Επιχειρώντας να αντιμετωπιστεί η νεανική ανεργία και αδράνεια, η ερήμωση των χωριών αλλά και το φαινόμενο εκατοντάδων κτιρίων που ρημάζουν στη δυτική Λέσβο, ο δήμος παραχώρησε ένα παλιό βιομηχανικό κτίριο σε ιδιώτη στο χωριό Κλειώ, που έχει μετατραπεί σε αναψυκτήριο υποδοχής στην είσοδο της κοινότητας. Επίσης παραχώρησε στην Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση «Ηφαίστειο» στην περιοχή Ανεμώτια ένα παλιό βιομηχανικό κτίριο που ήταν ήδη κλειστό από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και σε πολύ κακή κατάσταση, εστία ρύπανσης στη γειτονιά.
Η ιδέα που έθεσε σε εφαρμογή ο Δήμος Δυτικής Λέσβου συναντάται και σε άλλους ευρωπαϊκούς δήμους: στη Ρώμη, τη Φλωρεντία και τη Βαρκελώνη, με τη διαφορά ότι οι εν λόγω δήμοι εστιάζουν στο πρόβλημα των αστέγων, ενώ ο Δήμος Δυτικής Λέσβου στα εγκαταλελειμμένα κτίρια και στους αναξιοποίητους, πλην αναρίθμητους βοσκοτόπους και ελαιώνες.
Ειδικότερα, ο Δήμος Δυτικής Λέσβου έχει εισέλθει σε ειδική πλατφόρμα που δημιούργησαν μέλη του Τμήματος Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου και ειδικότερα του Εργαστηρίου για τη Γεωγραφία της Εργασίας με τίτλο «ReworkAegean». Oπως εξηγούν στην «Κ» ο επιστημονικός υπεύθυνος, αναπληρωτής καθηγητής Στέλιος Γκιάλης και η διευθύντρια του ΕΛΙΔΕΚ (Ελληνικό Ιδρυμα Ερευνας και Καινοτομίας) που το χρηματοδοτεί, δρ Κατερίνα Κουραβέλου: πρόκειται για έναν κόμβο διάχυσης της κοινωνικής οικονομίας για την απασχόληση νέων εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης και την αξιοποίηση του κτιριακού αποθέματος.
«Η χρηματοδότηση εντάσσεται στις δράσεις του ΕΛΙΔΕΚ που στοχεύουν στη διασύνδεση της επιστήμης και της κοινωνίας καθώς και στη διάχυση της γνώσης στο ευρύτερο κοινό. Ελπίζουμε ο διάλογος να συνεχιστεί ώστε πραγματικά να επιτευχθεί η αξιοποίηση του κτιριακού αποθέματος όχι μόνο σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, αλλά και στην υπόλοιπη χώρα», προσθέτει η κ. Κουραβέλου.
Ετσι, ο Δήμος Δυτικής Λέσβου αναρτά τα κτίρια που ανήκουν στην κυριότητά του και μπορεί να παραχωρήσει για πολλά χρόνια ή και έναντι μικρού ενοικίου σε κοινωνικές επιχειρήσεις, αλλά και ιδιώτες, ώστε οι ενδιαφερόμενοι να κάνουν κρούση και τα ακίνητα να μετατραπούν σε εστίες κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης. Σήμερα έχει στην κατοχή του πάνω από 1.800 ακίνητα, από τα οποία γύρω στα 350 είναι κτίσματα. Αν από αυτά αφαιρεθούν κτίρια που ήδη έχουν ενεργή χρήση (κοινοτικά γραφεία, ενεργές αποθήκες, πολιτιστικοί χώροι, ανοιχτά σχολεία κ.λπ.), απομένουν πάνω από 170 ακίνητα τα οποία είναι κλειστά και αναξιοποίητα, με αποτέλεσμα να ερημώνουν και να καταστρέφονται.
«Ανάμεσά τους βρίσκει κανείς παλιά βιομηχανικά κτίρια που ανήκουν εδώ και χρόνια στην τοπική αυτοδιοίκηση, απομεινάρια της βαθιάς κοινοτικής αντίληψης που διαπερνούσε τους Μυτιληνιούς ήδη από το τέλος του 19ου αιώνα, παραδοσιακά σχολικά κτίρια κτισμένα στον Μεσοπόλεμο, βιομηχανικές αποθήκες, κατοικίες, που δωρίσθηκαν από τους ιδιοκτήτες τους στις κοινότητες», εξηγεί ο διευθυντής επιχειρησιακού σχεδιασμού του δήμου, Δημήτρης Μάντζαρης.
Για παράδειγμα, το παλιό βιομηχανικό κτίριο παραχωρήθηκε στην επιχείρηση της Ανεμώτιας για μακροχρόνια χρήση και σήμερα, αξιοποιώντας προγράμματα συγχρηματοδότησης (όπως Πράσινο Ταμείο), μετατράπηκε σε ένα σύγχρονο οινοποιείο, με την επιχείρηση που απασχολεί 20 οικογένειες να έχει αναπτύξει σημαντικά τις οικονομικές της δραστηριότητες. «Ηταν ένα εγκαταλελειμμένο και απαξιωμένο κτίριο που αναζωογονήσαμε με τη βοήθεια χρηματοδοτικών προγραμμάτων LEADER και ΕΣΠΑ», εξηγεί στην «Κ» ο πρόεδρος του «Ηφαιστείου Ανεμώτιας», που ιδρύθηκε μόλις το 2017, Ηλίας Καστρινέλλης.
Ο χώρος αυτός παράλληλα δεν είναι μόνο χώρος επαγγελματικής δραστηριότητας. Η ΚΟΙΝΣΕΠ σε συνεργασία με τον δήμο και με φορείς του χωριού, όπως ο αθλητικός ποδοσφαιρικός σύλλογος, διοργανώνει κάθε χρόνο, και φέτος τον Αύγουστο, τις γιορτές αμπελουργίας, με πολιτιστικές εκδηλώσεις, σεμινάριο ξερολιθιάς και μπολιάσματος αμπελιών και άλλες παράλληλες δράσεις. Αυτές οι πολιτιστικές δράσεις αξιοποιούν και άλλα ακίνητα του δήμου, όπως το νεοκλασικό κτίριο του δημοτικού σχολείου. «Ολες αυτές οι δράσεις αγκαλιάζουν το σύνολο της τοπικής κοινωνίας, δίνοντας ζωή και ζωντάνια στο χωριό. Παράλληλα, μια παραδοσιακή καλλιέργεια όπως η αμπελουργία ξαναζωντανεύει, δίνοντας κίνητρα σε νέους ανθρώπους να ξαναφτιάξουν τα αμπέλια τους και να παράγουν ποιοτικά προϊόντα», εξηγεί ο κ. Μάντζαρης.
Βοσκότοποι, ελαιώνες
Να σημειωθεί ότι ο Δήμος Δυτικής Λέσβου είναι πρόθυμος με τον ίδιο τρόπο να παραχωρήσει βοσκοτόπους ή ελαιώνες που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από συνεταιριστικές ή ιδιωτικές προσπάθειες, ώστε να τονωθεί η απασχόληση, να ενισχυθεί ο πρωτογενής τομέας και να αναπτυχθούν οι περιοχές.