Σε προορισμό για τους απανταχού παρατηρητές πουλιών μετατρέπεται τα τελευταία χρόνια η Λέσβος. Ήδη υπολογίζεται ότι τον φετινό Απρίλιο και Μάιο έχουν «κλείσει» να επισκεφθούν το νησί περισσότεροι από 9.000 φανατικοί του συγκεκριμένου χόμπι, αποδεικνύοντας και έμπρακτα την προοπτική του νησιού ευρύτερα στον οικοτουρισμό. Αυτό που φαίνεται να λείπει ακόμα από το νησί για τη δημιουργία ενός συνεκτικού «πράσινου» προφίλ είναι μια οργανωμένη υποστήριξη από την τοπική τουριστική αγορά, τους επαγγελματίες του νησιού και βέβαια την κοινωνία.
«Ο φυσιολατρικός τουρισμός ξεκίνησε τη δεκαετία του ’90. Σταδιακά η επίσκεψη στη Λέσβο έγινε το όνειρο των παρατηρητών πουλιών- μάλιστα το νησί έχει ανακηρυχθεί το 3ο καλύτερο μέρος στον κόσμο για birdwatching», εξηγεί η Ελένη Γαληνού, συνεργάτης της Μονάδας Βορειοανατολικού Αιγαίου του ΟΦΥΠΕΚΑ (Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, υπεύθυνος για τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας).
Κάθε χρόνο οι παρατηρητές πουλιών είναι ολοένα και περισσότεροι. Προέρχονται κυρίως από την Αγγλία και την Ολλανδία, ενώ επισκέπτονται το νησί τον Απρίλιο και τον Μάιο, εποχή που περνούν τα μεταναστευτικά πουλιά. «Την εποχή εκείνη, τα πουλιά που ξεχειμώνιασαν στην Αφρική διασχίζουν κατά χιλιάδες τη Μεσόγειο. Η ιδιαιτερότητα της Λέσβου είναι ότι οι παρατηρητές πουλιών θα συναντήσουν και πολλά ασιατικά είδη, που περνούν από αυτή την περιοχή αλλά όχι την υπόλοιπη Ευρώπη, ορισμένα από τα οποία δεν τα συναντάς εύκολα», λέει η κα Γαληνού. «Φέτος ακούμε ότι έχουν ήδη γίνει κρατήσεις για περισσότερους από 9.000 “πουλάκηδες”. Είναι μια πολύτιμη ένεση για την τοπική οικονομία, γιατί έρχονται μια εποχή “νεκρή” τουριστικά και θεωρούνται πολύ καλοί και από πλευράς αγοραστικής δύναμης και φυσικά σεβασμού προς το περιβάλλον του νησιού».
Το νησί αποτελεί το τρίτο καλύτερο μέρος στον κόσμο για παρατήρηση πουλιών – Ηδη 9.000 λάτρεις του χόμπι έχουν κλείσει θέσεις για Απρίλιο – Μάιο.
Κάνοντας οργανωμένες ξεναγήσεις μέσω του φορέα, αλλά και ιδιωτικά σε μεμονωμένους επισκέπτες ή γκρουπ, η κα. Γαληνού έχει συναντήσει και αρκετές ιδιαιτερότητες. «Ο απλός παρατηρητής έρχεται εδώ, περπατά στα μονοπάτια, πηγαίνει στους υγρότοπους και σημειώνει ποια είδη θα συναντήσει. Έρχονται όμως και άνθρωποι που έχουν ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο και επισκέπτονται τη Λέσβο για να δουν πολύ συγκεκριμένα πουλιά- έρχονται με λίστα. Κάποιοι συμπληρώνουν στη λίστα τους μόνο όσα πουλιά έχουν φωτογραφήσει- και μάλιστα με καλή φωτογραφία. Μου είχε τύχει η περίπτωση ενός διπλωμάτη που ήταν το χόμπι του να ζωγραφίζει όποια πουλιά συναντούσε».
«Ξενοδόχοι που φιλοξενούν παρατηρητές πουλιών λένε ότι αν έμεναν ένα μήνα ακόμα, δεν θα είχαν ανάγκη να ανοίγουν Ιούλιο και Αύγουστο. Τόσο καλοί πελάτες θεωρούνται, με οικονομική άνεση», λέει ο Γιάννης Σπιλάνης, καθηγητής στο τμήμα Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου. «Αυτός ο τουρισμός δημιουργεί θέσεις εργασίας για εκπαιδευμένους ανθρώπους, όχι μόνο καθαρίστριες και σερβιτόρους. Χρειάζεται όμως περισσότερη καλλιέργεια στο νησί, ώστε να εμπλακεί περισσότερο η τοπική οικονομία. Δυστυχώς δεν είναι πολλοί οι ξενοδόχοι που να είναι δεκτικοί, ενώ τα πρακτορεία απλά μετρούν διανυκτερεύσεις και μετακινήσεις».
«Το Γεωπάρκο της Λέσβου κάνει πολύ σοβαρές προσπάθειες σε αυτή την κατεύθυνση», αναφέρει ο περιβαλλοντολόγος Μιχάλης Μπάκας. «Αυτό που λείπει είναι ένας φορέας να συντονίσει όλες τις προσπάθειες που γίνονται στο νησί από ξενοδόχους, παραγωγούς, επιχειρηματίες και πολίτες, ώστε να ενισχυθεί η οικοτουριστική ταυτότητα της Λέσβου».
«Πρωτοβουλίες υπάρχουν. Το πρόβλημα είναι στη διάρκειά τους και στη στήριξή τους», εκτιμά ο Νίκος Ζούρος, συντονιστής και υπεύθυνος για τη λειτουργία του Γεωπάρκου Λέσβου. «Για να αναπτυχθεί αυτό το είδος του τουρισμού στη Λέσβου, πρέπει πρώτα να καταλάβει η τοπική κοινωνία τι πολύτιμο κεφάλαιο διαθέτει, πώς πρέπει να το διαχειριστεί και πώς όλο αυτό μπορεί να δημιουργήσει ένα εισόδημα. Δυστυχώς οι πράξεις μας στη Λέσβο δεν συνάδουν με τον πλούτο του νησιού. Το ζήτημα δεν είναι η προστασία, με την έννοια της αστυνόμευσης, αλλά η προβολή και ανάδειξη της φύσης. Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου κάνει πολλές δράσεις σε αυτή την κατεύθυνση, το Πανεπιστήμιο Αιγαίο στηρίζει με όποιον τρόπο μπορεί. Όμως η έλλειψη αναγνωρισιμότητας του περιβάλλοντος ως πόρου παραμένει το σοβαρότερο περιβαλλοντικό πρόβλημα στο νησί».