Κάθε χρόνο, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία που έχει επεξεργαστεί η εταιρεία δημοσκοπήσεων MRB Hellas, περίπου 100.000 με 108.000 Ελληνες πολίτες ολοκληρώνουν το 17ο έτος της ζωής τους και αποκτούν δικαίωμα ψήφου. Συνεπώς, περίπου 400.000 με 432.000 άτομα θα έχουν για πρώτη φορά το δικαίωμα να ψηφίσουν στις επικείμενες βουλευτικές εκλογές, εκ των οποίων η MRB εκτιμά ότι το 50% με 55% θα φθάσει τελικά στις κάλπες. Η «Κ» επικοινώνησε πριν αλλά και μετά την τραγωδία των Τεμπών με τρία κορίτσια και τρία αγόρια που ζουν σε διαφορετικές περιοχές της χώρας ρωτώντας τους τι σκέφτονται, τι τους απασχολεί, ποιες προτεραιότητες θέτουν, πόσο τους επηρέασε το δυστύχημα στα Τέμπη, τι προσδοκούν εντέλει έξι άνθρωποι που γίνονται για πρώτη φορά ψηφοφόροι. Ιδού τι μας απάντησαν.
Γεωργία Ιχτιάρη
21 ετών, σπουδάζει Οικονομικά στο ∆ιεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος, στο ΤΕΙ Σερρών, απ’ όπου και κατάγεται
Πριν από τα Τέμπη η Γεωργία Ιχτιάρη δεν συζητούσε ποτέ με τους φίλους της για θέματα επικαιρότητας. Παρ’ όλα αυτά είχε αποφασίσει πως στις επικείμενες εκλογές θα ψηφίσει, και την ψήφο της θα έκριναν θέματα που αφορούν τις Σέρρες, την οικονομία και τη Δικαιοσύνη – «χρειαζόμαστε λίγη αναβάθμιση όσον αφορά τους νόμους», έλεγε. Τώρα δεν είναι σίγουρη ότι θα φθάσει στην κάλπη. «Δεν ξέρω αν θα ψηφίσω τελικά», λέει στην «Κ», «είναι δυνατόν να γνωρίζω πού βρίσκεται η παραγγελία μου και να μην ξέρουν πού είναι το τρένο;». «Με έχει σίγουρα επηρεάσει το γεγονός», αναφέρει, τονίζοντας πως και τα άτομα του κύκλου της δεν έχουν καταλήξει τι θα ψηφίσουν.
Χρήστος Παπαδημητρίου
18 ετών, θέλει να σπουδάσει κινηματογράφο, ζει στην Καρδίτσα
Ο Χρήστος Παπαδημητρίου αναφέρει πως φέτος δεν είχε σκοπό να ψηφίσει. Ξαναδίνει Πανελλαδικές Εξετάσεις και η προετοιμασία έχει απορροφήσει όλο τον χρόνο, την ενέργεια και την προσοχή του. «Οσους δεν πέρασαν πέρυσι και προσπαθούν φέτος να διαβάσουν για να περάσουν δεν τους απασχολεί να ψηφίσουν», έλεγε πριν από τα Τέμπη. Αυτό όμως άλλαξε. «Σίγουρα με έχει επηρεάσει πολιτικά το συγκεκριμένο γεγονός. Δεν ξέρω ακόμη τι να ψηφίσω», δηλώνει στην «Κ», τονίζοντας πως τώρα το θέμα των εκλογών τον αφορά περισσότερο από πριν. «Πλέον δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ποια κυβέρνηση αναλαμβάνει σοβαρά τις ευθύνες της για τη σωστή λειτουργία του κράτους ή αφήνει κενά», τονίζει. Το πιο σημαντικό κριτήριο για εκείνον είναι όχι τι υπόσχεται ένα κόμμα ή ο αρχηγός του, αλλά το τι κάνουν οι πολιτικοί στην πράξη. «Θα ήθελα να υπάρχει υπευθυνότητα από τους ίδιους τους πολιτικούς ηγέτες ή τις πολιτικές ομάδες, να κάνουν σωστά τη δουλειά τους, γιατί αν δεν μεταδίδεται αυτό το αίσθημα ευθύνης από αυτόν που κυβερνάει, τότε δεν μπορούν να το αποκομίσουν ούτε οι ίδιοι οι πολίτες», συμπληρώνει.
Μιχαέλα Μαύρου
18 ετών, μαθήτρια Γ΄ Λυκείου στη ∆ονούσα
Η Μιχαέλα είναι η μοναδική μαθήτρια της Γ΄ Λυκείου στο νησί της Δονούσας, στην άγονη γραμμή των Μικρών Κυκλάδων. Στη Β΄ Λυκείου οι μαθητές είναι τρεις. Στο νησί οι κάτοικοι είναι πολύ λίγοι. «Δεν υπάρχει νεολαία και τον χειμώνα δεν υπάρχει ζωή στο νησί», δηλώνει στην «Κ». Θέλει να σπουδάσει νοσηλευτική και να ζήσει σε πόλη – τουλάχιστον για λίγα χρόνια. «Επειτα από 18 χρόνια», τονίζει, «νιώθω την ανάγκη να φύγω». Φυσικά την απασχολούν πολύ τα θέματα που αφορούν την άγονη γραμμή, από την ιατρική περίθαλψη μέχρι και τη συνδεσιμότητα με την ενδοχώρα, όπως και το ζήτημα της τουριστικής ανάπτυξης –«όλοι στο νησί ασχολούνται με τον τουρισμό, τον χειμώνα κανείς δεν ασχολείται με κάτι άλλο», εξηγεί– αλλά και η οικονομία. «Εχουν ανέβει οι τιμές παντού, οι μισθοί δεν είναι και τόσο ικανοποιητικοί», δηλώνει. Δεν έχει αποφασίσει τι θα ψηφίσει. «Συνήθως σε αυτή την ηλικία βοηθούν οι γονείς τα παιδιά να πάρουν μια απόφαση, γιατί ουσιαστικά μέχρι τα 18 τους δεν έχουν καθίσει να ασχοληθούν με τα πολιτικά», σημειώνει. Τώρα όμως η τραγωδία των Τεμπών την ταρακούνησε. «Είναι στο χέρι μας να αλλάξουμε τα πράγματα», δηλώνει, «η φωνή του λαού πρέπει να μετρήσει».
Χρήστος Λέτσιος
17 ετών, μαθητής Γ΄ Λυκείου στην κωμόπολη του Λαγκαδά Θεσσαλονίκης
Θέλει να σπουδάσει business administration και digital management στο εξωτερικό, και συγκεκριμένα στη Δανία. «Εκτός από το πανεπιστήμιο, ξέρω ότι η επαγγελματική αποκατάσταση θα είναι πιο εύκολη έξω, θα βρω μια καλύτερη δουλειά απ’ ό,τι θα έβρισκα στην Ελλάδα», λέει στην «Κ». Καθώς είναι η πρώτη φορά που ψηφίζει –«σίγουρα θα ψηφίσω, δεν σκέφθηκα ποτέ να μην ψηφίσω», αναφέρει–, πριν από τα Τέμπη έλεγε πως θα προσπαθήσει να αποφασίσει με «αντικειμενικά και λογικά κριτήρια» και να συγκρίνει «βάσει στοιχείων, όπως διεθνείς δείκτες και αξιολογήσεις από αξιόπιστους οργανισμούς», τι έκανε η τωρινή κυβέρνηση σε σχέση με τις προηγούμενες, αρχικά αναφορικά με την οικονομία αλλά και σε σχέση με άλλες πολιτικές. «Πιστεύω πάρα πολύ στις αξίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, θέλω να ψηφίσω ένα κόμμα που ενθαρρύνει τη συμβίωση στην Ε.Ε. και το να γίνει η Ελλάδα μια πιο ευρωπαϊκή χώρα», δηλώνει. Τα θέματα που αφορούν την εκπαίδευση, τη διαφορετικότητα, τις μειονότητες, τις γυναικοκτονίες, τα ανθρώπινα δικαιώματα βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα του. Τα Τέμπη τον επηρέασαν πολύ. «Μία εκ των 57 θυμάτων ήταν γνωστή μου», αναφέρει. «Σίγουρα το γεγονός πλήττει την αξιοπιστία της κυβέρνησης, αλλά είναι αρκετά περίπλοκο γιατί είναι πρόβλημα πολλών ετών και όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων». Θέλει να δει πώς θα εξελιχθεί το ζήτημα, ποιες κινήσεις θα κάνει η κυβέρνηση αλλά και τι θα υποστηρίξουν τα υπόλοιπα κόμματα για να μπορέσει να κρίνει πιο σωστά τι θα ψηφίσει. Με τους γονείς του δεν σκοπεύει να συζητήσει την ψήφο του. «Προσπαθούν να μη με επηρεάσουν καθόλου για να διαμορφώσω τη δική μου άποψη», λέει ο Χρήστος Λέτσιος. Αρκετοί φίλοι του σκέφτονται να απόσχουν. Αλλοι, όμως, σκέφτονται όπως εκείνος: «Πρέπει να ασκήσουμε αυτό το δικαίωμα», τονίζει. «Είναι υποχρέωσή μας η ψήφος. Είναι υποχρέωσή μας να συμβάλουμε».
Μιχαέλα Αλεξανδρίδη
19 ετών, κατάγεται από τον Πειραιά, σπουδάζει στη Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών στο ΕΜΠ στην Αθήνα
«Το ατύχημα στα Τέμπη επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τα κριτήριά μου – γενικά νιώθω μια απογοήτευση που δεν με διευκολύνει να αποφασίσω ποιον θα ψηφίσω», δηλώνει στην «Κ» η Μιχαέλα Αλεξανδρίδη. Ούτε πριν από το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου είχε κατασταλάξει, ωστόσο ήταν σίγουρη πως δεν θα ρίξει λευκό. «Υπάρχει γενικότερα μεγάλη απογοήτευση από προεκλογικές υποσχέσεις και των δύο τελευταίων κυβερνήσεων», τονίζει. «Τώρα, όμως, προκειμένου να αποφασίσω σκέφτομαι ποιους αποκλείεται να ψηφίσω». Παράγοντες που θα κρίνουν την ψήφο της είναι οι μεταρρυθμίσεις στην οικονομία, «γιατί αυτό βασανίζει την οικογένειά μου εδώ και χρόνια, θα ήθελα μια χείρα βοηθείας», λέει, δηλώνοντας πως και οι δύο γονείς της είναι συνταξιούχοι. Επίσης, μεγάλη σημασία δίνει σε πρωτοβουλίες που αφορούν τον τομέα της εκπαίδευσης και της υγείας, αλλά και το πώς κάθε κόμμα σκοπεύει να διαχειριστεί ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και επαγγελματικής αποκατάστασης, ειδικά όσον αφορά κονδύλια για την επιστημονική έρευνα. Η ίδια πιστεύει πως «έχουμε μέλλον ακόμη για φανερή αλλαγή», κυρίως γύρω από τη νοοτροπία του κόσμου. «Υπάρχουν ακόμη άτομα που ψηφίζουν με βάση το αν κάποιος υποψήφιος είναι γνωστός ή τι υποσχέσεις τους έχει δώσει. Θεωρώ αυτή την ψήφο πλασματική, δεν έχει αξία και είναι ένας από τους λόγους που η κατάσταση δεν έχει βελτιωθεί σημαντικά», αναφέρει. Προκειμένου να αποφασίσει ποιο κόμμα θα ψηφίσει, θα συζητήσει με συμφοιτητές της και με μεγαλύτερους φίλους και γνωστούς, αλλά δεν έχει σκοπό να ψηφίσει ό,τι και οι γονείς της. «Κάθε άτομο έχει τη δική του άποψη».
Δημήτρης Μούσιος
18 ετών, κατάγεται από τον Βόλο, σπουδάζει στο Τμήμα Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας στη Λάρισα
Ο Δημήτρης Μούσιος, ο οποίος είχε μιλήσει στην «Κ» πριν από την τραγωδία των Τεμπών, αλλά όχι μετά, πιστεύει πως περιμένουν από τους νέους να ψηφίσουν ενώ δεν έχουν λάβει «ούτε μία ώρα ουσιώδους πολιτικής παιδείας» στο σχολείο. «Υπάρχει μεν ένα μάθημα που διδάσκεται στην Α΄ Λυκείου, αλλά δεν αγγίζει τα φλέγοντα θέματα», λέει στην «Κ». «Για να επιλέξει κάποιος ένα κόμμα πρέπει να μπορεί να έχει στοιχειώδεις οικονομικές και κοινωνιολογικές γνώσεις», συμπληρώνει, «τι σημαίνουν καπιταλισμός, κομμουνισμός, συντηρητισμός». Στην ερώτηση για το αν θα ψηφίσει, απαντάει: «Ναι, εννοείται, δεν το συζητάμε». «Για εμένα τα θέματα που θα καθορίσουν την ψήφο μου είναι οπωσδήποτε η οικονομική ατζέντα –σε λίγα χρόνια θα βγω στην αγορά εργασίας, μια οικονομική ανάπτυξη στην επόμενη τετραετία θα μου δώσει την ευκαιρία να μείνω στη χώρα– και η κοινωνική πολιτική», τονίζει. «Να δώσουμε ευκαιρίες σε ανθρώπους που βρίσκονται σε χειρότερη θέση, σε ομάδες που είναι αποκλεισμένες, η ατζέντα που αφορά τους ανθρώπους με αναπηρία είναι αρκετά ξεπερασμένη», σημειώνει, συμπληρώνοντας πως, ως μελλοντικό γιατρό, τον αφορά πολύ και η αναβάθμιση των δημόσιων υπηρεσιών, και συγκεκριμένα της υγείας και της παιδείας, καθώς και η ψηφιοποίηση. «Ο νέος αυτό που ζητάει είναι μια αλλαγή, και ο πολίτης αυτό που θέλει είναι ευημερία, οικονομική και κοινωνική», τονίζει. «Είμαστε η γενιά που μεγαλώσαμε στην κρίση, πολλοί από εμάς είδαμε τις οικογένειές μας να δυσκολεύονται, ο μέσος νέος θέλει μικρές αλλαγές που θα διευκολύνουν τη ζωή του», διευκρινίζει. Σε αντίθεση με άλλους, ο κ. Μούσιος δηλώνει πως το προεκλογικό πρόγραμμα των κομμάτων, ανεξαρτήτως του αν θα τηρηθεί ή όχι, είναι ένα από τα κριτήρια που θα κρίνουν την ψήφο του.
Η γενιά που τώρα θα ψηφίσει είναι μια «γενιά της απαισιοδοξίας»
«Οταν αναφερόμαστε στους νέους, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι δεν είναι μια ομογενοποιημένη ομάδα», λέει στην «Κ» ο Στράτος Γεωργούλας, καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και επικεφαλής του Εργαστηρίου Κοινωνιολογίας της Νεότητας του Ελεύθερου Χρόνου και του Αθλητισμού. Οι παράγοντες που διαφοροποιούν τις πολιτικές απόψεις είναι πολλοί και έχουν να κάνουν όχι μόνο με την ηλικία αλλά και με το φύλο, τις σπουδές, τον τόπο καταγωγής, τις ελπίδες, την κοινωνική ένταξη, τη σχέση με την Εκκλησία, αναφέρει ο κ. Γεωργούλας.
«Συγκεκριμένοι παράγοντες καθορίζουν και στη νέα γενιά τη συμμετοχή ή μη στα κοινά, οπότε περιμένουμε αυξημένη συμμετοχή από άτομα που έχουν έντονη κοινωνική ένταξη», συμπληρώνει. Ταυτόχρονα, άτομα που δεν έχουν εξασφαλισμένο το ζήτημα της εργασίας, θα τα απασχολεί περισσότερο αυτό όπως και άλλα «υλικά θέματα» στα οποία, λέει ο κ. Γεωργούλας, εντάσσονται και τα κοινωνικά ζητήματα, σε αντίθεση με νέους που έχουν ένα εξασφαλισμένο καλό επίπεδο διαβίωσης και ασχολούνται περισσότερο με την ατομικότητά τους. Ατομα που διαμένουν σε αποκλεισμένες γεωγραφικά περιοχές ο κ. Γεωργούλας αναμένει να τα απασχολούν κατά κύριο λόγο ζητήματα επαγγελματικής ένταξης. Συγκεκριμένα, αυτή η γενιά που τώρα για πρώτη φορά έχει το δικαίωμα να ψηφίσει, είναι μια «γενιά της απαισιοδοξίας», συμπληρώνει. «Αυτή η γενιά», τονίζει ο κ. Γεωργούλας, «νιώθει το μέλλον της να είναι χειρότερο από το παρελθόν της». «Αυτοί που βλέπουν ότι το μέλλον τους θα είναι προβληματικό, έχουν μεγαλύτερη πολιτική συμμετοχή», αναφέρει ο κ. Γεωργούλας, «ακόμη και με αρνητικό τρόπο». Οσον αφορά την τραγωδία των Τεμπών, πιστεύει ότι θα επηρεάσει την ψήφο των ανθρώπων που θα πάνε τώρα για πρώτη φορά στις κάλπες, και θα αυξήσει τη συμμετοχή τους στις εκλογές. «Είναι από αυτά τα τυχαία γεγονότα που ανοίγουν τη φιαλίδα και ό,τι βουβό υπάρχει, το απελευθερώνουν», λέει στην «Κ», εκτιμώντας πως αυτή η απελευθέρωση αναμένεται να κινήσει τους νέους προς τα άκρα. «Υπάρχει μια αντίθεση απέναντι στην εφαρμοζόμενη πολιτική, το συνδυάζουν με τις προοπτικές οικονομικής και πολιτιστικής διαβίωσης και ψάχνουν μια διέξοδο, χωρίς να ξέρουν ποια είναι αυτή», συμπληρώνει. Και υπογραμμίζει πως ο πολιτικός χρόνος τρέχει, με αποτέλεσμα ο σχολιασμός να βασίζεται στα δεδομένα του παρόντος – τα οποία μπορεί ακόμη και σε ενάμιση μήνα να έχουν αλλάξει.