ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Συνεχίζονταν έως αργά χθες τη νύχτα οι διαπραγματεύσεις για τον νέο επταετή προϋπολογισμό της Ε.Ε. (Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-27) και το Ταμείο Ανάκαμψης. Τα σημάδια σύγκλισης στη χθεσινή, τέταρτη ημέρα της έκτακτης Συνόδου Κορυφής, ήταν αισθητά, αλλά ώς αργά το βράδυ ήταν ακόμα αβέβαιο αν θα επερχόταν συμφωνία στα βασικά ζητήματα.
Η νέα συμβιβαστική πρόταση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, που αναμενόταν αρχικά να δοθεί στις 4 το απόγευμα τοπική ώρα, καθυστέρησε μέχρι τις 7 η ώρα και το δείπνο των ηγετών. Οπως αναμενόταν από τα ξημερώματα και το τέλος των διαβουλεύσεων της προηγούμενης ημέρας, ο κ. Μισέλ πρότεινε το Ταμείο Ανάκαμψης να παραμείνει στα 750 δισ. ευρώ, αλλά με τις επιχορηγήσεις μειωμένες στα 390 δισ. και τα δάνεια αυξημένα στα 360 δισ. ευρώ.
Το Ταμείο προτείνεται (όπως και στην προηγούμενη πρόταση Μισέλ) να είναι τριετές (δεσμεύσεις πόρων 2021-23), με πληρωμές έως και το 2026. Το βασικό εργαλείο, το Recovery and Resilience Facility, αυξάνεται στα 672,5 δισ. ευρώ (από 560 δισ. στην πρόταση της Κομισιόν και 625 στη συμβιβαστική πρόταση Μισέλ του Σαββάτου), με 360 δισ. επιχορηγήσεις και 312,5 δισ. δάνεια.
Το React EU (συμπλήρωμα Συνοχής) μειώνεται σε 47,5 δισ. ευρώ, το συμπλήρωμα του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης συρρικνώνεται δραστικά από 32,5 σε 10 δισ. ευρώ, ενώ περικόπτονται επίσης οι επιπλέον πόροι για το Horizon Europe, το InvestEU, την αγροτική ανάπτυξη και την πολιτική γειτονίας και περιφερειακής αρωγής και καταργούνται το EU4Health και το Εργαλείο Φερεγγυότητας.
Στο θέμα της διακυβέρνησης προτείνεται (όπως και πριν) η Κομισιόν να εξετάζει για περίοδο δύο μηνών τα εθνικά προγράμματα ανάκαμψης και ανθεκτικότητας που θα καταθέτει κάθε κράτος-μέλος. Στη συνέχεια, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα ψηφίζει επί της εισήγησης της Επιτροπής, με την απόφαση να λαμβάνεται με ειδική πλειοψηφία.
Μετά δύο ακόμα μήνες, η Κομισιόν θα κρίνει αν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την εκταμίευση, κατόπιν γνωμοδότησης της Οικονομικής και Δημοσιονομικής Επιτροπής της Ενωσης (όργανο που αποτελείται από ανώτερους υπαλλήλους των εθνικών διοικήσεων και των κεντρικών τραπεζών, της ΕΚΤ και της Επιτροπής). Στην «έκτακτη» περίπτωση που ένα ή περισσότερα κράτη-μέλη διαφωνούν ότι το εθνικό πρόγραμμα πληροί τις προϋποθέσεις, το ζήτημα θα παραπέμπεται στο Συμβούλιο και οι πόροι δεν θα εκταμιεύονται έως ότου το Συμβούλιο «θα έχει συζητήσει αποφασιστικά το θέμα» – αλλά εντός περιόδου τριών μηνών.
Ο δανεισμός της Επιτροπής για τη χρηματοδότηση του Next Generation EU πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ώς το τέλος του 2026 και η αποπληρωμή ώς το τέλος του 2058.
Το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-27 παραμένει στο 1,074 τρισ. ευρώ (η προ Συνόδου πρόταση Μισέλ), με 5 δισ. εκτός οροφής για το Αποθεματικό Ταμείο του Brexit. Αυξάνονται θεαματικά, ακόμα περισσότερο και από τη συμβιβαστική πρόταση του Σαββάτου, οι «επιστροφές» (rebates) για τους «φειδωλούς»: από 197 εκατ. (πρόταση προ Συνόδου) σε 322 εκατ. ετησίως για τη Δανία, από 1,576 δισ. σε 1,921 δισ. για την Ολλανδία, από 237 σε 565 εκατ. για την Αυστρία και από 798 εκατ. σε 1,069 δισ. για τη Σουηδία. Το ποσό για τη Γερμανία μένει το ίδιο – η οποία κατά αυτό τον τρόπο επιχειρεί να εξαγοράσει τη συναίνεση των μέχρι πρότινος δορυφόρων της στον Βορρά.
Διατηρείται επίσης ο στόχος να κατευθυνθεί το 30% των συνολικών δαπανών (ΠΔΠ συν Ταμείο Ανάκαμψης) σε προγράμματα και επενδύσεις που συνδέονται με την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Σχετικά με τους ίδιους πόρους προτείνεται, μεταξύ άλλων, (όπως και πριν) να ισχύσει το τέλος στο πλαστικό από 1.1.2021 και στις αρχές του νέου έτους η Κομισιόν να καταθέσει προτάσεις για ψηφιακό φόρο και τη διασυνοριακή προσαρμογή άνθρακα.