Εργάζονται πυρετωδώς, με το χαμόγελο στα χείλη, θέλοντας και μη, σε δύσκολες συνθήκες, όταν οι υπόλοιποι απολαμβάνουν όλα τα όμορφα της εορταστικής περιόδου.
Πώς αντέχουν αυτή την εργασιακή πρόκληση και πώς νιώθουν όταν οι δικές τους ασχολίες και συναντήσεις με αγαπημένα πρόσωπα μένουν λίγο πίσω; Η «Κ» βγήκε βόλτα στην εορταστική αγορά και συνάντησε εργαζόμενους που δίνουν για πολλές συνεχόμενες ημέρες το μάξιμουμ των δυνατοτήτων τους.
«Η προετοιμασία για τις γιορτές ξεκινάει ήδη από το καλοκαίρι»
Το ηλιόλουστο μεσημέρι της τελευταίας Πέμπτης του χρόνου, τρεις ημέρες πριν την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, η κίνηση στην εμπορική αγορά της Αθήνας είναι πολύ ζωηρή. Στο πιο παλιό παιχνιδάδικο της πόλης, οι αδερφές Δαμίγου και ο επί δεκαετίες συνεργάτης τους, περιμένουν τους πελάτες με μεγάλη όρεξη και χαρά.
«Πηγαίνουμε μέρα την ημέρα μέχρι να τελειώσει η χρονιά, μετρώντας τις αντοχές μας. Ομως, όταν έχεις δουλειά, κουράζεσαι, είσαι ώρες όρθιος αλλά δεν νοιάζεσαι. Το δύσκολο είναι να μην έχεις δουλειά».
«Η προετοιμασία για τις γιορτές ξεκινάει ήδη από το καλοκαίρι, όταν και αρχίζουμε να φροντίζουμε για το εμπόρευμα μας- να επιλέγουμε τους κωδικούς των παιχνιδιών αλλά και να δημιουργούμε επαρκές στοκ» μας λέει η Μαρίνα Δαμίγου, μία εκ των δύο ιδιοκτητριών. «Με τη βιτρίνα μας δεν ασχολούμαστε πριν από του Αγίου Νικολάου, δεν μας αρέσει η χριστουγεννιάτικη περίοδος να έρχεται με το ζόρι από τον Οκτώβριο, όπως συμβαίνει ολοένα και συχνότερα», επισημαίνει. Παρόλα αυτά, οι συζητήσεις και ο σχεδιασμός για τον στολισμό ξεκινούν ένα μήνα νωρίτερα.
Η κ. Δαμίγου λέει πως την περίοδο των γιορτών το προσωπικό βιώνει την περισσότερη κούραση όλης της χρονιάς. «Πηγαίνουμε μέρα την ημέρα μέχρι να τελειώσει η χρονιά, μετρώντας τις αντοχές μας. Ομως, όταν έχεις δουλειά, κουράζεσαι, είσαι ώρες όρθιος αλλά δεν νοιάζεσαι. Το δύσκολο είναι να μην έχεις δουλειά. Οταν είσαι στον χορό, χορεύεις. Επίσης, εμείς συνεργαζόμαστε και καλύτερα όταν έχει τρέξιμο. Οταν δεν έχουμε πελάτες, δεν είμαστε καλά και μεταξύ μας».
Η ίδια κάνει λόγο για ένα ισχυρό αίσθημα χαράς όταν συμβουλεύει τους πελάτες ποιο παιχνίδι να αγοράσουν. Και χαίρεται ακόμα περισσότερο όταν την επισκέπτονται άνθρωποι που ως παιδιά λάμβαναν δώρα προερχόμενα από το εν λόγω κατάστημα. Η εντατική δουλειά δεν σταματά πάντως μόλις παρέλθουν τα Φώτα. Η δουλειά θα συνεχιστεί και μετά τις γιορτές, όταν μια μερίδα κόσμου θα επισκεφτεί το κατάστημα για να αλλάξει τα δώρα.
«Σκέφτομαι πως όλοι οι γονείς πηγαίνουν τα παιδιά τους σε Χριστουγεννιάτικα πάρκα και δραστηριότητες και εγώ δεν το έκανα ποτέ αυτό με τα παιδιά μου. Τα οποία όμως, με στηρίζουν και μας βοηθούν στο μαγαζί την παραμονή των Χριστουγέννων, όταν τελειώσουν τα κάλαντα».
Αν πάντως υπάρχει ένα πράγμα που ακόμα δυσκολεύεται να «χωνέψει« μετά από τόσα χρόνια στο επάγγελμα του εμπόρου, είναι οι τύψεις που νιώθει την περίοδο των γιορτών. «Σκέφτομαι πως όλοι οι γονείς πηγαίνουν τα παιδιά τους σε Χριστουγεννιάτικα πάρκα και δραστηριότητες και εγώ δεν το έκανα ποτέ αυτό με τα παιδιά μου. Τα οποία όμως, με στηρίζουν. Με ρωτάνε κάθε μέρα όταν με βλέπουν να επιστρέφω κουρασμένη σπίτι, αν πήγε καλά η δουλειά και κάναμε τζίρο, ενώ έρχονται και μας βοηθούν στο μαγαζί την παραμονή των Χριστουγέννων, όταν τελειώσουν τα κάλαντα. Κι έχω και τύψεις, όταν βλέπω πως δυσκολεύομαι να ευχαριστηθώ το χριστουγεννιάτικο τραπέζι γιατί θέλω πολύ να κοιμηθώ αυτές τις δύο ημέρες που θα κάνουμε ένα μικρό διάλειμμα, πριν επιστρέψουμε στη δουλειά για άλλες δέκα δύσκολες ημέρες».
«Μου αρέσει να ομορφαίνω τον κόσμο»
Ο Γιάννης Αρμάος, ιδιοκτήτης κομμωτηρίου στην οδό Ιπποκράτους, με πιστό και μεγάλο πελατολόγιο, το οποίο διαρκώς μεγαλώνει, δηλώνει χαρούμενος που…. «τρέχει σαν να του έχουν βάλει νέφτι».
Με το πιστολάκι ανά χειράς φροντίζοντας τα μαλλιά μιας πελάτισσας και με άλλη μία να περιμένει στη διπλανή καρέκλα, μας λέει πως αν δεν μπορούσε να αντέξει την πίεση της δουλειάς στις γιορτές, δεν θα έκανε κι αυτό το επάγγελμα. «Μου αρέσει να ομορφαίνω τον κόσμο, μου αρέσει η χαρά που μοιράζομαι μαζί τους» σημειώνει, συνεχίζοντας να δουλεύει απερίσπαστα.
Το οκτάωρο δεν τηρείται καμία από τις ημέρες των γιορτών. Τις παραμονές Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς, ο κ. Αρμάος φτάνει να εργάζεται ως και 14 ώρες την ημέρα. Τα ραντεβού ξεκινούν ακόμα και από τις 07.00 για να εξυπηρετηθούν όλοι οι πελάτες. Η δουλειά παραμένει εντατική μέχρι την παραμονή των Φώτων.
«Το χτένισμα που θα κάνει μια γυναίκα για το ρεβεγιόν δεν είναι σαν το δώρο που μπορεί να αγοραστεί 20 ημέρες πριν».
Η δε πίεση που ασκείται αυτή την περίοδο, δεν μπορεί να εξορθολογιστεί με κανέναν τρόπο. «Το χτένισμα που θα κάνει μια γυναίκα για το ρεβεγιόν δεν είναι σαν το δώρο που μπορεί να αγοραστεί 20 ημέρες πριν» μας λέει ο κ. Αρμάος, συμπληρώνοντας το εξής: «Μπορείς όμως να το κανονίσεις πολύ νωρίτερα και ευτυχώς πια ολοένα και περισσότεροι πελάτες μπαίνουν στη λογική να κλείνουν ραντεβού πριν εμφανιστούν ξαφνικά στο κομμωτήριο και σου πουν με αθώο τρόπο “μήπως μπορείς να μου φτιάξεις τα μαλλιά τώρα στα γρήγορα;”. Οι περισσότεροι έχουν καταλάβει πια πως αυτή η ερώτηση είναι ασεβής. Φέτος, τα ραντεβού για τις παραμονές Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς είχαν κλείσει έναν μήνα πριν».
Οσο για τον τρόπο που γιορτάζει ο ίδιος όταν τελειώνει και το τελευταίο ραντεβού, μάς λέει: «Θα πάω στην οικογένεια μου και θα είμαι χαρούμενος. Θα γιορτάσω μαζί τους, αλλά σε ήπιο κλίμα».
«Ο κόσμος βγάζει πάνω μας όλα του τα νεύρα»
Η κατάσταση είναι σίγουρα πιο σκληρή για τον υπάλληλο σε ένα μεγάλο σούπερ μάρκετ. Ο Αγγελος Ράπτης εργάζεται σε ένα κατάστημα έκτασης 6.000 τ.μ, στο πόστο των τυριών.
Οπως μας λέει, η πολλή δουλειά ξεκινάει από τις αρχές Δεκεμβρίου. «Οσο περνούν οι μέρες, οι παραγγελίες σε τυριά και σαλάμια έρχονται με τόσο μεγάλη ταχύτητα και σε τόσο μεγάλη ποσότητα που στο τέλος φτάνουμε σε σημείο να μην μπορούμε να περπατήσουμε μέσα στα ψυγεία», λέει χαρακτηριστικά.
Η διαρκής ανατροφοδότηση της βιτρίνας πολλαπλασιάζει το βάρος της δουλειάς. Περιγράφοντας το κλίμα που επικρατεί αυτές τις ημέρες, ο ίδιος λέει: «Η πίεση να ανταποκρινόμαστε πολύ γρήγορα στις απαιτήσεις των πελατών, είναι μεγάλη. Αυτό δημιουργεί και ψυχολογική φόρτιση η οποία μεγαλώνει περαιτέρω από τον τρόπο που μας συμπεριφέρεται ο κόσμος μέσα στο κατάστημα. Αρκετοί είναι πολύ ανυπόμονοι, θέλουν να εξυπηρετηθούν αστραπιαία, μιλούν υποτιμητικά, νιώθουν δυσφορία στην ουρά ακόμα και όταν βλέπουν πως πίσω από τα ψυγεία βρισκόμαστε 14 άτομα, οι οποίοι εργαζόμαστε χωρίς ανάσα. Μπορεί να μας πέσουν 30 γραμμάρια παραπάνω απ’ ό,τι ζήτησαν στην παραγγελία και μας βάζουν να ξαναγυρίσουμε πίσω στη μηχανή μέσα σε αυτόν τον πανικό και να το αφαιρέσουμε. Ή μας λένε: “καλά είναι δυνατόν η φέτα να έχει 13 ευρώ το κιλό”; Αυτό που με πειράζει περισσότερο από όλα δηλαδή, δεν είναι το τρέξιμο, αλλά ο τρόπος που μας μιλάνε».
«Η πίεση να ανταποκρινόμαστε πολύ γρήγορα στις απαιτήσεις των πελατών, είναι μεγάλη. Αυτό δημιουργεί και ψυχολογική φόρτιση η οποία μεγαλώνει περαιτέρω από τον τρόπο που μας συμπεριφέρεται ο κόσμος».
Τις παραμονές των Χριστουγέννων και της πρωτοχρονιάς, ο κ. Ράπτης φεύγει από το σούπερ μάρκετ στις 20.45. Οταν φτάνει στο σπίτι του κάνει ένα καυτό μπάνιο. Φοράει ρούχα καθημερινά και όπως λέει: «Συνυπάρχω με την οικογένεια μου όσο καλύτερα μπορώ, γιατί θέλω να είμαι παρών. Την ίδια στιγμή προσπαθώ να κρατήσω κουράγιο μέχρι τα Φώτα. Μετά και από αυτή την ημερομηνία, θα πούμε ο ένας συνάδελφος στον άλλο: “Εντάξει, τα καταφέραμε κι αυτές τις γιορτές, ας ξεκουραστούμε λίγο τώρα”».
Μαγειρεύοντας και σερβίροντας για όσους γιορτάζουν
Φρενήρεις είναι οι ρυθμοί και στα καταστήματα εστίασης. Ο Αντώνης Κουτζαογκελιάν, υπεύθυνος καταστήματος σε μπαρ εστιατόριο στην οδό Μαυρομιχάλη, λέει πως από τις 20 Δεκεμβρίου έως και τις 10 Ιανουαρίου, οι παρέες των πελατών «εμφανίζονται ταυτόχρονα και θέλουν και να εξυπηρετηθούν όλοι μαζί, με έναν τρόπο μαγικό».
Ο φόρτος εργασίας είναι μεγάλος σε όλα τα πόστα- κουζίνα, μπάρα, σέρβις, ταμείο. Το να δουλεύει η ομάδα με καλά αντανακλαστικά, συναδελφικότητα και σύμπνοια είναι εκ των ων ουκ άνευ. Αλλωστε, η πολλή δουλειά δεν τελειώνει μετά τις γιορτές. Θα ακολουθήσει η απογραφή και το στήσιμο του νέου μενού. Μετά και από αυτά, στο τέλος του Ιανουαρίου ο κ. Κουτζαογκελιάν θα πάρει την άδεια του, η οποία «είναι απαραίτητη για να μπορέσει να συνεχίσει με δυνάμεις τον υπόλοιπο χειμώνα».
«Τα Χριστούγεννα είναι το αποκορύφωμα της εργασίας μας»
Σε ένα άλλο μπαρ εστιατόριο στο Κολωνάκι, η κ. Ίρμα, η σεφ του καταστήματος, χαμογελάει πιο πλατιά από όλους τους εργαζόμενους που έχουμε συναντήσει.
«Ο χρόνος τρέχει, δεν σκέφτεσαι καθόλου, θέλεις μόνο να φτιάξεις ένα ωραίο πιάτο».
Ξεκλέβοντας πέντε λεπτά για να μας μιλήσει, μας δίνει την πιο αισιόδοξη πτυχή του να είσαι εργαζόμενος και μάλιστα σκληρά εργαζόμενος την περίοδο των γιορτών: «Ηθελα από μικρή να κάνω αυτή τη δουλειά, τη λάτρευα. Κατάφερα να την ξεκινήσω σε πιο μεγάλη ηλικία, στα 36 μου και αφού σπούδασα σε ένα ΙΕΚ, ζαχαροπλαστική και μαγειρική. Για εμάς τα Χριστούγεννα είναι το αποκορύφωμα της εργασίας μας, η ίδια η ουσία της. Ο χρόνος τρέχει, δεν σκέφτεσαι καθόλου, θέλεις μόνο να φτιάξεις ένα ωραίο πιάτο. Πολλές φορές έρχονται τα μέλη των οικογενειών μας εδώ και κάθονται κοντά μας ενώ δουλεύουμε. Τους ευχαριστεί να μας βλέπουν και εμείς παίρνουμε δύναμη».