Ονλάιν αγορές, θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες από τον καναπέ του σπιτιού μας, διαδικτυακές επισκέψεις σε συγγενείς και φίλους, παρακολούθηση μαθημάτων από τον υπολογιστή, τηλεργασία και εορτασμός γενεθλίων μέσω κινητού. Ένας τρόπος ζωής άγνωστος για τους περισσότερους πριν από την πανδημία, ο οποίος από ό,τι φαίνεται μας άφησε μεγάλη κληρονομιά -σύμφωνα με το Forbes η covid-19 αύξησε τη χρήση του ίντερνετ μέχρι και 70%. Τι από όλα αυτά όμως είναι απλά μια τάση και τι ήρθε για να μείνει; Και πόσο λειτουργικό είναι όταν μία οθόνη παρεμβάλλεται σε διαδικασίες ή συναντήσεις πολύ προσωπικές, όπως μία συνεδρία ψυχοθεραπείας; Πολλοί ευλόγησαν την ευκολία που προσέφερε η τεχνολογία σε καιρούς που δεν επιτρεπόταν να βγεις από το σπίτι χωρίς το περιβόητο sms, βλέποντας το σαν μια αναγκαστική αλλά προσωρινή λύση. Άλλοι πάλι με την πρόφαση «δεν έχω αρκετό χρόνο», «βολεύτηκαν» με τη φυσική και όχι μόνο «απόσταση».
«Προσωπικά, δεν σταμάτησα να εργάζομαι δια ζώσης ούτε στον καιρό της πανδημίας, μιας και θεωρούμασταν χώροι υγείας και δεν κλείσαμε ποτέ. Τις ομαδικές μου θεραπείες έκανα απλά διαδικτυακά για κάποιο διάστημα. Οι περισσότεροι λοιπόν συνέχισαν να έρχονται στο γραφείο μου. Αντιθέτως, το βρήκαν κι ως εκτόνωση από την κλεισούρα τους. Με βάση την εμπειρία μου λοιπόν, οι διαδικτυακές συνεδρίες εξυπηρετούν ειδικές περιπτώσεις, όπως ανθρώπους που κατοικούν εκτός Αθήνας ή Ελλάδας ή έχουν κινητικά προβλήματα. Λίγοι είναι οι θεραπευόμενοι που διαλέγουν την ψυχοθεραπεία εξ αποστάσεως ενώ ζουν στην Αθήνα κι αυτοί στην πλειοψηφία τους είναι νέοι άνθρωποι», δηλώνει στην «Κ» η ψυχοθεραπεύτρια Μελίτα Τσεκούρα.
Η άμυνα στη θεραπεία
Για τους ειδικούς η φυσική απόσταση κρύβει πολλές φορές μία άμυνα στη θεραπεία και δυσκολεύει την ανάπτυξη μιας γνήσιας ατμόσφαιρας, ώστε να επενδύσει ο θεραπευόμενος. Η Ν.Σ. επέλεξε αναγκαστικά τις online συνεδρίες λόγω των περιορισμών τον καιρό της πανδημίας. Σύντομα όμως είδε ότι το αποτέλεσμα δεν ήταν το ίδιο.
«Ξεκίνησα ψυχοθεραπεία πριν από περίπου 10 χρόνια. Οι συνεδρίες γίνονταν πάντα δια ζώσης, συγκεκριμένη ημέρα και ώρα. Όμως τα δύο τουλάχιστον χρόνια της covid-19 βρέθηκα και εγώ να νιώθω φόβο και ανασφάλεια και μείωσα τις επαφές και μετακινήσεις. Έτσι, αποφάσισα να δοκιμάσω τις online συνεδρίες ψυχοθεραπείας», δηλώνει στην «Κ».
Αν και στην αρχή οι συνεδρίες έρρεαν κανονικά, όσο περνούσε ο καιρός η Ν.Σ. άρχισε να παρατηρεί νέα δεδομένα.
«Ο φόβος άρχισε να συσσωρεύεται, καθώς την πρόσβαση στη δια ζώσης συνεδρία συνόδευε το μετρό και το να βγω έξω. Άρχισα να κλείνομαι περισσότερο και παρόλο που συνέχιζα να προχωρώ καλά στις online συνεδρίες, παρατηρούσα ότι κάτι έλειπε. Ίσως είναι η γλώσσα του σώματος και η ενέργεια που ανταλλάσσουν δύο άνθρωποι από κοντά. Ίσως είναι το όριο μιας νεκρής οθόνης, οι πιθανές διακοπές στο ίντερνετ, που εμποδίζουν τη φυσική ροή της ανταλλαγής συναισθημάτων, ερεθισμάτων, βλεμμάτων», προσθέτει.
Η διασφάλιση της ιδιωτικότητας
Ακόμη ένα μείον της διαδικτυακής ψυχοθεραπείας, είναι για τους ειδικούς και η διασφάλιση της ιδιωτικότητας.
«Αν οι συνεδρίες γίνονται κατ’ οίκον, πολλές φορές κάποιο άλλο πρόσωπο του περιβάλλοντος, μπορεί να ακούσει ή να επηρεάσει άθελα του και τον θεραπευόμενο στο τι θα πει, αν νιώθει ότι στον χώρο υπάρχει κοντινό του πρόσωπο», εξηγεί η κ. Τσεκούρα.
Σύμφωνα με την Εβελίνα Ζέϊκου, ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια στο ινστιτούτο ψυχικής υγείας παιδιών και ενηλίκων Π. Σακελλαρόπουλος, «με την οθόνη χάνεις πολλά πράγματα από τις εκφράσεις του θεραπευόμενου, από τη στάση του σώματος, από το πώς κάθεται, για παράδειγμα οι εκφράσεις που παίρνει ο θεραπευόμενος δεν συνάδουν με τα λόγια, μπορεί να υπάρχει μια καθυστέρηση στην ομιλία να έρχεται ο ήχος και να ακούς τα λόγια και να βλέπεις άλλη έκφραση γιατί ή τα λόγια προηγούνται ή τα λόγια έπονται».
Συνεδρία με πιτζάμες;
Υπάρχουν όμως και θεραπευόμενοι που αισθάνονται τόσο άνετα που βρίσκονται στον δικό τους χώρο με αποτέλεσμα να μην τηρούν βασικούς κοινωνικούς κανόνες.
«Κάποιοι θεραπευόμενοι ήταν με πιτζάμες. Κάποιος άλλος εμφανίστηκε χωρίς το μπλουζάκι του. Άλλοι είχαν θέματα με την ιδιωτικότητα. Ειδικά στη φάση της πανδημίας που στο σπίτι ήταν γυναίκες, παιδιά, παππούδες, έκαναν κάποιοι από το αυτοκίνητο ή από το πάρκο», συμπληρώνει η κ. Ζέικου.
Οι βιντεοκλήσεις στερούν από τον θεραπευόμενο και τον μεταβατικό χώρο της θεραπείας που μπορεί να αξιοποιηθεί στο πλαίσιο της εσωτερικής αναζήτησης.
«Ακόμα και η διαδικασία ότι κάποιος αναζητάει τον θεραπευτή του, πηγαίνει σε αυτόν, και φεύγει από αυτόν, είναι ένα μέρος της θεραπείας. Είναι ένα μέρος όπου ο θεραπευόμενος μπορεί να σκεφτεί τι θα πει. Η φεύγοντας να σκεφτεί τη συνεδρία», εξηγεί η κ. Ζέικου.
Ο θεραπευόμενος Χαρατσής Θεωνάς υποστηρίζει ότι οι online συνεδρίες ψυχοθεραπείας λειτούργησαν αρκετά καλά την περίοδο της πανδημίας αλλά δεν μπορούν κι ούτε πρέπει να αντικαταστήσουν τις συνεδρίες με φυσική παρουσία. «Πρώτα απ’ όλα, όταν ο θεραπευόμενος ξέρει ότι έχει να πάει στη συνεδρία του μια συγκεκριμένη μέρα και ώρα, μπαίνει στην διαδικασία να σηκωθεί νωρίς από το κρεβάτι, να πλυθεί, να κάνει μπάνιο και γενικά να προσέξει την εμφάνισή του, κάτι που τον βοηθάει πολύ. Αν δεν τα κάνει αυτά και πάει έτσι στην ψυχοθεραπεία του αυτό κάτι σημαίνει», υποστηρίζει.
Όπως προσθέτει, ειδικά σε κάποιον που βιώνει κατάθλιψη το ότι αναγκάζεται να βγει από το σπίτι λειτουργεί ευεργετικά.
«Μπορεί το κτίριο που πηγαίνει να είναι μακριά και να πρέπει να πάει εκεί με τα πόδια ή με τις συγκοινωνίες, οπότε θα περπατήσει και θα δει κόσμο που επίσης του κάνει καλό, ειδικότερα σε περιόδους κατάθλιψης που ο άνθρωπος δεν θέλει κοινωνικές συναναστροφές. Τέλος, η γλώσσα του σώματος που είναι πολύ σημαντική, με την φυσική παρουσία είναι εμφανής ενώ από την κάμερα φαίνεται μόνο το πρόσωπο και πολλές φορές ούτε αυτό -θυμάμαι σε κάποιες συνεδρίες που κάποιοι θεραπευόμενοι είχαν την κάμερα αλλού γυρισμένη και όχι στον εαυτό τους».
Πάντως, δεν θα πρέπει να υποτιμά κανείς τα πλεονεκτήματα στην ψυχοθεραπεία εξ αποστάσεως.
«Συχνά βοηθά ώστε ν’ αρθούν οι όποιες αναστολές έχει κάποιος ν’ αναζητήσει υποστήριξη, αν ζει, για παράδειγμα, σε μία «κλειστή» κοινωνία. Η ψυχοθεραπεία online είναι σαφώς προτιμότερη από την καθόλου θεραπεία», λέει η κ. Τσεκούρα.
Πότε όμως η ευκολία δεν γίνεται κατάχρηση;
«Αν ο θεραπευόμενος είναι συνειδητοποιημένος και ειλικρινής απέναντι στον εαυτό του, ως προς τους λόγους που επιλέγει την online συνάντηση, τότε μπορεί απλώς να αξιοποιήσει αυτή την πολύτιμη δυνατότητα. Στόχος είναι η ευελιξία να μη γίνεται ευκολία, που μπορεί να ενέχει χαρακτηριστικά με αρνητικό πρόσημο, όπως βόλεμα, αναβλητικότητα, φόβο, ανασφάλεια, στασιμότητα», καταλήγει η Ν.Σ.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr