«Ενιωθα περισσότερο σαν ψυχολόγος και όχι σαν κάποιος που δουλειά του ήταν να υπενθυμίζει χρέη». Ετσι συνοψίζει στην «Κ» ο 26χρονος Γιώργος, πτυχιούχος Νομικής, την πεντάμηνη θητεία του ως εργαζόμενος σε μια εισπρακτική εταιρεία. «Η συζήτηση συνήθως ξέφευγε από την αποπληρωμή των χρεών, των καθυστερούμενων και στρεφόταν στα οικονομικά και οικογενειακά αδιέξοδα κάθε οφειλέτη, άλλωστε οι περισσότεροι είχαν χάσει τη δουλειά τους ή είχε περικοπεί μεγάλο μέρος του μισθού τους». Κάποιες φορές, μάλιστα, η επικοινωνία έπαιρνε πραγματικά τραγική τροπή. «Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη φορά που ζήτησα να μιλήσω με τον οφειλέτη. Ηταν οι γονείς του που με ενημέρωσαν ότι εκείνος είχε πεθάνει…».
Αντικείμενο του 26χρονου ήταν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές από πιστωτικές κάρτες και καταναλωτικά δάνεια που κυμαίνονταν από 500 έως 30.000 ευρώ. Ως επί το πλείστον, αφορούσαν «ανοίγματα» που είχαν γίνει πριν από το ξέσπασμα της κρίσης. «Επομένως, οι συνομιλητές μου γνώριζαν ήδη τις οφειλές τους, όπως και ότι αυτές τοκίζονταν», διευκρινίζει, «όμως, στο μεταξύ είχαν μιλήσει με τόσο πολλούς συναδέλφους μου, που είχαν μπερδευτεί με τις προτεινόμενες λύσεις και ήταν επιφυλακτικοί με όσα τους έλεγα».
Η «προσέγγιση»
Η τριβή των καθημερινών συνομιλιών με αγνώστους όξυνε την αντίληψη του Γιώργου. «Μπορούσα να προβλέψω την έκβαση της συνομιλίας ακόμα και από τον τρόπο που σήκωναν το ακουστικό και έλεγαν “εμπρός”· συνήθως όσοι ήταν χαλαροί και φιλικοί, διαβεβαιώνοντάς με ότι θα αποπληρώσουν το χρέος σύντομα, ήταν και εκείνοι που το διαιώνιζαν». Αντίθετα, όσοι ήταν «ετοιμοπόλεμοι» και συνέχιζαν τη «διαπραγμάτευση» ήταν εκείνοι που τελικώς είχαν αποφασίσει να καταθέσουν τα χρήματα και να απαλλαγούν από τα βαρίδια των δόσεων. Στο μέτρο του εφικτού… «Ελάχιστες φορές μού επιτέθηκε λεκτικά κάποιος, αλλά και εγώ τους προσέγγιζα φιλικά, ποτέ δεν έπαιρνα αυστηρό τόνο στη φωνή μου», τονίζει ο ίδιος, ενώ ισχυρό «χαρτί» στα χέρια του ήταν η πρόταση διακανονισμού που έκανε στην άλλη πλευρά, η οποία ήταν κατά περίπτωση έως… πολύ δελεαστική.
Ο Γιώργος εξασφάλισε τη δουλειά, «για την οποία δεν ντρεπόμουν, όπως κάποιοι που το κρύβουν», χάρη σε προηγούμενη προϋπηρεσία του σε τηλεφωνικό κέντρο. «Εκεί δεν είχαμε καν τη δυνατότητα για ένα διάλειμμα, στην εισπρακτική εταιρεία ήταν οι συνθήκες λιγάκι πιο ανθρώπινες». Φυσικά, οι κινήσεις των τηλεφωνητών –στη συντριπτική τους πλειονότητα πτυχιούχοι όλων των κλάδων– παρακολουθούνται από αυτόματο σύστημα, ενώ και οι ίδιοι έχουν υπογράψει ρήτρα εχεμύθειας.
«Γνώριζαν καθημερινώς πόση ώρα ήμασταν συνδεδεμένοι στο δίκτυο, πόση ώρα διαρκούσε κάθε μας κλήση, πόσα τηλεφωνήματα κάναμε στη βάρδιά μας», λέει, «και ενώ καλούσαμε περί τους 250 αριθμούς, οι περισσότεροι δεν ίσχυαν πια, μιλούσαμε με 50 έως 80 οφειλέτες». Είχε προηγηθεί, πάντως, σχετική εκπαίδευση γύρω από το θεσμικό πλαίσιο και τον τρόπο προσέγγισης των πελατών. «Τηρούσαμε τη νομοθεσία, συστηνόμασταν και μιλούσαμε μόνον στον άμεσα εμπλεκόμενο», υπογραμμίζει χαρακτηριστικά.
Μη πιεστικό περιβάλλον
Πίεση δεν ασκούνταν από τους ανωτέρους του, «ήταν ανώφελο, καθώς η φύση της δουλειάς είναι εξαιρετικά ψυχοφθόρος». Ως εκ τούτου και οι εργαζόμενοι ήταν αναλώσιμοι: όσοι δεν άντεχαν παραιτούνταν τους πρώτους δύο μήνες ή απολύονταν (δεν ανανεωνόταν η σύμβασή τους) μετά το τρίμηνο, αν κρίνονταν «μη παραγωγικοί». «Μας έδιναν ως κίνητρο μπόνους με ποσοστό επί της κατάθεσης που θα έκανε κάποιος πελάτης χάρη στην πειθώ μας, δεδομένου ότι ο μισθός μας ήταν 560 ευρώ μεικτά».
Ωστόσο, προκειμένου κανείς να αποκτήσει το «δέον πελατολόγιο» ώστε να αρχίσει να λαμβάνει μπόνους, χρειαζόταν να περάσει αρκετός καιρός. Ο Γιώργος δεν πρόλαβε όμως. «Την παραμονή της επιβολής των capital controls με κάλεσαν και μου είπαν να μην πάω στο γραφείο την επομένη, μέχρι νεωτέρας». Εκτοτε, ο νεαρός νομικός ψάχνει για δουλειά, εκατοντάδες όμως οφειλέτες βρήκαν την ησυχία τους (μόνον) από αυτόν «μέχρι νεωτέρας».