Πάνω από 7 στα 10 μέλη του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων υποστηρίζουν ότι η τελευταία περίοδος του υψηλού πληθωρισμού περισσότερο έβλαψε παρά ωφέλησε την εθνική οικονομία, παρά το γεγονός ότι επέτρεψε τη βελτίωση του λόγου του δημοσίου χρέους προς το ΑΕΠ και συνέβαλε στην αύξηση των δημοσίων εσόδων, κυρίως μέσω της έμμεσης φορολογίας.
Ο υψηλός πληθωρισμός υπό κανονικές συνθήκες θεωρείται τόσο επικίνδυνος, ώστε μια από τις βασικότερες διακηρυκτικές αποστολές των κεντρικών τραπεζών να είναι η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών μέσω του περιορισμού του πληθωρισμού σε σταθερά χαμηλά επίπεδα. Πέρα από την πιο προφανή επίπτωση του υψηλού πληθωρισμού, τη μείωση δηλαδή της αγοραστικής ισχύος των ατόμων και των νοικοκυριών, άλλες αρνητικές συνέπειές του περιλαμβάνουν την ενίσχυση της αβεβαιότητας ως προς τις προοπτικές της οικονομίας, αλλά και την επιδείνωση των κοινωνικών εντάσεων, καθώς η χαλιναγώγηση του υψηλού πληθωρισμού συνήθως συνεπάγεται επώδυνα μέτρα.
Παρ’ όλα αυτά, στο πλαίσιο της τελευταίας περιόδου του υψηλού πληθωρισμού, επισημάνθηκαν και κάποια παράπλευρα θετικά αποτελέσματα, ιδίως για οικονομίες όπως η ελληνική, καθώς η συγκυρία αφενός επέτρεψε τη μείωση του λόγου του δημοσίου χρέους προς το ΑΕΠ από περίπου 212% το 2020 στο εκτιμώμενο 177% το 2022, ενώ παράλληλα οδήγησε σε αύξηση των δημοσίων εσόδων, κυρίως μέσω της έμμεσης φορολογίας λόγω της αύξησης των τιμών των προϊόντων και των υπηρεσιών. Τα αποτελέσματα αυτά, σε συνδυασμό με την εκτίμηση ότι η πληθωριστική κρίση μπορεί να αποδειχθεί πρόσκαιρη, καθώς συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οδήγησαν κάποιους αναλυτές σε μια λιγότερο απ’ ό,τι συνήθως απαισιόδοξη εκτίμηση των συνεπειών του πληθωρισμού.
Στην ερώτηση του Πάνελ για τον Μάρτιο απάντησαν 25 Ελληνίδες και Ελληνες οικονομολόγοι. Από αυτούς, το 72% θεωρεί ότι οι πρόσφατες πληθωριστικές τάσεις περισσότερο έβλαψαν παρά ωφέλησαν την εθνική οικονομία, ενώ το 16% πιστεύει το αντίθετο. Μεταξύ των δύο επιλογών τοποθετήθηκε το 12%. Στα σχόλιά τους, τα οποία είναι πλήρως διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών, τα μέλη του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων επισημαίνουν αφενός την αστάθεια και την αβεβαιότητα που δημιουργεί ο πληθωρισμός, κλονίζοντας την εμπιστοσύνη στη χρηματοπιστωτική αξιοπιστία του κράτους, καθώς και το γεγονός ότι ουσιαστικά αφαιρέθηκε αγοραστική δύναμη από τη μεγάλη πλειονότητα των Ελληνίδων και των Ελλήνων που δεν έχουν λάβει ουσιαστικές αυξήσεις από το 2010.
Σε κάθε περίπτωση και ανεξαρτήτως της επιμέρους τοποθέτησης στο ερώτημα, τονίζεται η παράμετρος του κατά πόσο τα αποτελέσματα του πληθωρισμού θα έχουν μονιμότερο χαρακτήρα, ιδίως σε ό,τι αφορά τις προσδοκίες για τη δημοσιονομική και ευρύτερα οικονομική πολιτική. Αλλωστε, ο μεγαλύτερος ίσως κίνδυνος του υψηλού πληθωρισμού είναι οι συχνά επίμονες αλλαγές που αυτός παράγει στις προσδοκίες και τα κίνητρα των ατόμων, είτε πρόκειται για νοικοκυριά είτε για επιχειρήσεις είτε για τους αρμόδιους χάραξης των πολιτικών.
* Ο κ. Γιώργος Αρχόντας είναι μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών και υπεύθυνος του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων. Το Ελληνικό Πάνελ Οικονομολόγων είναι μια πρωτοβουλία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών, που έχει στόχο την καταγραφή και ανάδειξη των απόψεων κορυφαίων Ελληνίδων και Ελλήνων οικονομολόγων επί κρίσιμων θεμάτων οικονομικής πολιτικής. Στο Πάνελ συμμετέχουν 75 οικονομολόγοι από 59 πανεπιστήμια και φορείς που εδράζουν σε 11 χώρες. Μπορείτε να δείτε αναλυτικά τον κατάλογο των συμμετεχόντων, τις απαντήσεις τους στις μηνιαίες ερωτήσεις και τα επεξηγηματικά τους σχόλια, καθώς και απαντήσεις σε συχνές ερωτήσεις για το Πάνελ στην ιστοσελίδα του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών – kefim.org.