«My name is Helen» συστήνεται στα αγγλικά η Ελένη, μια εκ των εκατό τροφίμων με ελαφρά και μέση νοητική στέρηση του Εργαστηρίου Ειδικής Αγωγής «Μαργαρίτα», προκαλώντας τον θαυμασμό όλων μας. Χθες, ανήμερα τη μέρα γενεθλίων του Νοτιοαφρικανού ηγέτη Νέλσον Μαντέλα γιορτάζεται από το 2010 η Παγκόσμια Ημέρα Νέλσον Μαντέλα. Στόχος των περίπου 20 εθελοντών, μελών ως επί το πλείστον της νοτιοαφρικανικής κοινότητας στην Ελλάδα, είναι να αφιερώσουν 67 λεπτά, δηλαδή όσα χρόνια αφιέρωσε ο ίδιος στον αγώνα του, εργαζόμενοι εθελοντικά για το καλό της κοινωνίας.
Η Ελένη, μαζί με τη Χάνα, που μιλάει άπταιστα αγγλικά, τον Ηλία, τη Βάσω και τον Γιώργο έχουν βαλθεί με την καθοδήγηση της ψυχολόγου – εκπαιδεύτριας εργαστηρίου Σέβης Αλμπάνη να εξηγήσουν στις επισκέπτριες στο εργαστήρι κοσμήματος πώς να φτιάχνουν δακτυλίδια με ημιπολύτιμες χάντρες και βραχιόλια από δέρμα. «Είναι μια απασχόληση που τους βοηθάει να αναπτύξουν τις εγγενείς τους κλίσεις», μας εξηγεί η ίδια, «εξασκείται η συγκέντρωσή τους, καλλιεργείται το συνεργατικό πνεύμα, ενώ βλέποντας άμεσα το αποτέλεσμα τονώνεται η αυτοπεποίθησή τους – ειδικά των κοριτσιών, που καμαρώνουν φορώντας κοσμήματα δικής τους έμπνευσης».
Στον προαύλιο χώρο, δύο ακόμα ομάδες με γάντια και φτυάρια ανά χείρας επεκτείνουν τους ήδη υπάρχοντες κήπους, φυτεύοντας λάχανα και ρίγανη, ενώ ετοιμάζονται να μαζέψουν κολοκύθια και πιπεριές. Ο εθελοντής ανοίγει τον λάκκο και τοποθετεί το φυτό, ο μαθητής κλείνει προσεκτικά τον λάκκο γεμίζοντάς τον χώμα και περλίτη. Μεταξύ των επίμονων κηπουρών ο ίδιος ο πρέσβης της Νοτίου Αφρικής, κ. Makgetla. «Η μαμά χαίρεται πολύ που φτιάξαμε μαζί τις ζαρντινιέρες», μου εμπιστεύεται ο Χάρης. «Μαγειρεύω κιόλας συχνά, η σπεσιαλιτέ μου είναι τα μακαρόνια με κιμά».
«Τι δουλειά κάνεις;» με ρωτάει ο Μάριος, προκειμένου να μου αποκαλύψει τη συνταγή για τα κουλουράκια, αλλά η απάντησή μου δεν τον συγκινεί. Ευτυχώς, στις διαπραγματεύσεις παρεμβαίνει ο Βύρων, που δείχνει την αναρτημένη στο ψυγείο συνταγή. «Πρόσεξε τη δοσολογία», με συμβουλεύει ο 23χρονος, που έχει ολοκληρώσει το εκπαιδευτικό τμήμα μαγειρικής, μένει μόνος του και ετοιμάζεται να αποφοιτήσει. «Θέλω να βρω δουλειά». Δεν είναι, ωστόσο, ο μοναδικός ανεξάρτητος στην ομήγυρη. Η Χριστίνα κυκλοφορεί μόνη της με τα ΜΜΜ, «παίρνω το λεωφορείο 460 κάθε πρωί». Αλλά και ο Δημήτρης στο πλάι της δεν κρύβει τη χαρά του: σε λίγες ημέρες θα πάει κατασκήνωση και μετά θα ταξιδέψει αεροπορικώς. «Θα μου λείψει, βέβαια, πολύ το κορίτσι μου, η Λουκία. Ξέρεις, είμαστε δύο χρόνια μαζί».
Αυτή είναι, άλλωστε, η φιλοσοφία της «Μαργαρίτας», η σταδιακή αυτονόμηση των παιδιών, που εισέρχονται στο Ιδρυμα από 14 ετών και μπορούν να παραμείνουν έως και τα 40. Για περίπου πέντε χρόνια ακολουθούν ένα πρόγραμμα κυκλοφοριακής αγωγής με ΜΜΜ και εκπαιδεύονται στο να αυτοεξυπηρετούνται και να κάνουν δουλειές του σπιτιού. Τότε είναι έτοιμοι να μεταβούν στα εργαστήρια επαγγελματικής κατάρτισης: για κατασκευή διαφημιστικού δώρου και μπομπονιέρας, για καλλιέργεια καλλωπιστικών φυτών και λαχανικών, για συντήρηση χώρων πρασίνου, για κατασκευή ειδών δώρου, για εστίαση, για υπηρεσίες ιματισμού, για γραμματειακή υποστήριξη και υφαντική. Παράλληλα, μέρος των τροφίμων συμμετέχουν σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα επιδοτούμενο μέσω ΕΣΠΑ. «Η μεγάλη μας αγωνία αφορά τη ζωή τους μετά τα 40, καθώς και οι γονείς τους γερνούν και οι κατάλληλες δομές γι’ αυτές τις ηλικίες είναι μετρημένες στα δάχτυλα», υπογραμμίζει η κοινωνική λειτουργός Χάρις Κωστάκη.
Μετά δύο ώρες κοινής δουλειάς έρχεται η ώρα του αποχαιρετισμού για την ανάμεικτη παρέα. Δοκιμάζοντας εδέσματα από τα χεράκια τους, μικροί και μεγάλοι παρασύρονται από δύο χορεύτριες του Mantela Group στους ρυθμούς των νοτιοαφρικανικών χωρών. Ο ενθουσιασμός διαδέχθηκε την αρχική συστολή. Το θέλημα του Μαντέλα πραγματώθηκε.