Θα το θυμάστε βεβαίως: το ταξίμετρο έκανε έναν ειδικό θόρυβο καθώς έπεφταν οι μονάδες, ο οποίος ακουγόταν μέχρι το πίσω κάθισμα του ταξί. Οι ντίσκο ήταν γεμάτες και ο κόσμος έπινε σφηνάκια σναπς ροδάκινο. Το «ΚΛΙΚ» ξεκινούσε τη μεγαλειώδη πορεία του στα περίπτερα. Το ΠΑΣΟΚ του Τσοβόλα μεσουρανούσε. Η «Τόλμη και γοητεία» βασίλευε στους δέκτες. Το ντελίβερι πίτσα ήταν η νέα μόδα. Τα ογκώδη κασετόφωνα ήταν must. Βρισκόμαστε στην «επικράτεια» της δεκαετίας του ’80, έναν οικείο χωροχρόνο τον οποίον θα επισκεφθούμε ξανά στην έκθεση «Η Ελλάδα του Ογδόντα στην Τεχνόπολη», που εγκαινιάζεται την Τετάρτη 25 Ιανουαρίου.
Νοσταλγία, θα σκεφτείτε. Και όμως, όχι. «Δεν είναι αυτό το πρίσμα. Καθόλου», λένε στην «Κ» οι δύο επιμελητές του αφιερώματος, οι πανεπιστημιακοί Παναγής Παναγιωτόπουλος και Βασίλης Βαμβακάς, στο μικρό τους «στρατηγείο», στην έδρα τους, στο Γκάζι. Η αναβίωση μιας εποχής γίνεται περισσότερο ως ανάδρομη πορεία σε σχέση με τη σημερινή κρίση. Πάμε πίσω εκεί όπου μπορούμε να βρούμε την άκρη ενός νήματος, να κατανοήσουμε τη συλλογική ψυχοσύνθεση, να πιάσουμε την ιστορία από την αρχή.
Η έκθεση έχει τέσσερις θεματικές κατηγορίες: την πολιτική, τις τέχνες, τον τρόπο ζωής και την τεχνολογία, οι οποίες θα αναπτυχθούν σε 18 περίπτερα μέσα στην Τεχνόπολη, ενώ θα γίνουν και παράλληλες δράσεις με τη συνεργασία της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση. Το ραντεβού με την (πρόσφατη) Ιστορία θα περιλαμβάνει, βέβαια, αντικείμενα από την εποχή εκείνη, αλλά και ομιλίες, εκδηλώσεις, μουσικά γεγονότα, ακόμη και εφευρετικά masterclasses (από την «ακμή και το τέλος του Μακιγιάζ» με τον Αχιλλέα Χαρίτο μέχρι την προεκλογική καμπάνια του Μιλτιάδη Εβερτ του 1986).
Ποια είναι τα νέα στοιχεία που κομίζει αυτό το πολύ ενδιαφέρον αφιέρωμα, πέραν της απόπειρας της διαγενεακής αυτογνωσίας (όλοι μαζί τα ζήσαμε…); Η συμμετοχή των θεατών ακόμη και πριν από τα εγκαίνια της έκθεσης. Εκατοντάδες άνθρωποι ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση των επιμελητών να ανοίξουν τα σπίτια και τις αποθήκες τους για να ανασύρουν πράγματα, ρούχα, αξεσουάρ, βιβλία, περιοδικά, έπιπλα, τα περισσότερα εκ των οποίων τοποθετήθηκαν στα περίπτερα, ενώ συμμετέχουν και πολλοί εθελοντές στη διοργάνωση.
«Πάνω από 250 άτομα μας έχουν βοηθήσει μέχρι στιγμής με την προσφορά αντικειμένων, για τα οποία κάνουμε ένα συμβόλαιο χρησιδανείου για τη διάρκεια της έκθεσης. Λευκώματα, προσωπικές φωτογραφίες, έντυπα, σχολικά είδη, αφίσες, ό,τι μπορείτε να φανταστείτε. Μας ήρθαν ακόμη και ευτελή και εφήμερα, μέχρι και ένα σουπλά από fastfood που γράφει “Πάρτι χωρίς Goody’s, Rambo χωρίς Stallone” του 1983, μαντιλάκια από πιτσαρίες και εισιτήρια από ΚΤΕΛ», λένε οι επιμελητές στην «Κ».
Ιδιαίτερη συμβολή έχουν και μερικοί σύλλογοι, όπως η «Πηγή», ένας εξωραϊστικός σύλλογος στον Γέρακα, που απευθύνθηκαν στα μέλη του και έτσι συγκεντρώθηκαν από σημαίες του ΠΑΣΟΚ ώς λικέρ Eoliki και μπουκάλια ουίσκι που δεν έχουν ανοίξει ποτέ, καθώς και σερβίτσια.
«Πρόκειται για ανθρώπους που έχουν συνδεθεί με τα αντικείμενα αυτά διότι αισθάνονται ότι κάτι συμβολίζουν, ακόμη και την άνοδο του βιοτικού επιπέδου», λέει ο Π. Παναγιωτόπουλος.
Στην έκθεση θα υπάρχουν και εκπλήξεις. Από παλιές συσκευές εξοπλισμού κομμωτηρίου ώς και ένα πράσινο λεωφορείο που έκανε τη διαδρομή Αθήνα – Πειραιάς και (ίσως) παλιές γιαπωνέζικες Yamaha. «Η μεγάλη ανταπόκριση που βρήκαμε στο κοινό έχει να κάνει με το γεγονός ότι το “μουσείο” που φτιάξαμε εδώ γέμισε από αντικείμενα που είχαν οι άνθρωποι στην κατοχή τους, διότι ήταν μαζικής παραγωγής. Δεν θελήσαμε να κάνουμε μια έκθεση με τα καλύτερα ή τα χειρότερα της δεκαετίας, αλλά με τα πιο μαζικά», λέει στην «Κ» ο Π. Παναγιωτόπουλος.
Ο Βασίλης Βαμβακάς συμπληρώνει: «Μας έχει κάνει εντύπωση ότι σαραντάρηδες και πενηντάρηδες μας έφεραν πολλά πράγματα, αλλά οι τριαντάρηδες και οι εικοσάρηδες ήρθαν να μας συνδράμουν εθελοντικά. Τουλάχιστον 50 άτομα έχουν βοηθήσει στην προετοιμασία και τις δράσεις».
Τελικά, τι έκανε τη δεκαετία του ’80 τόσο ιδιαίτερη; Οι επιμελητές απαντούν: «Είναι η τελευταία φάση σταθερότητας και συναισθηματικής ασφάλειας πριν από την παγκοσμιοποίηση. Οσο για την Ελλάδα, ήταν ο μέγιστος εκσυγχρονισμός για τις κοινωνικές σχέσεις και τις διαπροσωπικές ελευθερίες». Για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι.
«Η Ελλάδα του Ογδόντα στην Τεχνόπολη», 25/1 -12/3. Πειραιώς 100.