ΠΗΛΙΟ – ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Εξω από τη Ζαγορά δύο αδέλφια πασχίζουν να μετακινήσουν τους κορμούς δέντρων που κουβάλησε το ρέμα. Με ένα αλυσοπρίονο ο Αντώνης Γεωργούδης τεμαχίζει το δύσμορφο σύμπλεγμα και έπειτα ο Γιώργος παραμερίζει τα κομμάτια. Προσπαθούν να ανοίξουν δίοδο προς ένα κτήμα τους που έγινε απροσπέλαστο μετά τον κατακλυσμό. Οσο ιδρώτα κι αν ρίξουν, όμως, με τα χέρια δουλειά δεν γίνεται. Δεκάδες σκαπτικά μηχανήματα θα έπρεπε να ακροβολιστούν σε αυτές τις πλαγιές του ανατολικού Πηλίου για να συνδράμουν τους παραγωγούς, καθώς ο χρόνος για τη συγκομιδή ήδη μετράει αντίστροφα.
Ο αέρας μυρίζει ώριμο μήλο και νοτισμένο χώμα. Σε λίγες ημέρες φθάνει η στιγμή που τα φημισμένα μήλα της περιοχής πρέπει να μαζευτούν, να μπουν στα ψυγεία και να ξεκινήσουν το μακρύ ταξίδι τους στην Ελλάδα και στα πέρατα του κόσμου. Οι περίπου 800 παραγωγοί του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς Πηλίου, ευρύτερα γνωστός από τα μήλα Zagorin, στέλνουν το προϊόν τους μεταξύ άλλων χωρών και στις αγορές των Βαλκανίων, της Αιγύπτου και του Ισραήλ. Μετά την πρόσφατη φυσική καταστροφή, όμως, αγωνιούν για το πώς θα κυλήσει η φετινή χρονιά. Είναι αμφίβολο πόσους τόνους θα καταφέρουν να συλλέξουν.
«Εδώ ο κόσμος ζει από τα μήλα», λέει ο Γιώργος Γεωργούδης. Είναι 36 ετών και εργάζεται σε αυτόν τον κλάδο από τα 19 του. Ο ίδιος έχει δύο κτήματα, και το ένα, κοντά στα 3,5 στρέμματα, το έχασε ολάκερο. Μετράει και άλλες ζημιές, σε αποθήκες και εργαλεία. Στο σπίτι του, στο χωριό Χορευτό, τα λασπόνερα έφθασαν το μισό μέτρο και πλέον φιλοξενείται από τον αδελφό του. «Καταλαβαίνουμε ότι στον κάμπο καταστράφηκαν πολλά σπίτια και η ζημιά στις καλλιέργειες είναι ανυπολόγιστη», λέει για τις πλημμύρες στις πεδιάδες της Θεσσαλίας. «Κατανοούμε τον πόνο τους. Αλλά και εμείς έχουμε μεγάλα προβλήματα».
Ο αδελφός του υπολόγιζε ότι φέτος θα γέμιζε με μήλα περίπου 3.000 κλούβες (όπως αποκαλούνται τα πλαστικά τελάρα). Εκτιμά, όμως, ότι δεν θα προσεγγίσει αυτόν τον αριθμό. «Δεν το χωράει ο νους αυτό που συνέβη», λέει. «Η ζημιά είναι τεράστια και δεν έχει φανεί ακόμη». Σε αντίθεση με τα χωριά του νοτίου Πηλίου που υπέστησαν τις μεγαλύτερες φθορές στις 5 Σεπτεμβρίου, εδώ η κακοκαιρία χτύπησε με μεγαλύτερη μανία δύο ημέρες αργότερα. Κομμάτια της ασφάλτου βυθίστηκαν, γέφυρες παρασύρθηκαν. Υπάρχουν σημεία στο οδόστρωμα στα οποία με το ζόρι χωράει ένα αυτοκίνητο. Με λοφάκια λάσπης εκατέρωθεν μοιάζει να κινούμαστε μέσα σε κάποιο όρυγμα. Κανείς δεν μπορεί να πει, ή να έστω να υποθέσει, πότε θα περάσει κάποιο φορτηγό από εδώ με ασφάλεια για να φορτώσει τη σοδειά.
Στα γραφεία του αγροτικού συνεταιρισμού ο πρόεδρος Ιωάννης Κράββαρης εξηγεί ότι ο χρόνος είναι εναντίον τους. Η αγροτική οδοποιία εκτιμάται ότι φθάνει τα 200 χιλιόμετρα στην ευρύτερη περιοχή. Πρόκειται για μικρούς χωματόδρομους, ορισμένοι εκ των οποίων κόπηκαν στη μέση ή μετατράπηκαν σε ρεματιές.
Υπάρχουν σημεία στο οδόστρωμα στα οποία με το ζόρι χωράει ένα αυτοκίνητο. Κανείς δεν μπορεί να πει πότε θα περάσει κάποιο φορτηγό με ασφάλεια για να φορτώσει τη σοδειά.
«Επιχειρούν λίγα μηχανήματα και χρειαζόμαστε περισσότερα. Ζητάμε και άλλα βαρέος τύπου οχήματα, τσαπάκια, φορτωτές», λέει ο κ. Κράββαρης. «Οταν είδαμε το μέρος μας μετά την καταστροφή, δεν το γνωρίζαμε. Τόσα χρόνια ζούμε εδώ και πιάστηκε το στομάχι μας. Εχει χαθεί φυτικό κεφάλαιο. Εδώ ο κλήρος είναι μικρός, ο κόσμος δουλεύει χειρωνακτικά και είναι κουρασμένος». Στον τοίχο πάνω από το κεφάλι του κορνίζες με ασπρόμαυρα πορτρέτα ανδρών κυκλώνουν το δωμάτιο. Είναι οι φωτογραφίες παλαιότερων προέδρων. Ο συνεταιρισμός λειτουργεί από το 1916, σχεδόν αδιάλειπτα μέχρι σήμερα.
Τότε είχε ιδρυθεί από 199 Ζαγοριανούς. Πέρυσι η παραγωγή τους σε μήλα έφθασε τουλάχιστον τους 16.000 τόνους. Φέτος υπολόγιζαν ότι θα είχαν λιγότερους γιατί η περίοδος που προηγήθηκε του κατακλυσμού δεν ήταν ευνοϊκή. Δεν περίμεναν όμως και ότι θα προέκυπτε αυτή η καταστροφή. Η υγρασία και οι βροχές μέσα στη χρονιά επέτρεψαν στο φουζικλάδιο (μια ασθένεια που προσβάλλει οπωροφόρα δέντρα) να πλήξει κάποια από τα κτήματα. Και σαν να μην έφθανε αυτό, η πλημμύρα συνοδεύθηκε και από χαλάζι.
Δειγματοληψίες
Στο συσκευαστήριο του συνεταιρισμού η γεωπόνος Ιουλία Παπούλια δεν έχει διακόψει τη δουλειά της. Συνεχίζει τις δειγματοληψίες σε μήλα των κτημάτων για να ορίσει με ακρίβεια στους παραγωγούς πότε θα πρέπει να ξεκινήσουν τη συγκομιδή. Υπολογίζει την αντίστασή τους από δύο πλευρές για να διαπιστώσει πόσο σκληρά είναι, ξύνει τη σάρκα τους σε ένα διαθλασίμετρο για να μετρήσει τα σάκχαρα και παρατηρεί τον δείκτη αμύλου. Οπως εξηγεί, η καλλιέργεια στην περιοχή χωρίζεται σε τρεις ζώνες, ανάλογα με το υψόμετρο στο οποίο βρίσκεται κάθε κτήμα. Πρώτα ξεκινούν από πιο χαμηλά, όπου οι συνθήκες είναι διαφορετικές, η θερμοκρασία μεγαλύτερη, και σταδιακά ανεβαίνουν. Η περίοδος της συγκομιδής μπορεί να κρατήσει και 30 ημέρες.
Πέρα από τα αδιάβατα κτήματα, οι πρώτες συνέπειες του κατακλυσμού είναι ορατές και στο συσκευαστήριο. Σε μια γωνιά του ορθώνεται ένα πελώριο τείχος από κλούβες. Υπό κανονικές συνθήκες δεν θα ήταν τόσο ψηλό, οι παραγωγοί θα τις είχαν ήδη πάρει για να τις τοποθετήσουν στον κλήρο τους. Πιο πέρα ένας γερανός ρίχνει σε μια καρότσα μεγάλες ποσότητες αχλαδιών και της πρώιμης ποικιλίας μήλων Γκαλά που είχαν μαζευτεί πριν από τις πλημμύρες και αναμένεται να καταστραφούν. Κανονικά θα πήγαιναν στη Λάρισα σε εργοστάσιο παραγωγής χυμών. Αυτό το ταξίδι, όμως, για την ώρα είναι ανέφικτο.