Την Πέμπτη, την πρώτη μέρα που ο καύσωνας άρχισε να δείχνει τις απειλητικές του διαθέσεις, στο κουβούκλιο ενός γερανού που βρίσκεται στον δεύτερο όροφο μιας παλιάς πολυκατοικίας στους Αμπελοκήπους, βρίσκονται δύο οικοδόμοι. Η ώρα είναι 11:00 και ξύνουν με σπάτουλες και χτυπούν με καλέμια ταβάνια μπαλκονιών που χρειάζονται ενίσχυση.
Ο ένας φοράει καπέλο, ο άλλος όχι. Όταν κατεβαίνουν και αρχίζουν να δουλεύουν στον δρόμο, αναφέρουν πως η ζέστη έχει αρχίσει ήδη να τους καταπονεί. Μπαίνοντας εκείνη τη στιγμή στην ιστοσελίδα του meteo βλέπω ότι η θερμοκρασία στην περιοχή ήταν 36 βαθμοί Κελσίου και η υγρασία έφτανε στο 38%. Σημειώνεται πως οι θερμοκρασίες αυτές είναι υπό σκιά, μία παράμετρος που για τους ανθρώπους που εργάζονται στους δρόμους έχει τεράστια σημασία.
Οι δύο οικοδόμοι είπαν πως θα εργάζονταν τουλάχιστον μέχρι τις 14:00 και το ίδιο σκοπεύουν να κάνουν και σήμερα μέχρι να ολοκληρωθεί η συγκεκριμένη εργασία. O εργολάβος παρακολουθεί από μικρή απόσταση. Στην ερώτηση που του θέτουμε τι θα ισχύσει σήμερα, οπότε και ο καύσωνας θα κορυφωθεί, απαντά πως θα μετρηθεί η θερμοκρασία εκείνη την ώρα και θα αποφασίσουν.
Μοιράζοντας φυλλάδια στο κέντρο
Ο περίπατος από τους Αμπελoκήπους στα Εξάρχεια και από εκεί στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, δείχνει πως η πόλη συνεχίζει να «δουλεύει» κανονικά, αν και στα καταστήματα και τους μεγάλους εμπορικούς δρόμους αυτοί που κυκλοφορούν είναι κατά το μεγαλύτερο ποσοστό τουρίστες.
Στις 12:30, ο κ. Κώστας μοιράζει φυλλάδια στους στενούς δρόμους των Εξαρχείων. Λέει ότι κάνει τη συγκεκριμένη εργασία εδώ και 10 χρόνια και έχει συνηθίσει την πολλή ζέστη το καλοκαίρι. Όπως αναφέρει, είναι «μαθημένος». Σημειώνει πως ο εργοδότης του τον ρώτησε αν ήθελε να εργαστεί και ο ίδιος απάντησε θετικά. Σήμερα όμως, κατά πάσα πιθανότητα δεν θα εργαστεί, γιατί δεν θα του το επιτρέψουν. Για τον Κώστα που πληρώνεται με την εβδομάδα, το μεροκάματο θα χαθεί.
Στις 13:15 συναντάμε στην πλατεία Κοραή δυο εργάτες έξω από την είσοδο του μετρό «Πανεπιστήμιο». Ο ένας χειρίζεται έναν μικρό εκσκαφέα κι ο δεύτερος έχει καθίσει να ξαποστάσει στο πεζούλι.
-«Τι ώρα θα τελειώσετε;» ρωτάμε.
-«Σε λίγο», απαντά ο κύριος που κάθεται, τονίζοντας πως η δουλειά με τέτοιες συνθήκες ζέστης είναι πολύ δύσκολη. Όταν ρωτάμε από ποια θερμοκρασία και πάνω απαγορεύεται η εργασία που κάνουν, μας απαντά από τους 38 βαθμούς Κελσίου και πάνω. Ωστόσο, ο υπολογισμός της θερμοκρασίας γίνεται πρόχειρα από τους εργάτες. Τσεκάροντας τη θερμοκρασία από το κινητό του ο ίδιος μας λέει ότι δείχνει 36 βαθμούς.
Delivery με 38 βαθμούς υπό σκιά
Ολοκληρώνοντας το επιτόπιο ρεπορτάζ στο κέντρο της πρωτεύουσας, γύρω στις 14:30, συναντάμε έξω από ένα μεγάλο κατάστημα εστίασης με το οποίο συνεργάζονται όλες οι μεγάλες εταιρείες delivery, έναν διανομέα, ο οποίος έρχεται να πάρει μια από τις πολλαπλές παραγγελίες της ημέρας. Η καταπόνηση είναι εμφανής στο πρόσωπο του.
«Όταν είσαι με το μηχανάκι ανάμεσα στα αυτοκίνητα, δεν αντέχεται. Ρίχνω συνέχεια νερό στο κεφάλι, φοράω και μια μακρυμάνικη άσπρη μπλούζα για να προστατέψω το σώμα μου. Όταν βέβαια φοράω το κράνος, νιώθω ότι έχει 50 βαθμούς Κελσίου. Κανονικά δεν θα έπρεπε να δουλέψουμε σήμερα».
Σήμερα πάντως, δεν θα εργαστεί. Ως ελεύθερος συνεργάτης που είναι στην εταιρεία στην οποία απασχολείται, έχει την ευχέρεια να το κάνει. «Δεν υπάρχει λόγος να καταπονώ τον εαυτό μου. Ας χάσω ένα μεροκάματο», λέει αποφασισμένος.
Ο Νίκος πάλι, ο οποίος εργάζεται ως ντελιβεράς για μεγάλη αλυσίδα εστιατορίων, μας αναφέρει, όταν τον πετυχαίνουμε στη Σταδίου με το μηχανάκι του, πως δεν ξέρει ακόμα ποιες ώρες θα απαγορεύσει σήμερα η εταιρεία του την εργασία.
«Περιμένω ενημέρωση» λέει και τονίζει πως αυτό που τον εκνευρίζει περισσότερο από όλα μια καυτή ημέρα σαν κι αυτή, είναι πως ο κόσμος δίνει εν μέσω καύσωνα παραγγελίες… κατά ριπάς. «Δεν σκέφτονται πως δεινοπαθούμε με αυτή τη ζέστη;» αναρωτιέται και προσθέτει: «Σε αυτή τη χώρα, ως ακραίο φαινόμενο σκεφτόμαστε κυρίως τα χιόνια, άντε και τις πλημμύρες. Ο καύσωνας, λανθασμένα, θεωρείται κάτι συνηθισμένο».
Η ώρα έχει πάει 15:00. Στη συμβολή των οδών Σταδίου και Καραγιώργη Σερβίας, άλλος ένας εργαζόμενος delivery περιμένει το φανάρι να γίνει πράσινο πάνω σε ένα ποδήλατο. Δεν θέλει να κάνει κάποιο σχόλιο, λέει πως βιάζεται. Σύμφωνα με τα στοιχεία του meteo, εκείνη την ώρα η θερμοκρασία ήταν 38 βαθμοί Κελσίου και η υγρασία 37%. Ο ίδιος μάλλον δεν γνωρίζει αν η θερμοκρασία είναι ήδη απαγορευτική βάσει του Δείκτη Θερμικού Στρες, όμως, όπως και να έχει, η αίσθηση για κάποιον που απλώς περπατά στο κέντρο της πόλης, είναι το λιγότερο, δυσφορία.
Ποιους αφορά η υποχρεωτική παύση εργασιών
Σημειώνεται πως σύμφωνα με υπουργική απόφαση που υπέγραψε ο υπουργός Εργασίας Αδωνις Γεωργιάδης, τις ημέρες του καύσωνα «Κλέων» προβλέπεται υποχρεωτική παύση εργασιών σε περιοχές όπου η θερμοκρασία θα ξεπεράσει τους 40°C, σε συνδυασμό όμως με το επίπεδο υγρασίας αλλά και το είδος της απασχόλησης -απαγόρευση υπάρχει δηλαδή και στους 38 βαθμούς όταν η υγρασία είναι στο 20% για συγκεκριμένες οικοδομικές εργασίες.
Οι αποφάσεις είναι δεσμευτικές για το σύνολο των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα με την απαγόρευση να αναφέρεται σε χειρωνακτικές εργασίες που εκτελούνται σε εξωτερικό χώρο, όπως τεχνικά και οικοδομικά έργα, εργοτάξια, διανομή και μεταφορά προϊόντων και αντικειμένων με δίτροχο όχημα (delivery).
Παράλληλα πρέπει να ελέγχεται και ο δείκτης θερμικού στρες (ΘΥΒΜΑΣ), που διαμορφώνεται από τη θερμοκρασία, την υγρασία, την ταχύτητα του ανέμου, τη νέφωση και την ηλιακή ακτινοβολία.