται και χρωματίζει αυτό το δημόσιο σαλόνι της Αθήνας –αυτήν την εκλεκτική Αθηναϊκή «pub»– μόνο και μόνο επειδή ο Αριστομένης Προβελέγγιος που σχεδίασε εκείνες τις απλίκες των φωτιστικών από μπαμπού, ήταν ένας διανοούμενος – πολίτης του κόσμου. Ποιος ξέρει, ίσως πήρε τις επιρροές του από τα καφέ του Σαν Ζερμέν στο Παρίσι, όπου για χρόνια έζησε και δούλεψε δίπλα στον Λε Κορμπυζιέ. Και φαίνεται πως όλα τα έφτιαξε με αγάπη, όταν ο ιδιοκτήτης του χώρου ζήτησε τη βοήθειά του για το νέο του μπαρ, τότε, στα τέλη του ’50: αυτό το πατάρι με την καμπύλη σιδεριά του είναι σαν βαρδιόλα σε βαπόρι της φαντασίας.
Ναι, ευτυχώς, εδώ όλα έχουν μείνει ίδια. Και φαίνεται πως σε αυτόν τον μικρό ναό της πόλης, τίποτα δεν θα αλλάξει σύντομα. Κι όμως, πρόσφατα λείπει κάτι από την ψυχή του. Λείπουν οι δύο ιδρυτές του, τα δύο αδέλφια που το κράτησαν ζωντανό για πάνω από μισό αιώνα. Οι αδελφοί Παπαθεοδώρου – ο «κύριος Θοδωρής» και ο «κύριος Λύσανδρος». Ο πρώτος έφυγε από τη ζωή το 2018, και ο δεύτερος, πριν από λίγες μέρες, στα 84 του. Ο «κύριος Λύσανδρος» που έμοιαζε τόσο με τον αδερφό του, που καμιά φορά τους ξεχώριζες επειδή ο κύριος Θοδωρής φορούσε γυαλιά. Ευγενείς, τυπικοί, σταθεροί κι οι δυο τους πίσω από την ψηλή μπάρα για δεκαετίες, μορφές μιας παλιάς Ελλάδας, μιας φρουράς από παλιούς τζέντλεμεν που αποχωρεί και χάνεται.
Οταν ο κύριος Λύσανδρος σου έπιανε την κουβέντα και τον ρωτούσες για την ιστορία του μπαρ του, σου έλεγε για στρατιές από φοιτητές, ποτάκηδες, αλκοολικούς, νυχτόβιους τύπους που κρύβονταν τη μέρα και εμφανίζονταν το βράδυ, για διάσημους και διαπρεπείς που έχουν παρελάσει από εκείνους τους καναπέδες και τα σκαμπό. Για τον Προβελέγγιο μιλούσε και αυτός κι ο αδερφός του με ένα συνδυασμό δέους, θαυμασμού και ευγνωμοσύνης. Ελεγαν πως σχεδίασε ειδικά για το μπαρ αυτό τα πάντα, από τα έπιπλα και την μπάρα μέχρι εκείνη τη χαρακτηριστική οροφογραφία, ένα αμύθητης αξίας λείψανο μιας εποχής που δεν θα ξανάρθει, ζωντανό κατάλοιπο της δεκαετίας του ’50 που έχει ξεμείνει μέσα στην Αθήνα.
Κοιτώντας προς τον «ουρανό» του Au Revoir αναρωτιέσαι πόσο καπνό και πόσες συζητήσεις απορρόφησαν οι μοντέρνες πινελιές του ταβανιού όλα αυτά χρόνια, πόσα φιλιά δόθηκαν από ερωτευμένους φοιτητές σε εκείνο το πατάρι, και πώς να του φαινόταν του Φρανκ Σινάτρα η Πατησίων, όταν πήγε εκεί και ήπιε ένα Τζακ Ντάνιελς με πάγο, αμέσως μετά τη συναυλία του στο Ηρώδειο, ακριβώς εξήντα χρόνια πριν; Αραγε η μητροπολιτική, σκονισμένη της πατίνα, τα «νέον» φώτα των φωτεινών επιγραφών των κινηματογράφων της, να του θύμισε τη Νέα Υόρκη; Καθότι, πράγματι, τίποτε άλλο δεν θα μπορούσε να είναι πιο μητροπολιτικό, πιο Αθηναϊκό από εκείνη την παλιά οδό Πατησίων, εκεί γύρω από τη Φωκίωνος, το «Αλσος», τα σινεμά και τη στοά του «Μπρόντγουεϊ».
Και, ο κύριος Λύσανδρος με το Au Revoir, αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της συμπυκνωμένης «Αθηναϊκότητας», επιζούν τώρα στα χέρια του γιου του, Σωτήρη. Το Au Revoir ήταν και είναι η Πατησίων και η ίδια η Αθήνα. Κάτω από το πορτρέτο του Αριστομένη Προβελέγγιου, με τους περαστικούς και τα αμάξια της Πατησίων να μοιάζουν πίσω από τη μεγάλη τζαμαρία σαν ψάρια σε παράξενο ενυδρείο, ο κύριος Λύσανδρος κι ο αδερφός του είναι ακόμα εκεί.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr