Ηταν η πρώτη φονική επίθεση. Την περασμένη Τετάρτη, στις 11.30 το πρωί τοπική ώρα, ένας αντιπλοϊκός βαλλιστικός πύραυλος έπληξε το υπό ελληνική διαχείριση φορτηγό πλοίο «True Confidence». Σκότωσε τρία μέλη πληρώματος και τραυμάτισε τουλάχιστον άλλα τέσσερα, προκαλώντας σε κάποιους σοβαρά εγκαύματα. Μέχρι τότε, οι αντάρτες της Υεμένης χτυπούσαν με βλήματα και drone «καμικάζι» κυρίως τα εξωτερικά καταστρώματα των στόχων τους στην Ερυθρά Θάλασσα και στον Κόλπο του Αντεν, προκαλώντας μόνο υλικές ζημιές. Σύμφωνα με συγκλίνουσες μαρτυρίες ανθρώπων της ναυτιλίας, αυτή ήταν η πρώτη φορά που πέτυχαν το ακομοδέσιο, την υπερκατασκευή που περιλαμβάνει τους χώρους ενδιαίτησης. Εκεί ήταν πολύ πιθανό να υπάρξουν και θύματα.
Οι Χούθι υποστήριξαν ότι είχαν προειδοποιήσει το «True Confidence» προτού χτυπήσουν. Ενας Βιετναμέζος ναυτικός και δύο Φιλιππινέζοι έχασαν τη ζωή τους από το 20μελές πολυεθνικό πλήρωμα. Στο πλοίο επέβαιναν και τρεις ένοπλοι φρουροί, δύο υπήκοοι Σρι Λάνκα και ένας Νεπαλέζος. Σε αυτό το επισφαλές θαλάσσιο πέρασμα, ο ρόλος τους είναι να περιορίσουν τις άσκοπες μετακινήσεις προσωπικού στο κατάστρωμα. Δεν μπορούν να αναχαιτίσουν τις επιθέσεις αυτού του τύπου, καθώς δεν έχουν την εκπαίδευση και τον εξοπλισμό. Κύρια αποστολή τους είναι να αποτρέπουν απόπειρες για ρεσάλτο πειρατών. Μπορούν, όμως, να τιθασεύσουν τον πανικό του πληρώματος έπειτα από ένα πυραυλικό πλήγμα και να τους οδηγήσουν σε ασφαλή, θωρακισμένο χώρο εντός του πλοίου, καθώς πάντοτε υπάρχει ο κίνδυνος επαναληπτικού χτυπήματος.
Η διαχειρίστρια εταιρεία του πλοίου που χτυπήθηκε την περασμένη Τετάρτη, Third January Maritime, εδρεύει στον Πειραιά. Οι Χούθι υποστηρίζουν ότι το πλοίο ήταν αμερικανικών συμφερόντων και αυτός ήταν ο λόγος που μπήκε στο στόχαστρό τους. Ωστόσο, παράγοντες της ναυτιλίας εξηγούν στην «Κ» ότι το πλοίο είχε αλλάξει πρόσφατα χέρια και δεν ανήκε πλέον στην αμερικανική Oaktree Capital. Αυτή η ιδιοκτησιακή μεταβολή φαίνεται ότι δεν είχε αποτυπωθεί και στις προσβάσιμες βάσεις δεδομένων, τις οποίες συμβουλεύονται και οι Χούθι για να αποφασίσουν πού θα χτυπήσουν.
Από το ρεσάλτο, στα drones
Η πρώτη επίθεση των Χούθι κατά εμπορικού πλοίου, προς υποστήριξη της Χαμάς, καταγράφηκε στις 19 Νοεμβρίου 2023. Ενοπλοι μασκοφόροι πραγματοποίησαν ρεσάλτο από αέρος και θαλάσσης, κατέλαβαν το πλοίο και αιχμαλώτισαν το πλήρωμα. Ακολούθησαν δεκάδες κλιμακούμενα χτυπήματα με πυραύλους ή drones τα οποία μετέφεραν εκρηκτική ύλη. Συνολικά μέχρι και τα μέσα αυτής της εβδομάδας είχαν καταγραφεί 38 επιθέσεις σε χιλιάδες διασχίσεις πλοίων στην περιοχή, εκ των οποίων οι 18 ήταν επιτυχείς. Τις περισσότερες φορές είτε δεν βρίσκουν στόχο ή το τελευταίο διάστημα καταρρίπτονται εγκαίρως από ξένες ναυτικές δυνάμεις. Οι 22 επιθέσεις έγιναν με βλήματα και οι 16 με χρήση drones.
Οι στόχοι των Χούθι είναι κατά βάσιν πλοία τα οποία συνδέονται με το Ισραήλ, τις ΗΠΑ και τη Βρετανία. Μεταξύ άλλων, έχουν χτυπηθεί και εμπορικά πλοία ελληνικών συμφερόντων. Στις 16 Ιανουαρίου, ανοικτά της Υεμένης, ένας πύραυλος έπληξε το φορτηγό πλοίο «Zografia», το οποίο επισκευάζεται έκτοτε στη ζώνη Περάματος. Ακόμη στις 12 Φεβρουαρίου το πλοίο «Star Iris» χτυπήθηκε πιθανότατα από δύο drones, τα οποία προκάλεσαν μικρό βύθισμα στο κατάστρωμα και επιφανειακή ζημιά περιορισμένης έκτασης.
Αντιπλοϊκός βαλλιστικός πύραυλος έπληξε το υπό ελληνική διαχείριση πλοίο «True Confidence» σκοτώνοντας τρία μέλη πληρώματος και τραυματίζοντας τουλάχιστον τέσσερα.
Η απειλή των Χούθι τους τελευταίους μήνες έχει οδηγήσει ορισμένες εταιρείες στην αναζήτηση εναλλακτικής διαδρομής. Προσθέτουν επιπλέον ναυτικά μίλια, ημέρες και κόστος στο ταξίδι τους, πλέοντας κάτω από τη Νότιο Αφρική και παρακάμπτοντας με αυτό το δρομολόγιο το λιμάνι του Πειραιά.
Στην κόκκινη ζώνη
Στέλεχος ελληνικής ναυτιλιακής εταιρείας, της οποίας τα περισσότερα πλοία εξακολουθούν να διέρχονται από το επισφαλές σημείο, αναφέρει ότι η διάσχισή του διαρκεί περίπου 60 ώρες. Υπολογίζει ότι περίπου 24 ώρες χρειάζονται για την Ερυθρά Θάλασσα και οι υπόλοιπες για τον Κόλπο του Αντεν, όπου έχει αποδειχτεί ότι φτάνει το βεληνεκές των πυραύλων των Χούθι. «Προσπαθούμε να περιορίσουμε το χρονικό διάστημα της έκθεσης στη ζώνη του κινδύνου και πάμε με πιο υψηλή ταχύτητα. Σε δεξαμενόπλοια που έχουν πιο εύφλεκτο φορτίο μπορεί να τοποθετήσουμε και κάποια μέλη υπηρεσιών ασφαλείας, που φροντίζουν για την επαγρύπνηση του πληρώματος και τον συντονισμό τους. Εχουν πληροφορίες για το τι συμβαίνει εκείνη τη στιγμή στην περιοχή και μπορεί να υποδείξουν κάποιες μικροαλλαγές στην πορεία που ίσως βοηθήσουν», εξηγεί.
Κατά τη διάρκεια του επικίνδυνου περάσματος, τα μέλη του πληρώματος έχουν οδηγίες να μη βγαίνουν στο κατάστρωμα χωρίς σοβαρό λόγο, δεν γίνονται εργασίες συντήρησης και στη γέφυρα βρίσκονται μόνον όσοι είναι απαραίτητοι για την πλοήγηση. «Σκοπός είναι να μη βρεθούν εκτεθειμένοι και τους λέμε να προτιμούν τα μέρη πιο εσωτερικά στο κέλυφος, που παρέχουν και μεγαλύτερη προστασία. Τους λέμε να είναι προφυλαγμένοι στο ακομοδέσιο», λέει το στέλεχος της ναυτιλιακής. Σε κάποιες περιπτώσεις, ορισμένες εταιρείες προβλέπουν αυξημένη αμοιβή για τα πληρώματά τους όσο καιρό βρίσκονται στην επικίνδυνη περιοχή.
Σύμφωνα με τον ίδιο, τις διελεύσεις από τα επίμαχα σημεία αποφεύγουν κυρίως εταιρείες οι οποίες «νιώθουν ότι έχουν κάποιο σύνδεσμο με ΗΠΑ, Βρετανία και Ισραήλ». Ακόμη και εάν τα κοντέινερ είναι ναυλωμένα από ισραηλινή εταιρεία και φέρουν τα σήματά της, είναι πιθανό να αποτελέσουν στόχο. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και σε περίπτωση που κάποια εταιρεία φαίνεται ότι είναι εισηγμένη στο αμερικανικό χρηματιστήριο, τότε το πλοίο κρίνεται από τους Χούθι ως «αμερικανικό». Αλλωστε, αυτός ήταν και ο πιθανός λόγος που είχε χτυπηθεί το προηγούμενο διάστημα ένα πλοίο ελληνικών συμφερόντων. Αλλος παράγοντας κινδύνου είναι να σκοπεύει κάποιο πλοίο να δέσει στο Ισραήλ ακόμη και εάν είναι κενό φορτίου.
Οι Χούθι παρακολουθούν τις βάσεις δεδομένων για να διαπιστώσουν την ταυτότητα των πλοίων, καθώς και το στίγμα που εκπέμπει το AIS του πλοίου. Εκτιμάται πως τις περισσότερες φορές προσπαθούν να χτυπήσουν κατά προσέγγιση. Δεν αποκλείεται στη θαλάσσια περιοχή να έχουν και άλλα «μάτια» και να λαμβάνουν πληροφορίες για θέσεις πιθανών στόχων τους από μεγάλα ψαράδικα.
«Ηταν θέμα τύχης που δεν είχαν υπάρξει θύματα νωρίτερα. Είναι πολύ δύσκολο για τους ναυτικούς που περνούν από εκεί. Να ταξιδεύουν και να φοβούνται ότι μπορεί να τους επιτεθούν», λέει σε τηλεφωνική επικοινωνία με την «Κ» ο Ντιρκ Σίμπελς, Γερμανός αναλυτής σε θέματα ασφαλούς ναυσιπλοΐας στην εταιρεία Risk Intelligence. «Ισως επηρεάσει την αντίληψη του κινδύνου στον κλάδο της ναυτιλίας», σημειώνει για τη φονική επίθεση, αλλά δεν περιμένει μεγάλες αλλαγές.«Δεν θεωρώ ότι θα μειωθούν και άλλο τα πλοία που διέρχονται από εκεί», τονίζει.
Τα πλήγματα ΗΠΑ και Μεγάλης Βρετανίας δεν τους πτόησαν
Οι Χούθι είναι πολιτική και στρατιωτική οργάνωση που εντάσσεται στο ευρύτερο φάσμα του πολιτικού Ισλάμ και δρα στην Υεμένη από τη δεκαετία του 1990. Το 2014 ξέσπασε στη χώρα βίαιος εμφύλιος στον οποίο οι Χούθι, με τη σιωπηλή υποστήριξη του Ιράν, πολέμησαν εναντίον μιας συμμαχίας υποστηρικτών της επίσημης κυβέρνησης, με επικεφαλής τη γειτονική Σαουδική Αραβία. Ο ΟΗΕ είχε περιγράψει τον πόλεμο της Υεμένης ως «τη χειρότερη ανθρωπιστική κρίση στην ιστορία», ενώ η χώρα κατατάσσεται πλέον στις δέκα πιο φτωχές χώρες του πλανήτη.
Αν και ο πόλεμος συνεχίζεται μέχρι σήμερα, οι Χούθι έχουν αυτή τη στιγμή υπό τον έλεγχό τους μεγάλο μέρος (περίπου το ένα τέταρτο) της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας Σαναά και περιοχών στα βόρεια σύνορα με τη Σαουδική Αραβία. Εχουν γίνει αρκετές απόπειρες διαπραγμάτευσης ανακωχής με την επίσημη κυβέρνηση που εδρεύει στο λιμάνι του Αντεν στο νότιο άκρο της χώρας. Χωρίς ποτέ να το έχει παραδεχθεί ανοιχτά, είναι κοινό μυστικό πως το Ιράν έχει πολλές φορές στο παρελθόν ενισχύσει τους Χούθι με πυραύλους, drones και πολλά άλλα οπλικά συστήματα.
Οι αντάρτες Χούθι είναι πολιτική και στρατιωτική οργάνωση στην ευρισκόμενη σε σκληρό εμφύλιο πόλεμο Υεμένη, μία από τις δέκα πιο φτωχές χώρες του κόσμου.
Γνωστοί και ως Ανσάρ Αλλάχ (υποστηρικτές του Θεού), οι Χούθι είναι σιίτες, ανήκουν δηλαδή στον δεύτερο πιο διαδεδομένο κλάδο του Ισλάμ. Παρ’ όλα αυτά δεν πρέπει να θεωρούνται ένα και το αυτό με το Ιράν καθώς έχουν τις δικές τους γεωπολιτικές και οικονομικές επιδιώξεις. Η ιδιαίτερη θέση τους στον παγκόσμιο χάρτη τούς έχει δώσει αυτή τη στιγμή μία δύναμη δυσανάλογα μεγαλύτερη του οπλισμού τους: το πιο νευραλγικό θαλάσσιο πέρασμα στον πλανήτη, αφού από την Ερυθρά Θάλασσα περνούν καθημερινά χιλιάδες εμπορικά πλοία. Ενδεικτικά, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, τα τάνκερ που διαπλέουν την Ερυθρά Θάλασσα έχουν μειωθεί κατά 30% από την αρχή των επιθέσεων.
Αδελφοποιημένοι με τη Χαμάς, οι Χούθι ανακοίνωσαν τον Οκτώβριο πως ξεκινούν επιθέσεις εναντίον πλοίων που εξυπηρετούν δυτικά συμφέροντα ως ένδειξη αλληλεγγύης στον παλαιστινιακό λαό αλλά και ως μοχλό πίεσης προς το Τελ Αβίβ να τερματίσει τον πόλεμο. «Θέλουμε να ξεκαθαρίσουμε σε όλους ότι οι επιχειρήσεις μας γίνονται για υποστήριξη των Παλαιστινίων της Γάζας. Δεν μπορούμε να μείνουμε απλοί θεατές της πολιορκίας», είχε δηλώσει ο βασικός διαπραγματευτής και εκπρόσωπος της οργάνωσης, Μοχάμεντ Αμπντουλσαλάμ, τον περασμένο Δεκέμβριο.
Παρά τις επιθέσεις που εξαπέλυσαν εις βάρος τους τον προηγούμενο μήνα οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία, οι Χούθι δηλώνουν πως θα συνεχίσουν να χτυπάνε πλοία που σχετίζονται έστω και έμμεσα με το Ισραήλ έως ότου ο ισραηλινός στρατός να αποχωρήσει από τη Γάζα. Οι Χούθι μαζί με τη Χεζμπολάχ και τη Χαμάς, συγκροτούν τον «άξονα αντίστασης» του Ιράν, μιας συμμαχίας περιφερειακών πολιτοφυλακών κατά του Ισραήλ και της Δύσης.