Τα ηλεκτρικά πατίνια έχουν πάψει να είναι μέσο αναψυχής και μπαίνουν για τα καλά στις καθημερινές μας μετακινήσεις. Τα δύο θανατηφόρα ατυχήματα στην Πάρο και στη Μύκονο, με θύματα τους οδηγούς των πατινιών, φέρνουν και πάλι στο προσκήνιο την ανάγκη για μεγαλύτερη εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των οδηγών –τόσο των συμβατικών οχημάτων όσο και των ίδιων των πατινιών–, την καλύτερη οργάνωση της «μικροκινητικότητας» σε επίπεδο πόλης, αλλά και την καλύτερη αστυνόμευση, καθώς κανόνες υπάρχουν αλλά δεν τηρούνται.
Τα ηλεκτρικά πατίνια εμφανίστηκαν στη χώρα μας στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας, μέσω εταιρειών μίσθωσης. Ομως πλέον έχει συντελεστεί μια σημαντική αλλαγή. «Στην αρχή τα πατίνια ήταν μέσο αναψυχής, κάτι που μίσθωνες για να κάνεις βόλτα. Αυτό όμως σιγά σιγά αλλάζει. Τα ηλεκτρικά πατίνια γίνονται μέσο καθημερινών μετακινήσεων, υποκαθιστώντας το Ι.Χ., το μέσο μαζικής μεταφοράς, το ποδήλατο ή το περπάτημα», εξηγεί ο κ. Σωκράτης Μπάσμπας, καθηγητής στο τμήμα Αγρονόμων-Τοπογράφων Μηχανικών του ΑΠΘ. «Στη Θεσσαλονίκη, για παράδειγμα, θα συναντήσεις ηλεκτρικά πατίνια όχι μόνο στην παραλία ή στο κέντρο, αλλά σε όλη την πόλη. Αυτό μας υποδεικνύει τη δεύτερη σημαντική αλλαγή που έχει συντελεστεί: περισσότεροι τα αγοράζουν παρά τα νοικιάζουν».
Το 2021 η Ελλάδα συμπεριέλαβε στη νομοθεσία της τα ηλεκτροκινούμενα πατίνια και ποδήλατα, σε μια προσπάθεια να ορίσει κανόνες σε ένα πεδίο έως τότε ανεξέλεγκτο. Οπως αναφέρει ο ν. 4784, τα οχήματα αυτά πρέπει να κινούνται με ταχύτητα από 6 χλμ. έως 25 χλμ. και να μην κινούνται σε δρόμους όπου το όριο ταχύτητας ξεπερνάει τα 50 χλμ., ενώ η χρήση κράνους είναι υποχρεωτική. «Η νομοθεσία όμως δεν έχει επικοινωνηθεί σωστά, ούτε αστυνομεύεται επαρκώς», εκτιμά ο κ. Μάνος Μπρούζας, τεχνικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς». «Πολλοί εξακολουθούν να τα θεωρούν παιχνίδι – είναι χαρακτηριστικό ότι κάνουν δώρα ηλεκτρικά πατίνια σε παιδιά, όταν απαγορεύεται η χρήση τους από τη νομοθεσία σε νέους κάτω των 15 ετών. Επίσης βλέπουμε συχνά πατίνια εκτός αστικών κέντρων, σε δρόμους που η ταχύτητα ξεπερνάει τα 50 χλμ. Είναι πολύ ριψοκίνδυνο να κινείσαι σε έναν επαρχιακό δρόμο, χωρίς φωτισμό τη νύχτα, με πατίνι. Γενικά, οι χρήστες των ηλεκτρικών πατινιών πρέπει να καταλάβουν ότι το μέσο τούς δίνει κάποιες δυνατότητες, αλλά έχει και περιορισμούς. Οι μικρές ρόδες τους, για παράδειγμα, κάνουν μια λακκούβα πολύ επικίνδυνη».
Τα ηλεκτρικά πατίνια γίνονται μέσο καθημερινών μετακινήσεων, ωστόσο απουσιάζουν οι υποδομές και το κατάλληλο πλαίσιο για την αστυνόμευσή τους.
Σε κάποιες πόλεις, όπως στα Τρίκαλα, η αύξηση των ποδηλάτων λειτουργεί προστατευτικά και για τα πατίνια. «Οι οδηγοί εδώ γνωρίζουν ότι υπάρχουν πολλά ποδήλατα ή πατίνια γύρω τους και προσέχουν. Δεν είναι όμως έτσι στις μεγάλες πόλεις. Στις περισσότερες το ηλεκτρικό πατίνι είναι επικίνδυνο και επειδή δεν προσέχουν οι οδηγοί, και επειδή οι δρόμοι είναι “μπαλωμένοι”», εκτιμά ο δήμαρχος Τρικκαίων και πρόεδρος της Κεντρικής Ενωσης Δήμων, Δημήτρης Παπαστεργίου.
Σήμερα τα ηλεκτρικά πατίνια στην Ελλάδα εκτιμάται ότι έχουν ξεπεράσει τις 60.000. Ο όρος «μικροκινητικότητα» έχει μπει στη δημόσια συζήτηση. «Η ηλεκτροκίνηση δεν έκανε τα πατίνια και τα ποδήλατα απαραίτητα πιο επικίνδυνα. Και με ένα συμβατικό ποδήλατο μπορείς να αναπτύξεις μεγάλη ταχύτητα υπό συνθήκες», εξηγεί ο κ. Κοσμάς Αναγνωστόπουλος, συντονιστής του Δικτύου CIVINET Ελλάδας – Κύπρου. «Η ηλεκτροκίνηση έφερε περισσότερο κόσμο στο πατίνι και στο ποδήλατο, τα έκανε μαζικότερα. Oμως τόσο το ποδήλατο, όσο και τα ηλεκτροκίνητα μέσα δεν έχουν βρει τη θέση τους στις πόλεις μας. Δεν έχουμε ούτε τις κατάλληλες υποδομές ούτε το κατάλληλο πλαίσιο χρήσης του δημόσιου χώρου. Πρόσφατα βρέθηκα στο Λέβεν του Βελγίου όπου δεν υπάρχουν ποδηλατόδρομοι στο κέντρο, αλλά το 40% χρησιμοποιεί ποδήλατο, επειδή η κίνηση και η στάθμευση του Ι.Χ. έχει περιοριστεί. Εδώ όταν μπαίνεις με ένα τέτοιο όχημα σε μεγάλο δρόμο, παίζεις τη ζωή σου. Από την άλλη, αν δεν το χρησιμοποιούν ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι, όπως και το ποδήλατο, δεν θα πιεστούν οι δήμαρχοι να αλλάξουν τις πόλεις μας. Χρειάζεται προσοχή… και διεκδίκηση».
«Δεν υπάρχει ακόμα παιδεία στη χώρα μας για τις μετακινήσεις», εκτιμά ο κ. Γιώργος Καρράς, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ενοικίασης ηλεκτρικών πατινιών Hope Greece Technology. «Ενώ το πατίνι είναι ο πιο πρακτικός και οικολογικός τρόπος μετακίνησης, θα δεις ανθρώπους να κινούνται αντίθετα σε μονόδρομους, να ανεβαίνουν σε πεζοδρόμια. Ομως ο ΚΟΚ ισχύει για όλους».
«Οι οδηγοί ποδηλάτων και πατινιών, όπως και οι πεζοί, είναι οι πιο ευάλωτοι χρήστες του δημόσιου χώρου», λέει ο κ. Μπάσμπας. «Ο νόμος δημιουργεί ένα γενικό πλαίσιο – είναι όμως αρκετό; Κατά τη γνώμη μου, για να δημιουργήσουμε ασφαλέστερες συνθήκες για όλους θα έπρεπε να μειώσουμε το όριο ταχύτητας μέσα στις πόλεις για όλα τα οχήματα στα 30 χλμ., όπως έκαναν πολλές ευρωπαϊκές πόλεις. Παράλληλα, πρέπει και οι ίδιοι οι οδηγοί να αντιληφθούν ότι τα ηλεκτρικά πατίνια είναι οχήματα που ανήκουν στη μηχανοκίνητη κυκλοφορία, όχι ένας τρόπος να αποφεύγεις τη συμφόρηση. Το πρόσφατο δημοψήφισμα εναντίον των ηλεκτρικών πατινιών στο Παρίσι είναι ένα “καμπανάκι” ότι πρέπει να εξασφαλίσουμε χώρο στη μικροκινητικότητα».
Προσχέδιο κανονισμών στη Θεσσαλονίκη
Της Τάνιας Γεωργιοπούλου
Η δημοφιλία των ηλεκτρικών πατινιών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη έχει μειωθεί αισθητά σε σχέση με την πρώτη εμφάνισή τους στους δρόμους των δύο μεγαλουπόλεων την περίοδο πριν από την πανδημία του κορωνοϊού. Ο Δήμος Αθηναίων εμφανίστηκε από την αρχή επιφυλακτικός ως προς τις εταιρείες που νοίκιαζαν ηλεκτρικά πατίνια με την ώρα. «Είχαμε δεχθεί αιτήσεις από εταιρείες, αλλά επειδή δεν ήταν τα πατίνια αδειοδοτημένα το θεωρήσαμε επικίνδυνο», λέει στην «Κ» ο αντιδήμαρχος δημοτικής αστυνομίας Βασίλης Κορομάντζος. Πολύ συχνά αναπτύσσουν μεγάλη ταχύτητα και δεν είναι δυνατόν να ελεγχθούν εφόσον δεν φέρουν αριθμό κυκλοφορίας. Στη Θεσσαλονίκη, ωστόσο, λειτουργεί εταιρεία που παρέχει ηλεκτρικά πατίνια για συγκεκριμένο χρόνο μέσω εφαρμογής, ωστόσο φαίνεται ότι χρησιμοποιείται κυρίως από τουρίστες εφόσον, όπως αναφέρει ο αντιδήμαρχος Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του δήμου, Μιχάλης Κούπκας, «όσοι κάτοικοι τα χρησιμοποιούν για τις μετακινήσεις τους έχουν αγοράσει δικά τους». Ο Δήμος Θεσσαλονίκης επεξεργάζεται προσχέδιο κανονιστικών διατάξεων για την κυκλοφορία ηλεκτρικών πατινιών, το οποίο ωστόσο δεν έχει ψηφιστεί ακόμα από το δημοτικό συμβούλιο. Προβλέπει μεταξύ άλλων ότι τα πατίνια δεν μπορούν να εγκαταλειφθούν κοντά σε φωτεινό σηματοδότη, πάνω σε ράμπα για ΑμεΑ ή σε απόσταση 30 μέτρων από τη θάλασσα. Οπως επισημαίνει ο κ. Κούπκας, «πολλά πατίνια κατέληγαν στον Θερμαϊκό».