Η Ελλάδα αποτελεί χώρα «μέτριας καινοτομίας». Αυτό το γνωστό σε όλους –πολλοί μάλιστα κρίνουν επιεική τον χαρακτηρισμό– αποδεικνύεται πλέον και με αριθμούς, όπως προκύπτει από την έκθεση του Παρατηρητηρίου Ερευνας και Καινοτομίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία επικρίνει την κυβέρνηση για μόνο… λόγια αντί πράξεων. Μεταξύ των μεγάλων προβλημάτων είναι η απουσία αξιολόγησης.
Συγκεκριμένα, με βάση τη σχετική έκθεση, η Ελλάδα αποτελεί χώρα μέτριας καινοτομίας, με επιδόσεις που αντιστοιχούν στο 66% του διάμεσου του δείκτη καινοτομίας της Ε.Ε. το 2014, σημειώνοντας πτώση κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το 2013. «Το θέμα της Ερευνας και Καινοτομίας (Ε&Κ) βρέθηκε στο επίκεντρο των κυβερνητικών εξαγγελιών από τότε που ανέλαβε καθήκοντα η κυβέρνηση του κ. Τσίπρα τον Ιανουάριο του 2015, ουδέποτε όμως αποτέλεσε κεντρικό ζήτημα στον σχεδιασμό οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής. Το ποσοστό του κρατικού προϋπολογισμού για την Ε&Κ ήταν ήδη χαμηλό πριν από την κρίση και βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη χρηματοδότηση από τα διαρθρωτικά ταμεία και τα ανταγωνιστικά προγράμματα από το εξωτερικό», παρατηρεί η έκθεση. Οι κύριες προκλήσεις στο σύστημα Ε&Κ της Ελλάδας είναι τρεις:
• Η ασταθής και μη αποδοτική δομή διακυβέρνησης της Ε&Κ, με ιδιαίτερη αδυναμία στο θέμα της αξιολόγησης.
• Η έλλειψη αποδοτικότητας και προτεραιοτήτων στην κατανομή της χρηματοδότησης.
• Η εξαιρετικά χαμηλή δραστηριότητα Ε&Κ στον ιδιωτικό τομέα.
Στην έκθεση τονίζεται ότι «η αγορά εργασίας για ερευνητές στην Ελλάδα είναι έντονα ρυθμισμένη από τον δημόσιο τομέα με αυστηρούς κανόνες αμοιβών, οι οποίοι επιβραβεύουν τον χρόνο εργασίας και όχι τις επιδόσεις. Λόγω των σοβαρών δημοσιονομικών περικοπών, οι συνθήκες εργασίας έχουν επιδεινωθεί σημαντικά στον δημόσιο ερευνητικό τομέα, με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση η Ελλάδα να προσελκύει ταλαντούχους ερευνητές από το εξωτερικό και να αυξάνεται η εκροή επιστημόνων από τη χώρα. Η συνεργασία ακαδημαϊκού και επιχειρηματικού τομέα είναι πολύ περιορισμένη λόγω της διαφορετικής νοοτροπίας οργάνωσης και της έλλειψης ζήτησης από πλευράς επιχειρηματικού τομέα. Οι συνδημοσιεύσεις πανεπιστημίων-επιχειρήσεων αντιστοιχούσαν στο 1,5% του συνόλου των δημοσιεύσεων την περίοδο 2011-2013».