Τις βίαιες πρακτικές που αντιμετώπισαν, σύμφωνα με τις μαρτυρίες τους, αιτούντες άσυλο σε επαναλαμβανόμενες απόπειρες διάσχισης των ελληνικών συνόρων κατέγραψαν σε έκθεσή τους οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, επισημαίνοντας την ανάγκη να λειτουργήσει στην Ελλάδα μια ανεξάρτητη αρχή παρακολούθησης, ελέγχου και λογοδοσίας για αντίστοιχα περιστατικά. Η έκθεση της ανθρωπιστικής οργάνωσης δημοσιοποιήθηκε χθες και βασίζεται σε συνεντεύξεις 56 ασθενών τους στη Σάμο και τη Λέσβο, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν από τον Μάρτιο του 2022 έως τον Ιούλιο του 2023. Αυτοί, όπως επισημαίνουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, ήταν οι μόνοι που δέχθηκαν να τους μιλήσουν, καθώς αρκετοί άλλοι θεώρησαν ότι θα είχαν αρνητικές συνέπειες στα αιτήματα χορήγησης ασύλου εάν μοιράζονταν τις εμπειρίες τους.
Σύμφωνα με την καταγραφή της οργάνωσης, οι 56 αναφέρθηκαν συνολικά σε 183 περιστατικά επαναπροωθήσεων, που φέρονται να τελέστηκαν από ενστόλους ή μασκοφόρους. Ενδεικτικά, μια γυναίκα ανέφερε ότι είχε επαναπροωθηθεί οκτώ φορές με τον σύζυγο και τα δύο παιδιά τους προτού κατορθώσει να φτάσει στην Ελλάδα. Από την οργάνωση διευκρίνισαν ότι δεν είναι σε θέση να εξακριβώσουν σε ποια σώματα ασφαλείας μπορεί να ανήκουν οι ένστολοι, καθώς ο ρόλος τους δεν είναι ανακριτικός. Οπως έχουν επισημάνει οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, σκοπός της καταγραφής τους είναι η ανάδειξη του προβλήματος. Στις μαρτυρίες που παρέθεσαν γίνεται λόγος για χρήση σωματικής βίας. «Στη διάρκεια επειγουσών παρεμβάσεων, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν περιθάλψει 15 άτομα για τραύματα που φέρονται να προκλήθηκαν από βιαιοπραγίες από ενστόλους ή άτομα με καλυμμένα πρόσωπα κατά την άφιξή τους στη Σάμο ή τη Λέσβο», σημειώνουν στην έκθεση.
Από τις ίδιες μαρτυρίες, 11 άτομα ισχυρίστηκαν ότι τους έγινε σωματική έρευνα με αφαίρεση ρούχων χωρίς τη συναίνεσή τους μπροστά σε όλη την ομάδα, μερικές φορές μπροστά και σε μέλη της οικογένειάς τους. Ακόμη 28 εξ αυτών ανέφεραν ότι κλάπηκαν τα υπάρχοντά τους κατά τη διάρκεια της επαναπροώθησης.
Μεταξύ Αυγούστου 2021 και Ιουλίου 2023 αναφέρθηκε στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα ότι 10.000 νεοαφιχθέντες έχρηζαν άμεσης βοήθειας σε Σάμο και Λέσβο. Οι μονάδες τους το ίδιο διάστημα παρείχαν τελικά ιατρική βοήθεια σε 7.904 άτομα (εκ των οποίων 1.520 παιδιά). Η οργάνωση διευκρινίζει ότι επεμβαίνει έπειτα από ειδοποιήσεις που έχουν σταλεί ταυτόχρονα και στις αρμόδιες ελληνικές αρχές. Παρότι, όπως επισημαίνεται στην έκθεση, ο αναφερόμενος αριθμός των νεοαφιχθέντων ενδέχεται να μην είναι ακριβής, η μεγάλη απόκλιση προκαλεί ερωτηματικά. Ο διεθνής πρόεδρος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, δρ Χρήστος Χρήστου, ανέφερε κατά την παρουσίαση της έκθεσης, ότι από τις μαρτυρίες αναδεικνύεται ένα συγκεκριμένο μοτίβο βίαιων πρακτικών και τόνισε την ανάγκη για αποτελεσματική λογοδοσία. «Καλούμε την ελληνική κυβέρνηση και τους Ευρωπαίους ηγέτες να λάβουν άμεσα μέτρα για να διασφαλίσουν ότι τα άτομα που αναζητούν προστασία στην Ελλάδα αντιμετωπίζονται με ανθρωπιά και αξιοπρέπεια», είπε. «Αυτή η κατάσταση ενισχύει την ευαλωτότητα αυτών των ανθρώπων», τόνισε ο Ντούτσιο Σταντερίνι, επικεφαλής αποστολής Ελλάδας και Βαλκανίων με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. «Δεν μπορούμε να σιωπήσουμε και να μην αναφέρουμε όσα μας λένε οι ασθενείς μας».