Σχεδόν οι μισοί πατέρες δεν έχουν κάνει χρήση καμίας γονικής άδειας! Ακόμη και στην περίπτωση της άδειας πατρότητας, που μέχρι το 2021 δεν ξεπερνούσε σε διάρκεια τις 2 ημέρες (επεκτάθηκε σε 14 ημέρες με τον νόμο 4808/2021) μόνο το 34% των μπαμπάδων δηλώνει ότι την έχει λάβει. Τα στοιχεία αυτά —πρόδηλα μιας νοοτροπίας που θέλει ακόμη και σήμερα την ανατροφή των παιδιών να είναι «δουλειά» της μητέρας– παρουσιάστηκαν χθες σε εκδήλωση που πραγματοποίησαν από κοινού το Women On Top και το Ιδρυμα Konrad Adenauer Ελλάδας και Κύπρου με θέμα «Αδειες πατρότητας και ανατροφής: η ισότιμη συμμετοχή των ανδρών στη φροντίδα». Πρόκειται για τα πρώτα ευρήματα μεγάλης έρευνας για τα εμπόδια που αποτρέπουν τους άνδρες από το κάνουν χρήση γονικών αδειών που υλοποιεί η QED για λογαριασμό του Women On Top. Οπως είπε και η συνιδρύτρια του WoT, Στέλλα Κάσδαγλη, «η ισότιμη κατανομή των ευθυνών φροντίδας είναι απαραίτητη για την ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας και στη λήψη αποφάσεων».
Ειδικότερα, το 47% των ερωτηθέντων πατέρων (με παιδιά έως 12 ετών, εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα) απάντησε ότι δεν έχει κάνει χρήση καμίας γονικής άδειας. Οι λόγοι για τη μη λήψη άδειας πατρότητας συγκεκριμένα ήταν –σύμφωνα με τους ίδιους– γιατί έκανε χρήση ο/η σύντροφός τους (31%), γιατί είχαν αυξημένες υποχρεώσεις στην εργασία τους (28%), γιατί δεν γνώριζαν ότι υπήρχε αυτή η δυνατότητα (23%) και γιατί θα κρίνονταν αρνητικά από τους προϊσταμένους τους (20%). Αλλες αιτίες που αναφέρθηκαν είναι ο φόβος απόλυσης ή μείωσης εισοδημάτων, η αρνητική εντύπωση των συναδέλφων τους, αλλά και η δυσκολία προσαρμογής στην εργασία τους μετά τη λήψη της άδειας. Ξανά: όλα αυτά για μια περίοδο απουσίας από την εργασία μόλις 2 ή (από το 2021 και μετά) 14 ημερών!
Ελλειμμα ενημέρωσης
Οπως προκύπτει από την έρευνα, το έλλειμμα ενημέρωσης γύρω από τις γονικές άδειες είναι πολύ μεγάλο, με το χαμηλότερο επίπεδο γνώσης να αφορά τη γονική άδεια (υπενθυμίζεται πως εκτός από τις άδειες μητρότητας και πατρότητας, κάθε εργαζόμενος γονέας ή πρόσωπο που ασκεί τη γονική μέριμνα έχει ατομικό και αμεταβίβαστο δικαίωμα γονικής άδειας για την ανατροφή παιδιού, 4 μηνών, την οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει συνεχόμενα ή τμηματικά, μέχρι το παιδί να συμπληρώσει την ηλικία των 8 ετών). Οι άδειες που σχετίζονται με τη μητρότητα φαίνεται να είναι οι μόνες που αναγνωρίζονται με σαφήνεια από πάνω από το 50% των ερωτηθέντων.
Οπως φαίνεται από την έρευνα, σε θέματα γονεϊκότητας τα έμφυλα στερεότυπα είναι ακόμη εντονότερα. Το 58% των ανδρών (είτε πατέρες παιδιών έως 12 ετών είτε ανδρών που είναι στα σχέδιά τους να κάνουν παιδί στα επόμενα 1-4 χρόνια) θεωρεί ότι η αγορά εργασίας «τιμωρεί» τους άνδρες που κάνουν χρήση γονικών αδειών. Το 28% των ανδρών αναφέρει ότι εάν ένας άνδρας συνάδελφος έκανε χρήση γονικής άδειας, θα θεωρούσε ότι κάνει κακό στην καριέρα του. Το 27% των ανδρών εκτιμά ότι όταν και οι δύο γονείς εργάζονται, την ευθύνη για τη φροντίδα των παιδιών πρέπει να έχει η γυναίκα. Το 20% των ανδρών συμφωνεί πως οι εργαζόμενες μητέρες δεν μπορούν να είναι τόσο στοργικές όσο οι μητέρες που δεν δουλεύουν. Το 21% των ανδρών πιστεύει ότι οι άνδρες που κάνουν χρήση πολυήμερων γονικών αδειών δεν είναι αρκετά αφοσιωμένοι στην καριέρα τους.
Ταυτόχρονα, το 26% των γυναικών και το 33% των ανδρών πιστεύουν ότι οι άνδρες πρέπει να συντηρούν την οικογένεια και οι γυναίκες να συμπληρώνουν το οικογενειακό εισόδημα. Το 24% των γυναικών και το 32% των ανδρών θεωρούν ότι είναι υποχρέωση των γυναικών να προσαρμόζουν τη ζωή τους στις ανάγκες της οικογένειας, ενώ το 27% των ανδρών θεωρεί ότι οι γυναίκες πρέπει να είναι υπεύθυνες για τις δουλειές του σπιτιού.
Αυτοί που… τόλμησαν
Από τους πατέρες που έχουν κάνει χρήση κάποιας γονικής άδειας, 8% δηλώνουν ότι ανέπτυξαν δεξιότητες φυσικής και συναισθηματικής φροντίδας, 77% των ανδρών αναφέρουν ότι ανέπτυξαν δεξιότητες ενσυναίσθησης και 77% ότι ανέπτυξαν δεξιότητες επικοινωνίας.
Από εκείνους που δεν έχουν λάβει κάποια γονική άδεια, από την άλλη πλευρά, το 33% αναφέρει ότι η απόφαση αυτή δεν είχε καμία συνέπεια για την προσωπική του ζωή, ενώ το 35% σημειώνει ότι βίωσε αισθήματα ενοχής από την περιορισμένη παρουσία του στο μεγάλωμα του παιδιού. «Ο ρόλος της πολιτικής είναι και παιδευτικός», σημείωσε στη χθεσινή εκδήλωση η υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Μαρία Συρεγγέλα. «Να νομοθετούμε και να εφαρμόζουμε και έτσι να αλλάξουμε και την κουλτούρα».
Οι αριθμοί
47% των πατέρων απάντησαν ότι δεν έχουν κάνει χρήση καμίας γονικής άδειας.
38% των γυναικών και 58% των ανδρών θεωρούν ότι η αγορά εργασίας «τιμωρεί» τους άνδρες που κάνουν χρήση γονικών αδειών.
26% των γυναικών και 33% των ανδρών πιστεύουν ότι οι άνδρες πρέπει να συντηρούν την οικογένεια και οι γυναίκες να συμπληρώνουν το οικογενειακό εισόδημα.
27% των ανδρών εκτιμούν ότι όταν και οι δύο γονείς εργάζονται, την ευθύνη για τη φροντίδα των παιδιών πρέπει να έχει η γυναίκα.
20% των ανδρών συμφωνούν ότι οι εργαζόμενες μητέρες δεν μπορούν να είναι τόσο στοργικές όσο οι μητέρες που δεν δουλεύουν.