ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ- ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Την πρώτη της έκθεση για την κατάσταση του κράτους δικαίου στα κράτη-μέλη δημοσίευσε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η έκθεση καλύπτει τέσσερις βασικούς πυλώνες: τα εθνικά συστήματα Δικαιοσύνης, τους μηχανισμούς καταπολέμησης της διαφθοράς, την ελευθεροτυπία και τη διασφάλιση πολυφωνίας στα ΜΜΕ και τα θεσμικά αντίβαρα.
Η αντιπρόεδρος της Επιτροπής για θέματα Αξιών και Διαφάνειας, Βέρα Γιούροβα, της οποίας την παραίτηση ζήτησε με επιστολή του στην αρχή της εβδομάδας ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπαν, δήλωσε στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου: «Σήμερα αναπληρώνουμε ένα σημαντικό κενό στην εργαλειοθήκη μας για το κράτος δικαίου. Η νέα έκθεση εξετάζει για πρώτη φορά όλα τα κράτη-μέλη εξίσου, για να εντοπίσει τις τάσεις που αφορούν το κράτος δικαίου και να συμβάλει στην πρόληψη σοβαρών προβλημάτων». Η Τσέχα αντιπρόεδρος μίλησε για την εμπειρία τού να μεγαλώνει σε μια ανελεύθερη κοινωνία, όπου «η ισότητα απέναντι στον νόμο ήταν μια ψευδαίσθηση» και τα μέσα ενημέρωσης «μετέδιδαν προπαγάνδα που υπηρετούσε το κυβερνών κόμμα».
Από την πλευρά του, ο επίτροπος Δικαιοσύνης και Καταναλωτών, Ντιντιέ Ρέιντερς, δήλωσε ότι η έκθεση «αποτελεί την αρχή ενός ανοικτού και τακτικού διαλόγου με κάθε κράτος-μέλος, έναν τρόπο να μοιραζόμαστε ορθές πρακτικές και να προλαμβάνουμε τις προκλήσεις προτού παγιωθούν».
Στο κεφάλαιο της έκθεσης για την Ουγγαρία, σημειώνεται ότι εξακολουθούν να υφίστανται οι ανησυχίες των ευρωπαϊκών θεσμών για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης. Στο μέτωπο της διαφθοράς, αναφέρεται ότι «όταν προκύπτουν σοβαρές καταγγελίες, υπάρχει μια συστηματική απουσία αποφασιστικής δράσης για τη διερεύνηση και την άσκηση διώξεων σε υποθέσεις διαφθοράς στις οποίες εμπλέκονται υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι και ο άμεσος κύκλος τους».
Σχετικά με τα ΜΜΕ, επισημαίνεται ότι το αρμόδιο εποπτικό συμβούλιο δεν είναι επαρκώς ανεξάρτητο, ότι δεν υπάρχει διαφάνεια σε σχέση με την ιδιοκτησία και ότι η μαζική παροχή κρατικών διαφημίσεων επιτρέπει στην κυβέρνηση να ασκεί «έμμεσο έλεγχο» στον Τύπο. Στο κεφάλαιο για την Πολωνία, η μεγαλύτερη έμφαση δίνεται στις δικαστικές μεταρρυθμίσεις του 2015, που έχουν οδηγήσει την Κομισιόν να εκκινήσει διαδικασίες κατά της χώρας βάσει του άρθρου 7 της Συνθήκης για την Ε.Ε. και δύο επιπρόσθετες διαδικασίες επί παραβάσει.
Παράλληλα, χθες, οι μόνιμοι αντιπρόσωποι των κρατών-μελών ενέκριναν με ειδική πλειοψηφία τη γερμανική πρόταση για τον νέο μηχανισμό διασύνδεσης του κράτους δικαίου με την κοινοτική χρηματοδότηση, επί της οποίας τώρα η γερμανική προεδρία θα διαπραγματευθεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ωστόσο, επτά χώρες διαφώνησαν – οι «φειδωλοί 4» και η Φινλανδία γιατί θεωρούν την πρόταση ανεπαρκώς αυστηρή, η Πολωνία και η Ουγγαρία για τον αντίθετο λόγο. Οι δύο τελευταίες έχουν προειδοποιήσει ότι αν η τελική μορφή του μηχανισμού δεν είναι της αρεσκείας τους, θα μπλοκάρουν τη συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης με την κύρωση συνοδευτικών αποφάσεων που είναι αναγκαίες για να δανειστεί η Επιτροπή τους πόρους.