Μεταξύ των υποσχέσεων που έδωσαν ορμή στην επέλαση του ΣΥΡΙΖΑ προς την εξουσία ήταν η δέσμευση αναβίωσης της εγχώριας βιομηχανίας. Ακόμα και μετά την υπογραφή του τρίτου μνημονίου, οι υποσχέσεις συνέχισαν να μοιράζονται αφειδώς. Η τότε υφυπουργός Βιομηχανίας Θεοδώρα Τζάκρη κατήρτισε σχέδιο που προέβλεπε την επαναλειτουργία 166 βιομηχανικών μονάδων.
Δύο χρόνια μετά, τα επιτεύγματα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στη βιομηχανική πολιτική είναι μάλλον πενιχρά. Σύμφωνα με στοιχεία της «Εργάνης» για το 2016, τέσσερις από τους πέντε κλάδους με το πιο αρνητικό ισοζύγιο προσλήψεων-απολύσεων ανήκουν στον βιομηχανικό τομέα (βιομηχανία τροφίμων, ορυχεία και λατομεία, εξειδικευμένες κατασκευαστικές εργασίες, κατασκευή μη μεταλλευτικών ορυκτών προϊόντων).
Μεταξύ των περιπτώσεων στις οποίες εστίασαν –και επένδυσαν επικοινωνιακά– στελέχη της κυβέρνησης ήταν η βιομηχανία ξυλείας Shelman, η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία και η ELFE (πρώην Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων) στην Καβάλα. Σε όλα αυτά τα μέτωπα, η σκληρή πραγματικότητα εξακολουθεί να απέχει πολύ από τις κυβερνητικές εξαγγελίες.
Η Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία είχε πτωχεύσει από το 2012 και ήταν γνωστή η πληθώρα νομικών, οικονομικών και κοινοτικών εμποδίων στην επαναλειτουργία της. Αυτά δεν εμπόδισαν την κυβέρνηση Τσίπρα να ανακοινώσει τον Ιούλιο του 2015 ότι το φθινόπωρο θα λειτουργούσαν ξανά τέσσερις μονάδες της εταιρείας, στην Κομοτηνή και στη Νάουσα. Αυτό δεν συνέβη, αλλά η κυβέρνηση επέμεινε: με ΠΝΠ στις 30/12/2015 ανέστειλε για έξι μήνες τη διαδικασία των δημοσίων πλειστηριασμών για την εκποίηση της περιουσίας της εταιρείας.
Οι ελπίδες που υπάρχουν σήμερα βασίζονται στην εγκατάλειψη της στρατηγικής της επαναλειτουργίας της ΕΝΚΛΩ, ώστε να προχωρήσει η εκποίηση της περιουσίας της και να εισέλθει νέος επενδυτής. Σύμφωνα με τον Γιάννη Μουσουλίδη, που ήταν ο τελευταίος διευθύνων σύμβουλος της ΕΝΚΛΩ προτού κηρύξει πτώχευση, το επενδυτικό ταμείο Aiglon, με έδρα το Λουξεμβούργο, «έχει κάνει αυτοψία στο 65% των εγκαταστάσεων της εταιρείας. Μόλις ολοκληρώσει τη διαδικασία και αποτιμήσει την περιουσία της εταιρείας, θα προχωρήσει εντός δύο εβδομάδων σε επενδυτική πρόταση». Επ’ αυτού «υπάρχει γραπτή δέσμευση προς το συμβούλιο πιστωτών», λέει ο κ. Μουσουλίδης, που ισχυρίζεται επιπλέον ότι το fund, στο οποίο συμμετέχουν και Ελληνες, θα εφαρμόσει πλήρως το επιχειρησιακό σχέδιο που έχουν εκπονήσει ο ίδιος και άλλοι πρώην εργαζόμενοι.
Ολα αυτά μένει να αποδειχθούν στην πράξη, καθώς παραμένει και η σημαντική εκκρεμότητα των 30 εκατ. ευρώ που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει κρίνει ότι ήταν παράνομη ενίσχυση και πρέπει να τα ανακτήσει το ελληνικό Δημόσιο από την ΕΝΚΛΩ. Σε υποθέσεις όπου η εταιρεία η οποία έλαβε την παράνομη κρατική ενίσχυση χρεοκοπεί, απαιτείται το ποσό να ανακτηθεί από τα έσοδα της εκποίησης.
Εξίσου δυσεπίλυτη έχει αποδειχθεί η υπόθεση της Shelman, που πτώχευσε τον Απρίλιο του 2014. Το εργοστάσιο στην Κομοτηνή βρίσκεται εδώ και ένα χρόνο υπό τη διαχείριση ορισμένων εκ των πρώην εργαζομένων (ήταν πάνω από 90 προτού κλείσει). «Εχουμε τη φύλαξη και κάνουμε και την αναγκαία συντήρηση», δηλώνει στην «Κ» ο Νίκος Αλεξανδρίδης, πρόεδρος των εργαζομένων. Τον Οκτώβριο του 2015 αποφασίστηκε η εκποίηση του εργοστασίου κατόπιν εκδήλωσης ενδιαφέροντος από Ελληνα επενδυτή.
Η αποτίμηση των εγκαταστάσεων στην Κομοτηνή χρειάστηκε έξι μήνες. Ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2016, καταλήγοντας σε ένα ποσό 11-12 εκατ. ευρώ. Η προετοιμασία του δημόσιου πλειστηριασμού χρειάστηκε άλλους οκτώ μήνες.
«Η δικαστική έγκριση της απόφασης του συμβουλίου πιστωτών για εκποίηση πήρε τέσσερις μήνες», λέει στην «Κ» ο Γιώργος Κυμπαρίδης, πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ροδόπης και νομικός εκπρόσωπος των εργαζομένων. «Οταν εκδόθηκε, ήταν πια καλοκαίρι και έπρεπε να περιμένουμε τον Σεπτέμβριο για να συνεχίσουμε».
Σύμφωνα με τον κ. Κυμπαρίδη, εκτός από τον πρώτο επενδυτή, υπήρχαν κι άλλοι ενδιαφερόμενοι για το εργοστάσιο. Ωστόσο, στους πλειστηριασμούς που λαμβάνουν χώρα κάθε Δευτέρα από τις αρχές Δεκεμβρίου, το ενδιαφέρον αυτό δεν έχει εκδηλωθεί.
Εκρηκτική χημεία
Εν τω μεταξύ, συνεχίζεται η αντιπαράθεση στην ELFE (πρώην ΒΦΛ). Οπως καταγγέλλει στην «Κ» ο Νίκος Βογιατζίδης, που εκπροσωπεί τους 180 απολυμένους, ο Λαυρέντης Λαυρεντιάδης, που απέκτησε τον έλεγχο της εταιρείας το 2009, μεταβίβασε το 2015 σε δύο νέες εταιρείες το σύνολο των δραστηριοτήτων της ELFE, αφήνοντάς της μόνο τα χρέη. Στη συνέχεια, τον περασμένο Μάρτιο, «μας ζητήθηκε να υπογράψουμε μία “εθελουσία” –ένας μισθός και 1.000 ευρώ σε δόσεις– με δυνατότητα επαναπρόσληψης στις νέες εταιρείες, με ατομικές συμβάσεις 14μηνου».
Οπως λέει ο κ. Βογιατζίδης, όσοι δεν υπέγραψαν μηνύθηκαν από την εταιρεία για μία σειρά αδικημάτων, μεταξύ των οποίων και δολιοφθορά των εγκαταστάσεων. Κατόπιν των μηνύσεων, «απολυθήκαμε, χωρίς αποζημίωση και χωρίς να μπορούμε να πάρουμε επίδομα ανεργίας», λέει. Οσοι υπέγραψαν εργάζονται με συμβάσεις ορισμένου χρόνου (είναι πάνω από 400 πλέον) και βρίσκονται σε ανοικτή αντιπαράθεση με τους απολυμένους. Εν τω μεταξύ, στις 30 Δεκεμβρίου η παραγωγική δραστηριότητα μεταβιβάστηκε εκ νέου σε νέα εταιρεία – τη «Λιπάσματα Νέας Καρβάλης».
Υστερα από μήνες εξαγγελιών και μη ρεαλιστικών κυβερνητικών υποσχέσεων, θα σταλεί την ερχόμενη εβδομάδα στην αδειοδοτούσα αρχή (Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης) γνωμάτευση της Διεύθυνσης Υγιεινής και Ασφάλειας του υπουργείου Εργασίας, που εντοπίζει σημαντικά ζητήματα ασφαλείας στις μονάδες που ανήκουν πλέον στη «Λιπάσματα Νέας Καρβάλης». Επεται λοιπόν συνέχεια, χωρίς να διαφαίνεται λύση στον ορίζοντα.