Στην τέταρτη απονομή του ετήσιου πανευρωπαϊκού βραβείου «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ», που έλαβε χώρα στη Θεσσαλονίκη χθες το βράδυ, επίκεντρο δεν ήταν το απαράμιλλο κάλλος της Ροτόντας, του μνημείου της πόλης, που έχει υπάρξει ναός κατά τη ρωμαϊκή εποχή, χριστιανική εκκλησία στο Βυζάντιο και τζαμί στην Τουρκοκρατία. Ούτε η λίστα των εκλεκτών προσκεκλημένων. Σε μια βραδιά που βραβεύθηκαν τα Ηνωμένα Εθνη στο όνομα του Αντόνιο Γκουτέρες, γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, επικράτησαν οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και ο κόσμος.
«Πιστεύουμε ότι είναι μια πάρα πολύ σημαντική μέρα για το βραβείο. Η βράβευση μιας προσωπικότητας σαν τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ δείχνει το πόσο εκτιμούμε τον ίδιο τον άνθρωπο και πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του σε μια τόσο ταραγμένη εποχή», δήλωσε στην «Κ» ο Σταύρος Ανδρεάδης, πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος Θεοφανώ. «Υπάρχει ένας οργανισμός που καταβάλλει προσπάθεια για να γίνουν όλα αυτά τα φρικτά πράγματα όσο το δυνατόν λιγότερα και να βρεθούν δρόμοι που θα οδηγήσουν σε δίκαιες και σωστές λύσεις για να αποφευχθεί η βία», τόνισε και συμπλήρωσε ότι η Ευρώπη πρέπει να ακούγεται περισσότερο σε τέτοια ζητήματα. «Εδώ υπάρχει ένα κενό», σημείωσε ο κ. Ανδρεάδης, το οποίο προσπαθούν εν μέρει να καλύψουν με τα βραβεία «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ».
Αποδεχόμενος το βραβείο με ένα βιντεοσκοπημένο μήνυμα, ο κ. Γκουτέρες είπε ότι «ο κόσμος μας αντιμετωπίζει σημαντικές δοκιμασίες και τεστ. Ο πόλεμος έχει επιστρέψει στην ευρωπαϊκή ήπειρο με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, παλιές εντάσεις επιδεινώνονται παγκοσμίως και εμφανίζονται νέες. Η δημοκρατία απειλείται και ο αυταρχισμός παρελαύνει, οι ανισότητες διευρύνονται, οι εντάσεις αυξάνονται και ο πλανήτης μας καίγεται». Τόνισε, δε, πως χρειαζόμαστε περισσότερη ενότητα και συνεργασία, βασισμένη σε σεβασμό και αλληλεγγύη, όπως και πολιτική βούληση και ηγεσία.
Στην τελετή βράβευσης, τον κ. Γκουτέρες εκπροσώπησε ο Μιγκέλ Ανχέλ Μορατίνος, αναπληρωτής γ.γ. του ΟΗΕ, και υψηλός εκπρόσωπος της Συμμαχίας των Πολιτισμών, ο οποίος σημείωσε μεταξύ άλλων ότι η πολυεθνικότητα και η πολυπολιτισμικότητα δεν είναι απειλές, ενώ υπογράμμισε την ανάγκη για ανεκτικότητα, καταδικάζοντας τον αντισημιτισμό και την ισλαμοφοβία. «Γινόμαστε μάρτυρες σε μια κατάσταση που η ανθρώπινη καταστροφή και από τις δύο πλευρές, τόσο για τους Ισραηλινούς όσο και για τους Παλαιστίνιους, ξεδιπλώνεται κάθε λεπτό μπροστά στα μάτια μας. Πρέπει να βάλουμε τέλος σε αυτό», δήλωσε ο κ. Μορατίνος, ο οποίος μιλάει αποκλειστικά για το θέμα στην «Κ» αυτής της Κυριακής.
Ο πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής του ιδρύματος, και πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου, Χέρμαν βαν Ρομπέι, τόνισε πως ο ΟΗΕ ήταν η απάντηση αφότου δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπων σκοτώθηκαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. «Αλλά ξεκινώντας από την 24η Φεβρουαρίου του 2022, όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, μέχρι σήμερα, τα γεγονότα δείχνουν πως είμαστε στον λάθος δρόμο», σημείωσε. Η κλιματική αλλαγή και οι πόλεμοι αποτελούν τις μεγαλύτερες απειλές, συμπλήρωσε, τονίζοντας ότι η μοίρα της ανθρωπότητας είναι στα δικά της χέρια. «Η δύναμη είναι πάντα παροδική», είπε, «όπως και οι υπερδυνάμεις».
Μιλώντας για τα βραβεία, ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας και πρώτος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, Απόστολος Τζιτζικώστας, ανέφερε ότι αποτελούν θεσμό που προωθεί το ευρωπαϊκό ιδεώδες.
Στην ομιλία του ο Μαργαρίτης Σχοινάς συνέδεσε το φετινό με το περυσινό βραβείο στον Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ, η ορχήστρα του οποίου συγκεντρώνει μουσικούς από το Ισραήλ και την Παλαιστίνη.
Πάντως ο λόγος του πρώτου ομιλητή, του αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτη Σχοινά ήταν ίσως ο πιο ηχηρός από όλους. Συνδέοντας το φετινό με το περυσινό βραβείο, που είχε απονεμηθεί στον Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ, η ορχήστρα του οποίου συγκεντρώνει μουσικούς από το Ισραήλ, την Παλαιστίνη και άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής, ο κ. Σχοινάς μίλησε για τη σημασία της διαπροσωπικής και της διακρατικής πολυμέρειας και τις γέφυρες μεταξύ ανθρώπων και κυβερνήσεων.
«Ο κόσμος είναι καλύτερος χάρη στον ΟΗΕ, ζωές έχουν σωθεί, ζωές έχουν προστατευτεί, ζωές έχουν αποκτήσει προοπτικές», ανέφερε, τονίζοντας ότι μπορεί σε πολλά μέρη η παρουσία του οργανισμού να είναι αθόρυβη, αλλά η απουσία του θα ήταν εκκωφαντική. Ο κ. Σχοινάς κατέκρινε έντονα τον βανδαλισμό της τοιχογραφίας για το Ολοκαύτωμα στον ΟΣΕ Θεσσαλονίκης και τον βανδαλισμό Αστεριών του Δαυίδ. «Καμία ανεκτικότητα στον αντισημιτισμό, καμία ανεκτικότητα στη μη ανεκτικότητα», είπε. «Από τη Θεσσαλονίκη, έναν τόπο που ανά τους αιώνες έχει φροντίσει τους βασανισμένους αυτής της γης και ανθρώπους φαινομενικά διαμετρικά αντίθετους, τιμούμε τον αγώνα του ΟΗΕ», σημείωσε ο κ. Σχοινάς, με μια ευχή να συνεχίσει ο οργανισμός να υπερασπίζεται την ειρήνη και την ασφάλεια με το ίδιο σθένος. «Με την Ευρώπη», ολοκλήρωσε, «κοινωνό και εμψυχωτή αυτών των προσπαθειών». Τον συντονισμό της τελετής έκανε ο διευθυντής της αγγλόφωνης έκδοσης της «Κ» Αθανάσιος Ελλις.