Η «Κυρά των αμπελιών», όπως την είχε αποκαλέσει ο τότε αρχισυντάκτης της «Κ» Κυριάκος Κορόβηλας το 1979, δημοσιεύοντας στην εφημερίδα την ομόφωνη εκλογή της Σταυρούλας Κουράκου στην προεδρία του OIV (Διεθνής Οργανισμός Αμπέλου και Οίνου), έφυγε χθες από τη ζωή σε ηλικία 96 ετών. Αφησε σε εμάς πολλές ιστορίες για το κρασί, γραμμένες σε βιβλία, δοκίμια, και στην «Κ» όπου αρθρογραφούσε για 5 χρόνια κάθε Κυριακή πολλές επιστημονικές γνώσεις, και βέβαια τα λαμπρά αποτελέσματα όλων των μαχών που έδωσε για τον οίνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο από τις θέσεις που κατείχε. Μας κληροδότησε την πιο πολύτιμη παρακαταθήκη, το ελληνικό κρασί όπως είναι σήμερα, εύγευστο, μοναδικό, πολύτιμο, ένα προϊόν που ταξιδεύει με ταυτότητα στιβαρή σε κάθε μέρος του κόσμου όπου οι άνθρωποι έχουν τη συνήθεια να βάζουν οίνο στο τραπέζι τους.
Στην «Κυρά των αμπελιών» (προσωνύμιο που προήλθε από το ομώνυμο ποίημα του Γιάννη Ρίτσου) οφείλεται η λαμπρή μετεξέλιξη του ελληνικού κρασιού, κάτι που γνωρίζουν και αναγνωρίζουν όλοι οι οινοποιούντες. «Στον άνθρωπο που στήριξε πάνω από μισό αιώνα την υπόθεση του ελληνικού κρασιού προσφέρουμε το βιβλίο αυτό», προλόγισε ο οινοποιός Γιάννης Βογιατζής την έκδοση «Οινάνθη», ενός βιβλίου με κείμενα της ίδιας τον Ιανουάριο του 2022 ως φόρο αγάπης και ευγνωμοσύνης.
Με όραμα, πυγμή και μεθοδικότητα, απογείωσε τη σύγχρονη ελληνική οινοπαραγωγή, που έκανε τα πρώτα της βήματα το 1970.
Η ιστορία της σύγχρονης ελληνικής οινοπαραγωγής κάνει τα πρώτα της βήματα το 1970 και η Σταυρούλα Κουράκου παίρνει το μικρό παιδί από το χέρι. Για να του στρώσει τον δρόμο και να το πείσει να μεγαλώσει όπως του αξίζει. Την εποχή που κανείς δεν ήξερε τι αξίζει. Ως πτυχιούχος χημικός το 1953 βρέθηκε τυχαία να εργάζεται στο Ινστιτούτο Οίνου, ίδρυμα τεχνολογικής έρευνας του υπουργείου Γεωργίας. Πολύ καλή επιστήμων, το 1959 φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Μπορντό, μετά στο χημικό εργαστήριο του Πανεπιστημίου του Μονπελιέ και στη συνέχεια εργάστηκε ως χημικός στο υπουργείο Γεωργίας. Οπως η ίδια είχε αναφέρει, πήρε την απόφαση να ασχοληθεί με το ελληνικό κρασί όταν βρέθηκε στο Στρασβούργο την εποχή που η Ελλάδα επρόκειτο να ενταχθεί στην ΕΟΚ και συνειδητοποίησε ότι αν η Ελλάδα δεν προετοιμαζόταν σωστά, θα βρισκόταν σύντομα σε μειονεκτική θέση. Στις αρχές του ’70 ταξίδεψε στις αμπελουργικές περιοχές όλης της Ελλάδας, μίλησε με αμπελουργούς και κατέγραψε τον τρόπο παρασκευής του ελληνικού οίνου τότε, και συγκέντρωσε πληροφορίες από ξένους περιηγητές για τις ελληνικές ποικιλίες πριν από τη φυλλοξήρα που κατέστρεψε τους αμπελώνες.
«Ρίχτηκε στη μάχη με όλα της τα όπλα – το επιστημονικό υπόβαθρο, το όραμά της, την πυγμή με την οποία αντιμετώπισε στενόμυαλους ιθύνοντες και υπερασπίστηκε τα ελληνικά συμφέροντα στους ευρωπαϊκούς φορείς», διηγείται ο Γιώργος Τσίρος στον πρόλογο της συνέντευξής του με τη Σταυρούλα Κουράκου το 2016 (η συνέντευξη είχε δημοσιευθεί στο Greece Is Wine της «Κ»). Τι ακριβώς υπερασπιζόταν ακόμη και η ίδια δεν είχε συνειδητοποιήσει, αφού τότε οι οινοπαραγωγοί ήθελαν απλώς να βγάζουν μεγάλες ποσότητες από ό,τι να ‘ναι. Ομως όπως η ίδια έλεγε, οι εδαφοκλιματικές συνθήκες της χώρας μπορούσαν να υποστηρίξουν τις «πάμπολλες εκλεκτές τοποποικιλίες αμπέλου». Υπερασπίσθηκε και κατοχύρωσε 27 ελληνικές ονομασίες προελεύσεως, με νεότερη αυτήν του Vinsanto. Με την καθοδήγησή της, το υπουργείο Γεωργίας κατέταξε νομοθετικά τις ποικιλίες αμπέλου στην Ελλάδα σύμφωνα με την ποιοτική αξιολόγηση που έκανε το Ινστιτούτο Οίνου έπειτα από ερευνητική εργασία πολλών χρόνων. Δόθηκαν οικονομικά κίνητρα για την επέκταση των αμπελοκαλλιεργειών.
Το 1979 εκλέχθηκε ομόφωνα πρόεδρος του OIV, του διεθνούς διακυβερνητικού τεχνοοικονομικού οργανισμού, από τη Γενική Συνέλευση των κρατών-μελών, παρότι γυναίκα ανάμεσα σε εκατοντάδες άνδρες. Με Προεδρικό Διάταγμα η Σταυρούλα Κουράκου διορίστηκε αναπληρώτρια καθηγήτρια της Οινολογίας στη Γεωργική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Παρασημοφορήθηκε από τη Γαλλία, την Ισπανία και την Ιταλία. Συμμετείχε σε πάμπολλα επιστημονικά συνέδρια. Τα βιβλία για το κρασί που έγραψε –10 τον αριθμό– έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά και τα γερμανικά.
«Μια γεμάτη ζωή»
«Νιώθω απλά ένας άνθρωπος που άξιζε να ζήσει, δεν τη χαράμισα τη ζωή μου», είχε πει. «Ημουν τυχερή και ευτύχησα να δω να γεννιέται στη χώρα μας από το μηδέν ένας ολόκληρος τομέας ως έρευνα, εφαρμογή, επιστήμη, βιομηχανία, εμπόριο, διεθνείς σχέσεις. Εάν ήταν να ξαναγεννηθώ, θα ευχόμουν να ζήσω και πάλι την ίδια αυτή ζωή – ακόμα και τις δύσκολες στιγμές της. Αυτή τη γεμάτη ζωή, που αφιερώθηκε στην υπηρεσία του αμπελοοινικού τομέα».