«Ημουν πρόεδρος της ΔΕΥΑΖ μόλις για 12 ώρες όταν συνέβη το γεγονός» λέει στην «Κ» ο πρόεδρος της Δημοτικής Επιχείρησης Υδρευσης Ζακύνθου, Διονύσης Τουρκάκης, αναφερόμενος στη μόλυνση με πετρέλαιο του αγωγού υδροδότησης στην πόλη της Ζακύνθου. Το πρόβλημα διαπιστώθηκε την Πέμπτη 11 Ιανουαρίου το μεσημέρι, όταν η έντονη μυρωδιά του πετρελαίου στο τρεχούμενο νερό οδήγησε σε επικοινωνία των κατοίκων με τη ΔΕΥΑΖ.
Παρ’ όλα αυτά, ο κ. Τουρκάκης κάνει λόγο για ένα «χρονικό προαναγγελθέντος θανάτου», υποστηρίζοντας πως αυτό που συνέβη ήταν το αποτέλεσμα χρόνιων προβλημάτων που αντιμετωπίζει το απαρχαιωμένο δίκτυο ύδρευσης του νησιού, με τις υπηρεσίες της ΔΕΥΑΖ να είναι αποψιλωμένες.
Σημειώνεται πως η Ζάκυνθος υδροδοτείται από γεωτρήσεις οι οποίες φτάνουν τις 70 περίπου. Δεδομένου ότι το νησί δεν έχει διαρκή υδροδότηση, οι περισσότερες οικίες διαθέτουν δεξαμενές/ντεπόζιτα στις οποίες αποθηκεύουν το νερό που παρέχει ο δήμος, ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού όταν το νησί «κατακλύζεται» από τουρίστες, οι διακοπές του νερού είναι συχνές και τα ντεπόζιτα ξεμένουν. Και όπως και σε πολλά άλλα μέρη της ελληνικής περιφέρειας, έτσι και στη Ζάκυνθο, οι πολίτες δεν πίνουν το νερό της βρύσης, αλλά εμφιαλωμένο.
Κατάσταση έκτακτης ανάγκης
Πίσω, στη δύσκολη κατάσταση που για έβδομη μέρα βιώνουν οι κάτοικοι της πόλης, οι οποίοι δεν έχουν νερό μετά τη διακοπή υδροδότησης, το βασικό σενάριο που έχει διατυπωθεί μέχρι στιγμής από τη ΔΕΥΑΖ είναι πως στο ύψος του ανοικτού δημοτικού θεάτρου της πόλης εντοπίστηκε πετρέλαιο επί του οδοστρώματος, από άγνωστη αιτία. Εκτιμάται ότι, μέσα από κάποια αφανή ρήξη του κεντρικού αγωγού της οδού Φιλικών, πιθανόν να πέρασε και το πετρέλαιο στον κεντρικό αγωγό της πόλης.
Δύο ημέρες μετά τη διακοπή της υδροδότησης ο δήμαρχος ζήτησε από την Πολιτική Προστασία να κηρύξει την πόλη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, πράγμα που συνέβη. Σύμφωνα με δηλώσεις του, η διαρροή προκλήθηκε όταν κατά τη διάρκεια γεμίσματος δεξαμενής πετρελαίου θέρμανσης σε πολυκατοικία, η μάνικα έπεσε από τη δεξαμενή και το πετρέλαιο χύθηκε στον δρόμο.
Καθώς οι μέρες περνούν, το πρόβλημα υδροδότησης έχει αρχίσει να γίνεται έντονα πιεστικό για τους κατοίκους της πόλης. Οι υδροφόρες των ιδιωτών που έχει επιτάξει ο δήμος έχουν φτάσει να καλύπτουν τα 500 κυβικά την ημέρα, όταν το νερό που περνάει καθημερινά, υπό κανονικές συνθήκες από τον αγωγό, είναι 2.500 κυβικά. Ετσι όσοι δεν μπορούν να περιμένουν δύο και τρεις ημέρες μέχρι να εξυπηρετηθούν, όπως οι οικογένειες με μικρά παιδιά, αγοράζουν προς 60 και 70 ευρώ τα 2 κυβικά νερό, ποσότητα που τους καλύπτει για 2 ημέρες.
«Προσπαθούμε να καταπολεμήσουμε τα φαινόμενα της αισχροκέρδειας αλλά και να φέρουμε περισσότερες υδροφόρες για να εξυπηρετηθούν όλοι» απαντά στα παραπάνω ο κ. Τουρκάκης.
Φθορές και βλάβες από το 2017
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΔΕΥΑΖ, ο συγκεκριμένος αγωγός, λόγω παλαιότητας παρουσιάζει συνεχώς εδώ και χρόνια βλάβες δημιουργώντας προβλήματα υδροδότησης στο κέντρο της πόλης.
Το 2017 διαπιστώθηκε φθορά σε συγκεκριμένο κομμάτι του. «Εντάχθηκε τότε σε πρόγραμμα αποκατάστασης» λέει ο κ. Τουρκάκης και συμπληρώνει: «Εγινε μελέτη, έγινε διαγωνισμός αλλά τα επόμενα βήματα του έργου καθυστέρησαν χαρακτηριστικά».
Οπως λέει:«Αν ρωτήσετε την τεχνική υπηρεσία για την καθυστέρηση, θα σας πει πως φταίει ο εργολάβος. Aν ρωτήσετε τον εργολάβο θα σας πει πως φταίει η τεχνική υπηρεσία και η γραφειοκρατία. Aν ρωτήσετε την αρχαιολογική υπηρεσία Ζακύνθου θα σας πει πως φταίει εργολάβος που “χτύπησε” ένα γεφύρι και σταμάτησε το έργο».
Σημειώνεται πως τον Μάιο του 2023, με εντολή της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Ζακύνθου, σταμάτησαν οι εργασίες έπειτα από ζημιά που προκλήθηκε στο βενετσιάνικο γεφύρι στην οδό Φιλικών. Το έργο επανεκκίνησε, χθες, 17 Ιανουαρίου, μετά και τη σύμφωνη γνώμη της Αρχαιολογικής, γεγονός καθαρά συμπτωματικό με το πρόβλημα του πετρελαίου, σύμφωνα με τον κ. Τουρκάκη. Κατά τον ίδιο, σε 85 ημέρες, αν δεν προκύψουν και άλλα προβλήματα, το έργο θα πρέπει να παραδοθεί από τον εργολάβο.
Αν το πρόβλημα με τον σπασμένο αγωγό υπάρχει καιρό, καταλαβαίνουμε πως τότε θα μπορούσαν να έχουν εισχωρήσει και άλλες ακατάλληλες ουσίες στο δίκτυο.
Σκεπτικός για όσα συμβαίνουν με το νερό στο νησί, εμφανίζεται και ο γενικός γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, Πέτρος Βαρελίδης.
Ο ίδιος τονίζει καταρχάς πως ο υπουργός ΥΠΕΝ, Θεόδωρος Σκυλακάκης επικοινώνησε άμεσα με την ΕΥΔΑΠ όταν διαπιστώθηκε η διαρροή, για να συνδράμει τη ΔΕΥΑΖ στο έργο αποκατάστασης. Ετσι, η ΔΕΥΑΖ ακολουθεί αυτές τις ημέρες το πρωτόκολλο της ΕΥΔΑΠ, το οποίο περιλαμβάνει καλό ξέπλυμα του αγωγού, καθαρισμό των δεξαμενών των οικιών και λοιπών κτιρίων αλλά και απομόνωση του σημείου που έγινε η διαρροή για να διαπιστωθεί τι ακριβώς συνέβη.
Εξετάσεις για βαρέα μέταλλα και μικρόβια
Σε κάθε περίπτωση, για τον κ. Βαρελίδη, το πρόβλημα με το νερό στη Ζάκυνθο είναι ευρύτερο και δεν αφορά μόνο έναν αγωγό. «Αν τελικά ισχύει το αρχικό σενάριο, καταλαβαίνουμε πως το δίκτυο των ομβρίων βρίσκεται πολύ κοντά στο δίκτυο των υδάτων χωρίς τις απαραίτητες προφυλάξεις, κάτι που δεν θα έπρεπε να συμβαίνει, ενώ γίνεται σαφές πως το δίκτυο των υδάτων αντιμετωπίζει σοβαρό τεχνικό πρόβλημα. Αν μάλιστα αυτό το πρόβλημα με τον σπασμένο αγωγό υπάρχει καιρό, καταλαβαίνουμε πως τότε θα μπορούσαν να έχουν εισχωρήσει και άλλες ακατάλληλες ουσίες στο δίκτυο».
Ο κ. Τουρκάκης λέει πως ούτε ο ίδιος αποκλείει αυτή την πιθανότητα, γι’ αυτό και η ΔΕΥΑΖ παρήγγειλε μετά τη διαρροή ένα «πακέτο» εξειδικευμένων εξετάσεων του νερού. Σε διάφορα σημεία του δικτύου θα γίνει δειγματοληψία και θα ερευνηθεί εάν υπάρχουν βαρέα μέταλλα και άλλα μικρόβια. Αυτές οι συνεχείς μετρήσεις θα διαρκέσουν από 5 έως 10 μέρες.
Υπόμνημα στον εισαγγελέα
Το πολυετές πρόβλημα με το νερό έχει κουράσει τους κατοίκους και οδηγεί σταθερά σε διαμάχες και εντάσεις. Το περιστατικό με το πετρέλαιο τις κορύφωσε. Πολλοί εκφράζουν δυσπιστία για το σενάριο της ΔΕΥΑΖ και πολλοί έχουν ερωτηματικά για την ποσότητα πετρελαίου που πραγματικά διέρρευσε στο δίκτυο – σύμφωνα με τον κ. Τουρκάκη, αυτή δεν είναι μεγαλύτερη από 60 λίτρα.
Μάλιστα, πριν από δύο ημέρες, το ΤΕΕ, ο Σύλλογος Μηχανικών και ο Δικηγορικός Σύλλογος Ζακύνθου μετέβησαν στον εισαγγελέα για να καταθέσουν υπόμνημα με το οποίο ζήτησαν να διενεργηθεί ανεξάρτητη πραγματογνωμοσύνη για την διαρροή. Μιλώντας στην «Κ» ο πρόεδρος του ΤΕΕ Ζακύνθου, Ιάκωβος Κονταράτος, κάνει λόγο για ελλιπή ενημέρωση από τη ΔΕΥΑΖ, ως προς το περιστατικό και τι πραγματικά συνέβη αλλά και για αδράνεια το πρώτο 24ωρο που έγινε γνωστό το πρόβλημα. «Βαδίζουμε στο σκοτάδι» σημειώνει.
Το πρόβλημα με τη διαχείριση υδάτων στην ελληνική περιφέρεια
Σε κάθε περίπτωση, το πρόβλημα των απαρχαιωμένων δικτύων ύδρευσης στην ελληνική περιφέρεια, αλλά και ο τρόπος που λειτουργούν οι επιχειρήσεις διαχείρισης είναι, σύμφωνα με τον κ. Βαρελίδη, κάτι που προβληματίζει την ηγεσία του ΥΠΕΝ.
Το πρόβλημα γίνεται ακόμα πιο εμφατικό τώρα που ο νέος κανονισμός της Ε.Ε. για την ποιότητα του νερού θέτει πολύ αυστηρά κριτήρια. Είναι πολύ δύσκολο για έναν μικρό οργανισμό να κάνει τα απαιτούμενα. Αυτό το σύστημα δεν είναι πια καθόλου αποδοτικό.
Οπως περιγράφει: «Τα δίκτυα υδροδότησης στην περιφέρεια έχουν πολλά ζητήματα. Μιλάμε για 275 περίπου επιχειρήσεις νερού στην Ελλάδα, είτε αυτές είναι τμήματα των δήμων, είτε ξεχωριστές δημοτικές επιχειρήσεις. Στις περισσότερες, λείπουν πολλοί εργαζόμενοι και συχνά εργαζόμενοι με εξειδίκευση και τεχνική επάρκεια, όπως για παράδειγμα αυτοί που πρέπει να παρακολουθούν τους βιολογικούς καθαρισμούς. Το πρόβλημα γίνεται ακόμα πιο εμφατικό τώρα που ο νέος κανονισμός της Ε.Ε. για την ποιότητα του νερού θέτει πολύ αυστηρά κριτήρια. Είναι πολύ δύσκολο για έναν μικρό οργανισμό να κάνει τα απαιτούμενα. Αυτό το σύστημα δεν είναι πια καθόλου αποδοτικό».
Ο κ. Βαρελίδης σημειώνει ακόμα πως σε πολλές περιπτώσεις τοπικών δικτύων ύδρευσης υπάρχουν πολύ μεγάλες απώλειες νερού ενώ λόγω ελλείψεων εργαλείων και ειδικών «όλα γίνονται εκ των ενόντων και πολύ συχνά με λανθασμένο τρόπο».
«Στόχος του υπουργείου είναι να αποκτήσουμε πιο ενδυναμωμένες και ανεξάρτητες από τοπικά συμφέροντα εταιρείες ύδρευσης».
Σύμφωνα με τον ίδιο, το ΥΠΕΝ έχει στα άμεσα σχέδιά του να αντιμετωπίσει το παραπάνω θέμα, περιορίζοντας, ανάμεσα σε άλλα μέτρα που θα λάβει, τον μεγάλο αριθμό αυτών των επιχειρήσεων και προσκαλώντας τους σε εθελοντικές συγχωνεύσεις, όπου αυτό είναι εφικτό. «Στόχος του υπουργείου είναι να αποκτήσουμε πιο ενδυναμωμένες και ανεξάρτητες από τοπικά συμφέροντα εταιρείες ύδρευσης» καταλήγει ο κ. Βαρελίδης.