Για ένα έργο που ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 2006 –και στα πολλά χρόνια που μεσολάβησαν έχει υποβάλει τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας σε παρατεταμένη ταλαιπωρία– η ημερομηνία ολοκλήρωσης είναι μάλλον η σημαντικότερη είδηση που μπορεί να υπάρξει. Η ανάθεση, χθες, της συντήρησης και λειτουργίας του μετρό της Θεσσαλονίκης σε ιδιώτες δείχνει να θέτει την ολοκλήρωση του έργου πλέον σε συγκεκριμένη τροχιά, το φθινόπωρο του 2024 για τη βασική γραμμή και στα τέλη της άνοιξης του 2025 για την επέκταση προς Καλαμαριά. Το χρονοδιάγραμμα του έργου, πάντως, λήγει τον Δεκέμβριο του 2023, χωρίς να έχει ανανεωθεί.
«Δεν μπορούμε να πούμε ακριβώς πότε. Η εμπορική λειτουργία θα ξεκινήσει το δεύτερο εξάμηνο του 2024», ανέφερε χθες ο υφυπουργός Υποδομών Νίκος Ταχιάος. «Δεν μπορούμε να πούμε με ακρίβεια, καθώς πρέπει να ολοκληρωθεί η πιστοποίηση της εταιρείας και των συστημάτων της για λόγους ασφαλείας», ανέφερε. Διευκρίνισε ωστόσο ότι ο ιδιώτης θα αναλάβει σε διάστημα από 12 έως (το αργότερο) 14 μήνες από σήμερα, τοποθετώντας την έναρξη λειτουργίας του έργου έως τον Νοέμβριο του 2024. «Προσπαθούμε να ανακτήσουμε χρόνο στην περίοδο των δοκιμών. Ωστόσο το πρωταρχικό μας μέλημα είναι η ασφάλεια των επιβατών», προσέθεσε ο διευθύνων σύμβουλος της «Ελληνικό Μετρό», Νίκος Κουρέτας.
Θα είναι έτοιμο το έργο; Ολα δείχνουν πως επιτέλους αυτό μπορεί να ειπωθεί με ασφάλεια. Οι 13 σταθμοί της βασικής γραμμής είναι σχεδόν ολοκληρωμένοι: Απομένουν κάποια «τελειώματα», όπως ανέφερε ο κ. Κουρέτας, στους περισσότερους σταθμούς και η ολοκλήρωση των ηλεκτρομηχανολογικών. Ο σταθμός που θα ολοκληρωθεί τελευταίος είναι βέβαια εκείνος της Βενιζέλου, που σύμφωνα με τον κ. Ταχιάο θα ολοκληρωθεί κατασκευαστικά στις αρχές του 2024. Οσον αφορά τις αρχαιότητες που θα επανεκτεθούν στο εσωτερικό του σταθμού, όπως ανέφερε στην «Κ» η Ελισάβετ Τσιγαρίδα, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων της Πόλης της Θεσσαλονίκης, οι αρχαιολογικές εργασίες (επανατοποθέτηση των αποσπασμένων μελών και αναστηλώσεις) θα ολοκληρωθούν έως το τέλος του 2023, αλλά σε κάθε περίπτωση δεν επηρεάζουν την πορεία των εργασιών του μετρό. Συνολικά, σε πέντε σταθμούς (πλατεία Δημοκρατίας, Βενιζέλου, Αγία Σοφία, Σιντριβάνι, Φλέμινγκ) θα τοποθετηθούν προθήκες με αρχαιότητες που βρέθηκαν στις ανασκαφές του έργου. Ζήτημα βέβαια παραμένει πόσος θα είναι ο τελικός «λογαριασμός», για ένα έργο που έπρεπε να είχε παραδοθεί από το 2012. Οπως ανέφεραν χθες στελέχη της «Ελληνικό Μετρό», το κόστος της βασικής γραμμής έχει ανέλθει πλέον σε 1,496 δισ. ευρώ και της Καλαμαριάς σε 586 εκατ., εργασιών και προμηθειών συμπεριλαμβανομένων. Ο λογαριασμός όμως δεν έχει κλείσει, καθώς το κατασκευαστικό έργο δεν έχει ολοκληρωθεί και οι ανάδοχοι έχουν να επιδείξουν μια μακρά ιστορία οικονομικών διεκδικήσεων από το έργο.
Σε αντίθεση με το μετρό της Αθήνας, η λειτουργία του ανατίθεται σε ιδιώτη: τη γαλλοϊταλική κοινοπραξία ΑΤΜ-EGIS.
Τη σταδιακή στροφή του ενδιαφέροντος από το κατασκευαστικό σκέλος (που θεωρείται σχεδόν τελειωμένο) στη λειτουργία σηματοδότησε χθες η υπογραφή της σύμβασης συντήρησης και λειτουργίας του μετρό Θεσσαλονίκης. Η υπογραφή της σύμβασης πήρε πανηγυρικό χαρακτήρα, καθώς διοργανώθηκε στον σταθμό Αγίας Σοφίας παρουσία του πρωθυπουργού, δύο υπουργών (Υποδομών Χρήστου Σταϊκούρα και Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη), εκπροσώπων του κατασκευαστικού κόσμου και πλήθους τοπικών πολιτευτών. «Λάβαμε μια τολμηρή απόφαση, να χρησιμοποιήσουμε ιδιωτική τεχνογνωσία, την καλύτερη σε ευρωπαïκό επίπεδο για να εξασφαλίσουμε την απρόσκοπτη και ασφαλή λειτουργία του έργου», ανέφερε ο πρωθυπουργός, σημειώνοντας ότι η εξασφάλιση της συντήρησης του έργου αποδείχθηκε και πρόσφατα πόση σημασία έχει (μια σαφής αναφορά στην υπόθεση του στεγάστρου Καλατράβα). Πρόκειται για την πρώτη φορά στη χώρα μας που ανατίθεται μέσω σύμπραξης (ΣΔΙΤ) σε ιδιώτη η λειτουργία συστήματος μετρό (συγκεκριμένα στη γαλλοϊταλική κοινοπραξία ΑΤΜ-EGIS, που αναδείχθηκε ανάδοχος στον διαγωνισμό και συνέστησε την εταιρεία ειδικού σκοπού «Thema», από το Thessaloniki Metro Automatic). Η σύμβαση αφορά διάστημα 12 ετών και θα ενεργοποιηθεί σε 12-14 μήνες, με συνολικό προϋπολογισμό 292 εκατ. ευρώ.
Οπως ανέφερε χθες ο υφυπουργός Υποδομών Νίκος Ταχιάος, ο ανάδοχος θα πληρώνεται από το Δημόσιο με πληρωμές διαθεσιμότητας, ενώ όλα τα έσοδα από το μετρό (εισιτήρια, εμπορική εκμετάλλευση σταθμών) θα καταλήγουν στο Δημόσιο. Η υπογραφή της σύμβασης, βέβαια, συνεπάγεται υποχρεώσεις και για το Δημόσιο. Για παράδειγμα, για όση περίοδο καθυστερεί η έναρξη της πρώτης περιόδου εμπορικής λειτουργίας, ο ανάδοχος θα πρέπει να λαμβάνει το 43% των πληρωμών διαθεσιμότητας, ενώ στη δεύτερη περίοδο εμπορικής λειτουργίας το 84% (στην αντίστροφη περίπτωση, ο ανάδοχος θα πρέπει να καταβάλλει ποινική ρήτρα 10 εκατ. ευρώ/ημέρα).
Οι υποχρεώσεις της Τhema
Η «Ελληνικό Μετρό» πάντως θα μπορεί να έχει (βάσει της σύμβασης) σε στενή επιτήρηση την κοινοπραξία Thema. Ο ιδιώτης είναι υποχρεωμένος να υποβάλλει αναφορά σε μηνιαία βάση, περιγράφοντας αναλυτικά τυχόν συμβάντα και προβλήματα, ενώ η «Ελληνικό Μετρό» διατηρεί το δικαίωμα τακτικών επιθεωρήσεων. Σε κάθε καταγγελία (λ.χ. επιβάτη) ο ιδιώτης θα πρέπει να απαντά εντός 3 ημερών.
Οσον αφορά το προσωπικό, μέσα στους πρώτους τέσσερις μήνες ο ιδιώτης πρέπει να προσλάβει 65 άτομα, τα οποία θα εκπαιδευτούν από τον κατασκευαστή του μετρό και θα αναλάβουν να εκπαιδεύσουν με τη σειρά τους τους υπόλοιπους. Σε πλήρη λειτουργία, μαζί με την επέκταση προς Καλαμαριά, εκτιμάται ότι η Thema θα έχει περί τους 400 εργαζομένους. Οσον αφορά τους χρόνους των συρμών, στην κανονική λειτουργία αυτοί θα κυμαίνονται από 15 λεπτά (από τα μεσάνυχτα έως τις 2 τα ξημερώματα) ή 10 λεπτά (βράδια σε αργίες), έως το ταχύτερο σε 1,5 λεπτό, στις ώρες αιχμής.
Οι αριθμοί
2006 η χρονιά που άρχισε να κατασκευάζεται. Αναμένεται έως τον Νοέμβριο του 2024 να έχει ξεκινήσει η λειτουργία του.
13 σταθμούς θα έχει η βασική γραμμή.
1,5 δισ. ευρώ είναι το κόστος κατασκευής της βασικής γραμμής.
586 εκατ. ευρώ είναι το κόστος της επέκτασης προς Καλαμαριά.
1,5 λεπτό θα είναι το χρονικό διάστημα της διέλευσης συρμών από τους σταθμούς τις ώρες αιχμής.