ΡΟΔΟΣ – ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Δεν μπορούσες ούτε να σταθείς ούτε να ανασάνεις. Ο σφοδρός αέρας ανασήκωνε τη στάχτη από τα καμένα και την ταξίδευε εκατοντάδες μέτρα μακριά. Εμοιαζε σαν να είχε σουρουπώσει κι ας μην ήταν ακόμη η ώρα. Στον κυκλικό κόμβο έξω από το χωριό Μάσσαρη, 37 χιλιόμετρα νότια της πόλης της Ρόδου, οι πρώτοι εθελοντές που μόλις είχαν φτάσει για να βοηθήσουν όπως μπορούσαν στην πυρόσβεση, κάλυπταν με μαντίλια τα πρόσωπα. Πλάι σε ένα βυτιοφόρο ένας άνδρας με κατακόκκινα μάτια παρατηρούσε το σύννεφο καπνού που είχε καλύψει τον ήλιο. «Η φωτιά έρχεται», είπε.
Αυτό ήταν ένα από τα διαφορετικά μέτωπα στα οποία για έβδομη συνεχή ημέρα δινόταν η μάχη με τις φλόγες στο νησί της Ρόδου. Ρουμάνοι πυροσβέστες είχαν στήσει το στρατηγείο τους λίγα χιλιόμετρα έξω από χωριό, με δύο οχήματα να περιμένουν ως εφεδρεία άλλα που είχαν προχωρήσει μπροστά. «Πολεμάνε οι Ρουμάνοι πυροσβέστες και οι εθελοντές», είπε με φωνή ίσα που έβγαινε ένας από τους κατοίκους. «Η πυρκαγιά τόσες μέρες πάει παντού, όπου θέλει, είναι τελείως ανεξέλεγκτη. Να δούμε τι θα μπορέσουμε να σώσουμε».
Από τις 18 Ιουλίου ένα μεγάλο μέρος του νησιού φλέγεται, θυμίζοντας την πυρκαγιά που είχε σαρώσει την Εύβοια το 2021. Διαδοχικές αναζωπυρώσεις οδηγούν σε μαζικές εκκενώσεις οικισμών, αλλά και ξενοδοχείων, με αποκορύφωμα το περασμένο Σάββατο, όταν σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Αστυνομίας σε μία ημέρα 19.000 άνθρωποι μεταφέρθηκαν σε ασφαλή σημεία, εκ των οποίων οι 3.000 με πλωτά μέσα. Μιλώντας με ντόπιους, ενώ ακόμη οι πλαγιές του νησιού καπνίζουν, υπάρχει σε μερίδα του κόσμου μια αίσθηση ότι ο τόπος τους δεν έλαβε την προσοχή ή τη δημοσιότητα που θα άρμοζε όσο μαίνονταν και στην ενδοχώρα μεγάλες πυρκαγιές και προτού η φωτιά πλησιάσει τουριστικές μονάδες.
«Κάθε μέρα έχουμε νέα μέτωπα. Σβήνει μια φωτιά και μετά έχουμε αναζωπύρωση. Εχει καεί ένα πολύ μεγάλο μέρος του νησιού, ένας πνεύμονας πρασίνου», λέει η Γεωργία Κυπριώτη, επικεφαλής της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης στη Ρόδο. Περιγράφει πόσο κατάκοποι είναι από την πολυήμερη αναμέτρησή τους με τις φλόγες οι επαγγελματίες πυροσβέστες, αλλά και οι εθελοντές, οι οποίοι σπεύδουν να συνδράμουν μετά την εργασία τους. Μπορεί στην πόλη της Ρόδου να μη φτάνει η μυρωδιά της καταστροφής, γίνονταν όμως λόγω της φωτιάς και χθες περιοδικές διακοπές ρεύματος.
Οι εκκενώσεις
Στο κλειστό γήπεδο «Βενετόκλειο» στρώματα είχαν καλύψει κάθε σπιθαμή του παρκέ. Τοποθετήθηκαν εκεί για να φιλοξενηθούν εκτάκτως τουρίστες που είχαν φύγει από τις πυρόπληκτες περιοχές. Ο Βρετανός Γκάρι Χένρι βρισκόταν μαζί με τη σύζυγό του στην παραλία όταν έλαβαν ένα προειδοποιητικό μήνυμα του 112 για να εγκαταλείψουν το Κιοτάρι. Επέστρεψαν βιαστικά στο ξενοδοχείο τους, η σύζυγός του πρόλαβε να αρπάξει μερικά από τα φάρμακά της και άκουσαν κραυγές: «Εξω! Εξω!» «Είχε σκοτεινιάσει, έβρεχε στάχτη και είδαμε τις φλόγες, μπορεί να ήταν και 200 μέτρα μακριά», λέει ο Χένρι.
«Κάθε μέρα έχουμε νέα μέτωπα. Σβήνει μια φωτιά και μετά έχουμε αναζωπύρωση. Εχει καεί ένα πολύ μεγάλο μέρος του νησιού, ένας πνεύμονας πρασίνου».
Δεν γνώριζαν πού ακριβώς έπρεπε να πάνε. Μαζί με εκατοντάδες άλλους τουρίστες λένε ότι περπάτησαν υπό τον ήλιο για περίπου δύο ώρες. Αλλοι μεταφέρθηκαν στις καρότσες αγροτικών οχημάτων. Πέρασαν τη νύχτα του Σαββάτου στο κλειστό γήπεδο στη Ρόδο και την Κυριακή το ταξιδιωτικό τους πρακτορείο από τη Βρετανία τους έστειλε σε άλλο ξενοδοχείο στη Λίνδο, όπου μάταια υποτίθεται ότι θα τους περίμενε κάποιο κατάλυμα.
Χθες τελικά τους ενημέρωσαν ότι οι βαλίτσες τους είχαν μεταφερθεί στο αεροδρόμιο και ότι επρόκειτο να επιστρέψουν στη χώρα τους.
Στο διπλανό στρώμα του γηπέδου ξεκουράζεται μια οικογένεια συμπατριωτών τους, ο Σάιμον Ντέιλ με τη σύζυγό του Χέιλι και την κόρη τους. Οταν δόθηκε το Σάββατο η εντολή για εκκένωση στο Κιοτάρι δεν βρίσκονταν στο ξενοδοχείο. Δεν γνώριζαν ακόμη τι είχε συμβεί. «Μας είπαν από το ταξιδιωτικό πρακτορείο στη Βρετανία ότι δεν μπορούσαμε να επιστρέψουμε, ότι δεν θα ήταν ασφαλές να αναπνεύσουμε», λέει ο Ντέιλ. Είδαν κόσμο πανικόβλητο να καταφθάνει στο σημείο όπου βρίσκονταν ήδη εκείνοι και είχε μετατραπεί σε πρώτο χώρο συγκέντρωσης όσων έπρεπε να διαφύγουν. Και αυτοί πέρασαν ένα βράδυ στο γυμναστήριο της Ρόδου και το επόμενο φιλοξενήθηκαν σε ένα διαμέρισμα ντόπιου, που το προσέφερε αφιλοκερδώς. «Δεν ξέρουμε εάν το ξενοδοχείο μας κάηκε ή όχι, είμαστε όμως ευγνώμονες με την καλοσύνη των ανθρώπων».
Η άλλη όψη
Ο Ελβετός Μαρσέλ Ζόσο είχε διαφορετική εμπειρία να μοιραστεί από την εκκένωση. Στο ξενοδοχείο όπου διέμενε, στη Λίνδο, όλα έγιναν πιο οργανωμένα. Ο υπεύθυνος ναύλωσε δύο λεωφορεία για τους τουρίστες και ανέθεσε σε δύο υπαλλήλους της επιχείρησης να τους ακολουθήσουν και να τους καθοδηγούν. «Μας είπαν ότι φοβόντουσαν για τις οικογένειές τους, αλλά θα μας συνόδευαν μέχρι και ο τελευταίος από εμάς να ήταν ασφαλής. Αναλάμβαναν μεγάλη ευθύνη», θυμάται ο Ζόσο.
Χρειάστηκε να εκκενώσουν την περιοχή διά θαλάσσης και, όπως λέει, ο υπεύθυνος του ξενοδοχείου τους περίμενε στη Ρόδο τα ξημερώματα της Κυριακής, ενώ κανόνισε να μεταφερθούν σε άλλη τουριστική μονάδα της πόλης για το υπόλοιπο της διαμονής τους στο νησί. Ενας από τους ανθρώπους τους οποίους ευγνωμονεί είναι ο Κώστας Διάκου. Μαζί με το προσωπικό στο ξενοδοχείο που είναι υπεύθυνος στην παραλία Γενναδίου τους προσέφερε φαγητό κατά την πολύωρη αναμονή την ημέρα της εκκένωσης, προτού τους παραλάβουν τα πλωτά μέσα. Στο αεροδρόμιο, όπου ο Ζόσο και η οικογένειά του περίμεναν χθες την πτήση τους, βρισκόταν προσωπικό από τις πρεσβείες του Βελγίου, της Ελβετίας, της Γερμανίας, της Βρετανίας και της Ιταλίας μαζί με τέσσερις εκπροσώπους του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών για να βοηθήσουν εάν προέκυπτε κάποια ανάγκη. «Λυπάμαι για το νησί. Οι Αρχές εστίασαν στους τουρίστες, ελπίζω και οι ντόπιοι να λάβουν την ίδια συνδρομή», λέει ο Ζόσο.
Το Σάββατο ο Κώστας Διάκου υποδεχόταν το συγκεντρωμένο πλήθος σε ξενοδοχείο της παραλίας Γενναδίου προσφέροντας τρόφιμα, νερά αλλά και χώρους για να ξαποστάσουν. Την ίδια βραδιά χρειάστηκε να εγκαταλείψει κι αυτός την περιοχή. Χθες το πρωί, καθώς είχε επιστρέψει, η ατμόσφαιρα στο ξενοδοχείο ήταν αποπνικτική από τη στάχτη. «Μύριζε, βλέπαμε τους καπνούς από τα καμένα, ήταν θέμα χρόνου να έρθει νέα εντολή για να φύγουμε», λέει. Τελικά χρειάστηκε να εκκενώσει για δεύτερη φορά. «Μακάρι να πάνε όλα καλά και να γυρίσουμε στις δουλειές μας, είναι η ζωή μας».