Προπαραμονή Χριστουγέννων, δέκα το πρωί, πάνω από εκατό άτομα είχαν μαζευτεί έξω από τις φυλακές ανηλίκων του Αυλώνα. Αλλοι κρατούσαν τσάντες με δώρα, άλλοι με φαγητά. Δεν είχαν έρθει για κάποιο από τα έκτακτα «εορταστικά» επισκεπτήρια, αλλά για τη χριστουγεννιάτικη γιορτή της φυλακής. Περίμεναν υπομονετικά για ώρα μέχρι να ολοκληρωθεί ο έλεγχος της εισόδου και στη συνέχεια κατευθύνθηκαν στον χώρο του σχολείου, που είχε διαμορφωθεί ειδικά για εκείνη την ημέρα σε αίθουσα θεάτρου. Συγγενείς, φίλοι και εξωτερικοί συνεργάτες των φυλακών κάθισαν στις ξύλινες -όχι και τόσο αναπαυτικές- καρέκλες και περίμεναν να ξεκινήσει η παράσταση «Ο Καραγκιόζης Εγκλειστος». Ενα Θέατρο Σκιών που προετοίμαζαν πυρετωδώς οι μαθητές τον τελευταίο μήνα. Για μιάμιση ώρα, οι μαθητές αφηγήθηκαν και τραγούδησαν τις περιπέτειες του «νεοεισερχόμενου Καραγκιόζη», ουσιαστικά διασκευές γνωστών τραγουδιών -από λαϊκά μέχρι όπερα- με κείμενα όμως και αναφορές από τη δική τους ζωή μέσα στο κελί. Αλλοτε χιουμοριστικές, άλλοτε στενάχωρες και μελαγχολικές.
Το κοινό χειροκροτούσε πραγματικά συγκινημένο στο τέλος της κάθε πράξης, κάποια στιγμή κάποιος αναρωτήθηκε φωναχτά αυτό που λογικά όλοι σκέφτονταν: «Μα είναι δυνατόν αυτά τα παιδιά να έχουν κάνει τέτοια δουλειά;». Την απάντηση έδωσε μια υπάλληλος της φυλακής, δείχνοντας με νόημα τον σαραντάρη ψιλόλιγνο άνδρα της ορχήστρας. Ηταν ο Γιάννης Κατσιλάμπρος, ο καθηγητής μουσικής που το 2008 είχε σκοτώσει τη σύζυγό του και στη συνέχεια είχε θάψει το πτώμα της στο παρκάκι δίπλα από το σπίτι τους στη Φιλοθέη. Τα τελευταία τρία χρόνια έχει μεταφερθεί στις φυλακές ανηλίκων και κάνει εκεί μεροκάματα στο σχολείο δίνοντας έμφαση στα πολιτιστικά. Και αν η παράσταση δεν ήταν αφιερωμένη στον πρώην συμμαθητή των παιδιών Νίκο Ρωμανό, το πιθανότερο είναι πως θα ήταν αφιερωμένη στον ίδιο τον Κατσιλάμπρο, καθώς οι μαθητές σύντομα θα τον «χάσουν». Μέσα στο 2015 προβλέπεται να αποφυλακιστεί…
Μετά το τέλος της παράστασης, καλεσμένοι και κρατούμενοι πέρασαν στο βάθος της αίθουσας όπου είχε στηθεί πλούσιος μπουφές – χορηγία μιας γυναίκας που στηρίζει τη φυλακή. Αμέσως μετά όμως ήρθε η ώρα του αποχαιρετισμού και ένας ένας οι κρατούμενοι επέστρεψαν στα κελιά τους.
«Είναι δύσκολες οι μέρες αυτές» παρατήρησε ένας φύλακας, βγαίνοντας από την αίθουσα. «Κάποιοι από τους παλιούς χαίρονται με τις μικρές παραχωρήσεις που απολαμβάνουν αλλά για τους περισσότερους και ειδικά τους καινούργιους, οι μέρες αυτές είναι μια υπενθύμιση του τι έχουν αφήσει έξω».
Εθιμοτυπικά τις ημέρες αυτές οι φυλακές μπαίνουν σε κλίμα εορταστικό, έκτακτα επισκεπτήρια με ευελιξία στους κανόνες για τα φαγητά που επιτρέπονται να μπουν μέσα αλλά και βελτιωμένα μενού μέσα στη φυλακή με χρήση του Ταμείου Κέρδους Σιγαρέττων (όπου αποταμιεύεται η διαφορά της τιμής που αγοράζει η φυλακή τα τσιγάρα από την τιμή που τα πουλάει στους κρατουμένους).
Παραμονή Πρωτοχρονιάς, οι σωφρονιστικοί παραδοσιακά αφήνουν τα κελιά στις πτέρυγες ανοικτά για μισή ώρα μετά τα μεσάνυχτα: Οι κρατούμενοι παίζουν ζάρια, κάνουν τηλεφωνήματα στους δικούς τους, βλέπουν όλοι μαζί τα εορταστικά προγράμματα της τηλεόρασης. Ενώ σε κάθε φυλακή οργανώνονται τουλάχιστον δύο εορταστικές εκδηλώσεις αντίστοιχες με αυτή του Αυλώνα. Στην Ψυχιατρική Κλινική του Κορυδαλλού, π.χ., επίτιμος καλεσμένος φέτος ήταν ο Στέλιος Ρόκος, ο οποίος τραγούδησε στους κρατουμένους στις 30 Δεκεμβρίου. Οι παλαιότεροι φύλακες βέβαια έχουν να θυμούνται εποχές που ολόκληρες πτέρυγες μετατρέπονταν για λίγες ώρες σε μπουζούκια – με γνωστούς τραγουδιστές να κάνουν κανονικό «πρόγραμμα» και τους κρατουμένους από κάτω να τους αποθεώνουν.
Τέτοιες μέρες την τιμητική τους έχουν και επισκέψεις «επισήμων», ο υπουργός Δικαιοσύνης επέλεξε τις φυλακές του Αυλώνα γα την καθιερωμένη χριστουγεννιάτικη επίσκεψη, μαζί του είχε 270 τηλεκάρτες, 50 μπάλες ποδοσφαίρου και την έγκριση ενός κονδυλίου για την αγορά πετρελαίου ώστε να κάνουν οι κρατούμενοι μπάνιο με ζεστό νερό. Στις φυλακές του Κορυδαλλού, όλοι θυμούνται πέρυσι τέτοιες ημέρες μητροπολίτες από όλη την Ελλάδα να κάνουν ουρά για να εκκλησιάσουν, ενώ μια «ξεχωριστή» επίσκεψη δέχτηκε πέρυσι και ο Γιάννης Σμπώκος: 16 βρακοφόροι πέρασαν την είσοδο της 6ης πτέρυγας και είπαν τα κάλαντα.
Το περυσινό πάρτι του Χριστόδουλου Ξηρού
Πολύ πριν αλλάξει η χρονιά και μπει το νέο έτος οι σωφρονιστικοί του Κορυδαλλού είχαν προειδοποιήσει τους κρατουμένους πως φέτος οι τόνοι θα πρέπει να είναι χαμηλοί και αυτό γιατί όλοι ακόμα θυμούνται το ρεβεγιόν των Πυρήνων της Φωτιάς πέρυσι με τον Χριστόδουλο Ξηρό αλλά και τις πειθαρχικές κυρώσεις στους φύλακες που είχαν βάρδια ή ευθύνη εκείνη τη νύχτα.
Η αλλαγή της χρονιάς είχε βρει τον τρομοκράτη της 17Ν στην πτέρυγα των Πυρήνων να πίνουν και κυριολεκτικά να τα σπάνε μαζί με μια παρέα Ρωσοπόντιων. «Μα με τι μέθυσαν;» ερωτήθηκαν οι φύλακες σε κάποιο από τα πειθαρχικά που ακολούθησαν. «Τα καλύτερα ποτά φτιάχνονται μέσα στη φυλακή…» απάντησαν αυτοί. Πράγματι, η απάντησή τους ήταν ειλικρινής, αν και όλοι γνωρίζουν τη δυνατότητα κάποιων κρατουμένων να «βάζουν» μέσα στη φυλακή ό,τι επιθυμούν.
Το πάρτι πέρυσι δεν έλεγε να τελειώσει, τελικά στις 2.45 τα ξημερώματα οι φύλακες έβαλαν τα μεγάλα μέσα και ένας παλαιότερος συνάδελφος που είχε βάρδια σε άλλη πτέρυγα έπεισε τον Ξηρό να επιστρέψει στο κελί του. Κανείς δεν ξέρει πώς πέρασε τις τελευταίες ώρες στη φυλακή, αλλά στις 10 παρά το επόμενο πρωί πέρασε τα κάγκελα του Κορυδαλλού με άδεια εξόδου και έκτοτε αγνοείται…