Το τρέμουλο της γης τους τελευταίους μήνες στην Εύβοια, στη Χαλκιδική, στη Λέσβο, στη Νότια Πελοπόννησο, στην Κρήτη και οι μνήμες που ξυπνάει από παλιότερους μεγάλους καταστροφικούς σεισμούς επαναφέρει στο προσκήνιο όχι μόνο την ανάγκη περαιτέρω ενίσχυσης της αντισεισμικής προστασίας, αλλά και τη σημασία της έγκαιρης παρέμβασης και διάσωσης εγκλωβισμένων σε ερείπια – είναι νωπή ακόμη η τραγωδία των δύο παιδιών που χάθηκαν στη Σάμο τον Οκτώβριο του 2020.
Πριν από λίγο καιρό πραγματοποιήθηκε σε ελληνικό έδαφος, συγκεκριμένα στις Αφίδνες, στο Εκπαιδευτικό Κέντρο της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης Αττικής, ακριβώς μια τέτοια άσκηση διάσωσης εγκλωβισμένων σε ερείπια, με τη βοήθεια των πλέον προηγμένων συστημάτων εντοπισμού θυμάτων. Μέλη 16 οργανισμών από την Ευρώπη και την Ιαπωνία –ερευνητικά ιδρύματα, πανεπιστήμια, επαγγελματικές ομάδες, επιχειρήσεις–, με τον συντονισμό και τη συμμετοχή του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ) του ΕΜΠ, δοκίμασαν σε ρεαλιστικές συνθήκες προσομοίωσης καταστροφής έπειτα από ισχυρό σεισμό σε αστική περιοχή, τις πρωτοποριακές τεχνολογίες που ανέπτυξαν ύστερα από τριάμισι χρόνια ερευνών στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου CURSOR.
«Ο αγώνας που κάνουν οι ομάδες άμεσης ανταπόκρισης όπως η πυροσβεστική και η πολιτική προστασία στο κρίσιμο χρονικό διάστημα που ακολουθεί μια φυσική καταστροφή είναι δύσκολος, όμως μπορεί πλέον να διευκολυνθεί από τεχνολογίες αιχμής που καθιστούν πιο ασφαλές το έργο διάσωσης και επιταχύνουν τις διαδικασίες εντοπισμού επιζώντων οι οποίοι έχουν παγιδευτεί σε κτίρια», σημειώνει ο δρ Αγγελος Αμδίτης, επιστημονικός και τεχνικός συντονιστής στο έργο CURSOR και διευθυντής Ερευνας και Τεχνολογίας στο ΕΠΙΣΕΥ του ΕΜΠ. Οι συνεργαζόμενες ομάδες ανέπτυξαν μια εντυπωσιακή εργαλειοθήκη, την CURSOR SaR Kit, που περιλαμβάνει όλες τις τεχνολογίες αιχμής στους τομείς της ρομποτικής, των επικοινωνιών, της διαχείρισης κρίσεων, της μικρο-ηλεκτρονικής, με τη βοήθεια της οποίας μπορούν να εντοπιστούν άμεσα τα θύματα στο πεδίο της καταστροφής. Ο χρόνος είναι ο πλέον κρίσιμος παράγοντας. Η τεχνολογία όχι μόνο λύνει τα χέρια των διασωστών μειώνοντας εντυπωσιακά τον χρόνο ανεύρεσης παγιδευμένων θυμάτων, αλλά και διασφαλίζει τη δική τους σωματική ακεραιότητα.
Η CURSOR SaR Kit περιλαμβάνει όλες τις τεχνολογίες αιχμής στους τομείς ρομποτικής, επικοινωνιών, διαχείρισης κρίσεων, μικρο-ηλεκτρονικής.
Διότι δεν είναι το ίδιο ασφαλές να εισέρχεται μέσα στα ερείπια από μικρά ανοίγματα ένας διασώστης και ένα ειδικό ρομποτικό όχημα εδάφους, με ενσωματωμένες συσκευές ανίχνευσης των οσμών του ανθρώπινου σώματος, πτητικών χημικών ενώσεων από τα παγιδευμένα θύματα. Τα ρομποτάκια εισδύουν μέσα στα ερείπια από διαφορετικά σημεία, ενώ το καθένα ειδοποιεί τα υπόλοιπα για την πορεία των ερευνών. Ταυτόχρονα, ένα σμήνος drones με διαφορετικούς το καθένα ρόλους –άλλο χαρτογραφεί το πεδίο καταστροφής, άλλο μεταφέρει ρομπότ, άλλο επιτηρεί την πορεία διάσωσης– συλλέγουν δεδομένα τα οποία μεταφέρονται και αναλύονται από μια ολοκληρωμένη πλατφόρμα επιτήρησης και συντονισμού προκειμένου να διευκολυνθεί η λήψη των αποφάσεων που απαιτούνται για την επιτυχία της επιχείρησης διάσωσης.
Μία από τις πιο κρίσιμες τεχνολογίες που δοκιμάστηκαν στην άσκηση ήταν οι τεχνολογίες που αφορούν τις τηλεπικοινωνίες πεδίου, οι οποίες αναπτύχθηκαν από την ελληνική ομάδα I-SENSE του ΕΠΙΣΕΥ/ΕΜΠ, καθώς και ένα σύστημα εντοπισμού θέσης των ρομποτικών οχημάτων που λειτουργεί και στα πιο δύσκολα περιβάλλοντα, όταν δηλαδή συντρίμμια και άλλα εμπόδια παρεμποδίζουν τη λήψη σήματος. Διότι είναι απαραίτητο τα ρομπότ τόσο να μπορούν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους ώστε να συντονίσουν την πορεία τους μέσα στα χαλάσματα προς ανεύρεση θυμάτων, όσο και να μπορούν να μεταβιβάσουν τα κρίσιμα δεδομένα στο επιχειρησιακό κέντρο.
Για τις ανάγκες της δοκιμής στις Αφίδνες αξιοποιήθηκαν τρία ξεχωριστά σημεία με τεχνικούς σταθμούς, ένα απομακρυσμένο κέντρο συντονισμού, δύο αποκλειστικές ζώνες προσγείωσης και εναέριοι διάδρομοι για τα drones, καθώς και τρεις τοποθεσίες για έρευνα θυμάτων κάτω από ερείπια σε συνθήκες σχεδόν μηδενικής ορατότητας.
Η άσκηση στις Αφίδνες ήταν η τελευταία δοκιμή πεδίου πριν από την τελική επίδειξη των τεχνολογικών λύσεων έρευνας και διάσωσης του CURSOR στο Βέζελ της Γερμανίας, που θα λάβει χώρα στις 7 και 8 Φεβρουαρίου 2023.