«Ουσιαστικά, τα κρίσιμα βήματα γίνονται στο… μιλητό»! Τη φράση αυτή χρησιμοποίησε, μιλώντας στην «Κ», υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Παιδείας για να καταδείξει την προχειρότητα με την οποία υπολογίζονται κάθε χρόνο τα κενά των σχολείων ενόψει της έναρξης της σχολικής χρονιάς. «Η οργάνωση της διαδικασίας της κάλυψης των κενών γίνεται κατ’ εκτίμηση και όχι με ακριβή στοιχεία», τόνισε από την πλευρά του στην «Κ» ο πρόεδρος της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος (ΔΟΕ) Θανάσης Κικινής. Η ΟΛΜΕ και η ΔΟΕ συγκεντρώνουν τα στοιχεία από τις κατά τόπους ενώσεις εκπαιδευτικών για να παρουσιάσουν έναν συνολικό αριθμό τους. Ωστόσο, από τα στοιχεία που διέθεσε στην «Κ» ο ταμίας της ΟΛΜΕ Ανδρέας Παπαδαντωνάκης, προκύπτει έλλειμμα. Συγκεκριμένα, για τη σχολική χρονιά 2023-2024 έγιναν 3.449 διορισμοί και στις δύο βαθμίδες, ενώ πέρυσι έγιναν 8.487. Ως προς τις προσλήψεις αναπληρωτών, για τη νέα σχολική χρονιά έγιναν στην πρώτη φάση 28.353 προσλήψεις, ενώ στην πρώτη φάση της περυσινής χρονιάς πραγματοποιήθηκαν 31.846 προσλήψεις αναπληρωτών. Ο τελικός αριθμός των προσλήψεων πέρυσι ήταν περίπου 47.000.
Βέβαια, δεν αρκεί μόνο η ακριβής καταγραφή των κενών ώστε ο απαιτούμενος αριθμός εκπαιδευτικών να βρίσκεται σε κάθε σχολείο με την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Σειρά υπηρεσιακών διαδικασιών –όπως μεταθέσεις, αποσπάσεις, δήλωση αδειών, ασθένειες– «βραχυκυκλώνουν» το σύστημα τοποθέτησης των εκπαιδευτικών, το οποίο ήδη είναι αργό και γραφειοκρατικό. «Κάθε χρόνο, ενώ το υπουργείο μιλάει για επίσπευση των διαδικασιών, τελικά φτάνουμε λίγο πριν από τον Σεπτέμβριο για να προσληφθούν οι αναπληρωτές, ενώ ο αριθμός των ελλείψεων που θα καλύψουν οι αναπληρωτές δεν είναι ακόμη ακριβής», δήλωσε στην «Κ» διευθυντής σχολείου της Αττικής που έχει διατελέσει και διευθυντής Εκπαίδευσης. Με τη βοήθεια του έμπειρου εκπαιδευτικού «φωτίζουμε» τους λόγους που οι υπουργικές δηλώσεις μένουν μετέωρες.
Ενδεικτικά, οι εγγραφές μαθητών κάθε χρόνο καθυστερούν. Οι μαθητές κατανέμονται με βάση τη διεύθυνση του σπιτιού τους και τα όρια αρμοδιότητας κάθε σχολείου. Ο αριθμός των εγγραφών είναι απαραίτητος για τη διαμόρφωση των τμημάτων, τα οποία δεν μπορούν να έχουν πάνω από 25 μαθητές στην πρωτοβάθμια και 27 στη δευτεροβάθμια, και μόνο κατ’ εξαίρεση με απόφαση της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης μπορεί να αυξηθεί ο αριθμός κατά 10%. Ωστόσο, παρόλο που ο αριθμός των τμημάτων θα μπορούσε να προσδιοριστεί με βάση το προσωπικό και τις αίθουσες διδασκαλίας κάθε σχολείου, τελικά ορίζεται τις περισσότερες φορές έπειτα από συνεννόηση του διευθυντή του σχολείου και της αρμόδιας Διεύθυνσης Εκπαίδευσης (Δ.Ε.). Παρατηρείται μία ανοχή της Δ.Ε. προς τις προτάσεις των διευθυντών, οι οποίοι επιλέγουν να έχουν περισσότερους μαθητές, και άρα να ικανοποιούν τα αιτήματα γονιών –«δημοτικοί σύμβουλοι ακόμη και βουλευτές τηλεφωνούν στα σχολεία για να δεχθούν μαθητές», λέει στην «Κ» εκπαιδευτικός–, αλλά και εκπαιδευτικών που δεν θέλουν να εμφανίζονται υπεράριθμοι σε σχέση με τις ανάγκες του σχολείου και άρα να αναγκαστούν να διδάξουν και σε δεύτερο σχολείο για να καλύψουν το υποχρεωτικό τους εβδομαδιαίο ωράριο.
Οι λόγοι που το σύστημα «βραχυκυκλώνει» και η έναρξη της χρονιάς βρίσκουν πολλές σχολικές μονάδες με ελλείψεις προσωπικού.
Παράλληλα, ακόμη και λίγο πριν από τον αγιασμό γίνονται μετακινήσεις μαθητών από σχολείο σε σχολείο με αποτέλεσμα να επηρεάζονται και οι ανάγκες σε εκπαιδευτικό προσωπικό με βάση τα τμήματα που πρέπει να δημιουργηθούν.
Επίσης, οι ανάγκες για αναπληρωτές δεν μπορούν να προσδιοριστούν με ακρίβεια, επειδή οι δηλώσεις των γονιών για συμμετοχή του παιδιού στο ολοήμερο πρόγραμμα του δημοτικού και οι εγγραφές στα Επαγγελματικά Λύκεια γίνονται μετά τις εγγραφές στα σχολεία γενικής παιδείας.
Αποσπάσεις στο παρά πέντε
Πέρυσι στην Αττική γυμνάστρια είχε κάνει αίτηση για απόσπαση, αλλά δεν ήταν μεταξύ όσων έγιναν δεκτοί. Ετσι ο διευθυντής του σχολείου της υπολόγισε την εκπαιδευτικό για τη διαμόρφωση του προγράμματος. Ομως, στις 31 Αυγούστου (και μάλιστα στις 10.45 το βράδυ) το υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε ότι θα γίνουν συμπληρωματικές αποσπάσεις, και η γυμνάστρια ήταν μεταξύ των τυχερών. Αυτό σημαίνει ότι άφησε αιφνιδιαστικά κενό στο σχολείο της, ενώ ο διευθυντής του είχε στείλει στη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης τον αριθμό των κενών που είχε. Πρόκειται για περίπτωση ενός κενού που προκύπτει μετά τη λήξη της τοποθέτησης των αναπληρωτών και, εκ των πραγμάτων, το σύστημα του υπουργείου το καλύπτει καθυστερημένα.
Επίσης, καθυστερήσεις στη διαμόρφωση της τελικής εικόνας των κενών προκαλεί η χορήγηση μακροχρόνιων αδειών. Οπως λέει στην «Κ» διευθυντής εκπαίδευσης, «η καθυστέρηση σε διορισμούς, μετατάξεις και αποσπάσεις και η απαρχαιωμένη διαδικασία δημιουργίας των τμημάτων στα σχολεία ευθύνονται που κάθε χρόνο υπάρχουν κενά κατά την έναρξη της σχολικής χρονιάς και οι αναπληρωτές τοποθετούνται καθυστερημένα στις θέσεις τους».